“Nam tôn nữ ti” và nội hàm chân chính trong văn hoá truyền thống
“Nam tôn nữ ti” (男尊女卑) là một câu nói xuất hiện từ ngàn xưa. Theo thời gian và dòng chảy của văn hoá lịch sử, sự lý giải của người hiện đại đã làm xáo trộn và thay đổi nội hàm thâm sâu của câu nói này, cũng như tạo nên những góc nhìn sai lệch về văn hóa truyền thống trong mối quan hệ giữa nam và nữ.
Nhìn vào bề mặt ký tự; 尊 (tôn) có nghĩa là tôn trọng, đề cao; trong khi 卑 (ti)ngụ ý là thấp kém. Tuy nhiên, tiếng Trung giản thể cũng như văn hoá biến dị đang lưu hành của thời hiện đại đã làm con người hiểu lệch đi rằng những người con gái trong xã hội ngày xưa không được xem trọng bằng người đàn ông.
Đặc biệt từ sau Đại cách mạng văn hoá, ý nghĩa và nội hàm thâm sâu của câu thành ngữ này càng bị bóp méo nghiêm trọng.
Nội hàm chân thực của câu “nam tôn nữ ti”
Mối quan hệ giữa vợ và chồng trong văn hóa truyền thống Trung Quốc dựa trên sự cân bằng âm dương. “Dương” là đại diện cho ánh sáng, chói chang, rực rỡ và rõ ràng như ban ngày, “Âm” là trầm tĩnh, tĩnh mịch, u uẩn như ban đêm. Âm dương là một khái niệm triết học cơ bản có trong phần lớn các gia phái của văn hóa Trung Quốc như Thái Cực, Kinh Dịch, phong thuỷ và cả trong các phương pháp trị bệnh của y học cổ truyền Trung Hoa.
Theo nguyên lý âm dương; nam là biểu hiện cho sự mạnh mẽ, cương cường; nữ là biểu hiện của sự ôn nhu, hoà ái và cân bằng. Nếu một trong hai phái không được coi trọng thì chắc chắn sẽ mất đi sự hài hòa, cuộc sống ắt sẽ loạn.
Người phụ nữ có trách nhiệm chăm sóc cha mẹ hai bên, vun vén gia đình, phụ chồng dạy con. Phụ nữ xưa không gánh nặng áp lực về kinh tế, cũng không cạnh tranh với người đàn ông các công việc ở ngoài xã hội. Văn hoá truyền thống của Trung Quốc vốn rất xem trọng vai trò của người phụ nữ trong gia đình không hề thua kém gì nam giới.
Trong Kinh Dịch, 尊 và 卑 (tôn và ti)chính là sự cân bằng. Vì mỗi giới tính được tạo hoá ban cho các thiên tính tự nhiên khác nhau nên cần phù hợp với các thiên chức khác nhau trong gia đình và xã hội, có như vậy thì xã hội mới phát triển theo chiều hướng tốt.
Như vậy “nam tôn nữ ti” được người xưa hiểu theo thiên tính cương – nhu của đàn ông và phụ nữ, biểu thị cho sự hòa hợp và bổ sung hỗ trợ cho nhau giữa hai giới, hoàn toàn không phải là sự hạ thấp thân phận người phụ nữ.
Tôn và ti còn có hàm ý là “trời ở trên và đất ở dưới”. Kinh Dịch cho rằng: “Trời ở trên có tôn nghiêm, đất ở dưới nên khiêm nhường. Vị trí của trời và đất, càn và khôn (乾坤) được xác định như thế. Đàn ông tượng trưng cho Trời . Phụ nữ tượng trưng cho Đất. Mỗi người đều có vị trí, chức trách và nhiệm vụ của riêng mình.
Hoà hợp, cân bằng
Trong Kinh Dịch và các ghi chép của Đạo gia, nhân loại của chúng ta được tạo thành và tuân theo quy luật âm – dương của Đất Trời, dựa vào đó mà phát triển lớn mạnh. Nếu phá huỷ hay đi lệch quy luật tự nhiên đó thì tất sẽ gặp rất nhiều hoạ nạn và khốn khổ.
Xa xưa, Khổng Tử nói về người “quân tử” (君子) – chỉ những người đàn ông có đạo đức và phẩm hạnh tuyệt vời. Kinh Dịch đã đề cập rằng: “Càn khôn xoay chuyển không ngừng, người quân tử theo đó mà cũng không ngừng nỗ lực” hay “Đất có bản tính rộng lượng và khoan dung nên người phụ nữ có thể tiếp nhận và chịu đựng mọi điều xảy đến với đức hạnh phi thường”. Chính vì lẽ đó mà người phụ nữ truyền thống luôn hướng đến hình tượng “thục nữ”(淑女) – một người con gái đoan trang, đức hạnh, khiêm tốn và nhẫn nại.
Thời nhà Chu, có ba vị hoàng hậu Thái Khương, Thái Tự, Thái Nhậm là minh chứng cho những bậc hiền nữ mực thước của xã hội xưa. Những vị hoàng hậu này đã đứng sau hỗ trợ cho các vị vua trong việc thiết lập nền móng của Vương triều nhà Chu kéo dài 800 năm (1046 – 256 Trước công nguyên).
Trong đó hoàng hậu Thái Tự được miêu tả trong “Thơ ca cổ điển” là một người thục nữ hiền lương. Bà giúp Cơ Xương Chu Văn Vương trong rất nhiều chuyện trọng đại, nuôi dạy 10 hoàng tử nên người và quản lý chuyện hậu cung. Theo Liệt Nữ Truyện (列 女 傳) nhờ có Thái Tự mà Cơ Xương mới có thể toàn tâm toàn ý lo cho chuyện quốc sự. Khi Chu Văn Vương lo việc đối ngoại và chính sự bên ngoài thì đã có nàng Thái Tự đối nội cai quản việc trong cung cấm, làm chỗ dựa cho chồng con. Nghiễm nhiên bà trở thành hình tượng của một bậc mẫu nghi thiên hạ.
Vậy nên xét theo văn hoá truyền thống, khi người đàn ông ngay thẳng và cao thượng, người phụ nữ khiêm tốn và bao dung thì gia đình sẽ rất hoà thuận, êm ấm. Gia đình là tế bào của xã hội, gia đình hoà thuận thì xã hội mới thịnh vượng. Nếu con người trong xã hội hiểu và tuân theo quy luật vận hành này của trời đất sẽ ắt sẽ tôn trọng và đề cao người phụ nữ.
Văn hoá truyền thống đã bị thay thế bằng văn hoá biến dị
Văn hoá biến dị của thời hiện đại ngày nay là hô hào và đua nhau “giải phóng” phụ nữ, tôn sùng nữ quyền, ủng hộ quyền bình đẳng và cho rằng “phụ nữ nắm giữ một nửa bầu trời” mới là đúng đắn.
Trên thực tế phong trào “giải phóng” này nhằm phá huỷ sự cân bằng, hài hoà giữa phái nam và phái nữ, đi ngược lại với quy luật đặc định của tạo hoá. Trong thời Đại Cách mạng Văn hóa, người phụ nữ Trung Quốc có thể sẽ bị trừng trị vì ăn mặc chính chuyên, kín đáo. Hình tượng người phụ nữ trong văn hoá – nghệ thuật giai đoạn này đã được xây dựng một cách rất thô tục và rời xa chuẩn mực của văn hoá truyền thống.
Và một lẽ tất nhiên, tư tưởng biến dị chẳng những không “’giải phóng” được phụ nữ mà còn làm băng hoại sự mẫu mực gia đình truyền thống, thay thế bằng văn hoá đấu tranh, vợ chồng chống đối nhau, gia đình ly tán và đẩy xã hội vào sự hỗn loạn. Nhiều người lớn lên trong thời kỳ Cách mạng Văn hóa đã quen với những hành vi thô lỗ và thiếu văn minh – hoàn toàn trái ngược với những giá trị chân chính được tìm thấy trong nền văn minh Trung Hoa cổ đại.
Các gia đình ở Đại lục thường rất neo con cái, mỗi gia đình chỉ được có một con. Điều này khiến thế hệ mầm non được nuôi dưỡng như những “tiểu hoàng tử”, “tiểu công chúa”. Các em được người lớn bảo bọc, nâng niu như trứng mỏng mà quên đi giáo dục nhân cách đạo đức và nền tảng tinh thần. Hệ quả nguy hại là xã hội ngày một trên đà trượt trên dốc lớn.
Trung Quốc ngày nay uớc tính có từ 20 đến 30 triệu người hành nghề mại dâm, tình trạng ly hôn và ngoại tình tràn lan khắp nơi trong xã hội. Lối sống trác táng, hưởng thụ, dâm loạn len lỏi vào từng tầng lớp xã hội. Tình trạng tảo hôn vẫn tiếp tục xảy ra và dân số trẻ ngày càng thưa thớt, điều này khiến tương lai của Trung Quốc càng trở nên mờ mịt.
Viên Minh biên dịch
Nguồn: Visiontimes