20 câu danh ngôn kinh điển trong Luận Ngữ của Khổng Tử, rất đáng sưu tầm!
Luận Ngữ là một cuốn sách do Khổng Tử (551 TCN – 479 TCN) và những đệ tử của mình biên soạn. Dưới đây là 20 câu danh ngôn kinh điển được chọn lọc, chúng ta có thể cùng nhau học tập.
1. Sĩ nhi ưu tắc học, học nhi ưu tắc sĩ
Làm quan dư thời giờ thì nên học thêm. Người có học thì đi làm quan.
2. Đại đức bất du nhàn, tiểu đức xuất nhập khả dã
Việc lớn thì không được vượt qua giới hạn, việc nhỏ thì có thể thêm bớt một ít.
3. Tiểu nhân chi quá dã, tất văn
Người quân tử khi phạm lỗi sẽ dũng cảm chấp nhận sửa sai, trong khi kẻ tiểu nhân nhất định sẽ viết ra lời văn ngụy biện để che đậy lỗi lầm của mình.
4. Nhật tri kỳ sở vong, nguyệt vô vong kỳ sở năng, khả vi hiếu học dã dĩ hĩ
Mỗi ngày đều biết chỗ khiếm khuyết của mình, mỗi tháng đều không quên điều đã học, như thế mới gọi là hiếu học.
5. Duy nữ tử dữ tiểu nhân vi nán dưỡng dã, cận chi tắc bất tốn, viễn chi tắc oán
Duy chỉ có phụ nữ và tiểu nhân là khó giáo dưỡng. Gần thì họ khinh nhờn, vô lễ, xa thì họ oán hận.
6. Xảo ngôn lệnh sắc tiễn hỹ nhân
Lời nói khéo léo, sắc mặt cười lấy lòng, thì hiếm khi nhân đức. Người nói năng khéo léo hoa mỹ, sắc mặt tươi cười lấy lòng, rất ít khi có lòng nhân ái.
7. Sắc lệ nhi nội nhẫm, thí chư tiểu nhân, kỳ do xuyên du chi đạo dã dữ
Kẻ bề ngoài uy nghi mà bên trong yếu ớt thì cũng như tiểu nhân thôi, cũng như kẻ đào tường khoét vách ăn trộm vậy.
8. Hương nguyện, đức chi tặc dã
Loại người làm bộ cao thượng, giả vờ thật thà chất phác, kì thực là kẻ hại đạo đức.
9. Đạo thính nhi đồ thuyết, đức chi khí dã
Nghe thấy tin đồn, không khảo chứng đúng sai, tùy tiện truyền tin đồn, chính là vứt bỏ đạo đức vậy.
10. Tính tương cận dã, tập tương viễn dã
Khi mới sinh ra, tính nết người ta gần giống nhau, về sau tập quán khác nhau nên tính tình sẽ khác xa nhau.
11. Duy thượng trí dữ hạ ngu bất di
Chỉ có bậc thượng trí (trí tuệ cao nhất) và bậc hạ ngu (ngu hết cỡ) là không thể thay đổi được.
12. Quá nhi bất cải, thị vị quá hỹ
Đã sai mà không chịu sửa, vậy mới gọi là sai. “Cải sửa” là tích cực tu chỉnh lại hành vi sai trái của bản thân cho nên là rất đáng được khen ngợi.
13. Chúng ố chi, tất sát yên; Chúng hiếu chi, tất sát yên
Nếu mọi người đều ghét một người, hoặc mọi người đều thích một người, chúng ta nên quan sát cẩn thận, không nên đi theo đám đông, đồng lòng với người khác. Đây là dấu hiệu của sự trưởng thành của một người.
14. Quân tử cầu chư kỷ, tiểu nhân cầu chư nhân
Người quân tử tìm lỗi, yêu cầu ở chính mình, còn kẻ tiểu nhân tìm lỗi, yêu cầu ở người khác.
15. Cung tự hậu nhi bạc trách vu nhân, tắc viễn oán hĩ
Người tự biết nhận lấy trách nhiệm về mình mà ít trách người, thì sẽ tránh xa được điều oán hận.
16. Quân tử bất dĩ ngôn cử nhân, bất dĩ nhân phế ngôn
Không nghe lời tốt mà nhận định người tốt, đừng nhận định người xấu chỉ bởi lời nói.
17. Quân tử sỉ kỳ ngôn nhi quá kỳ hành
Người quân tử thấy xấu hổ khi lời nói vượt quá việc làm.
18. Phụ vi tử ẩn, bất vi phụ ẩn, trực tại kỳ trung hĩ
Người ngay thẳng ở nơi ta khác với chỗ ngươi. Cha che giấu cho con, con che giấu cho cha. Sự ngay thẳng cũng ở trong đó.
19. Quân tử hoà nhi bất đồng, tiểu nhân đồng như bất hoà
Người quân tử hòa hợp, hài hòa thân ái với người khác nhưng không cẩu thả đồng tình với ý kiến người khác. Kẻ tiểu nhân thì luôn đồng tình đón ý người khác nhưng không hài hòa, không thân ái với người khác.
20. Kỳ thân chính, bất mệnh nhi hành; kỳ thân bất chính, tuy lệnh bất tòng
Bản thân chính đáng, dù không ra lệnh người dưới vẫn chấp hành; bản thân thiếu ngay thẳng, tuy ra mệnh lệnh người dưới cũng chẳng thi hành.
Lan Chi biên dịch
Nguồn: Aboluowang (Tống Vân)