“5 trong 6 người con là Tiến sĩ”. Người cha nghèo chia sẻ bí quyết dưỡng dục chỉ có 10 câu
Bạn có thể tưởng tượng được không?
Một người cha xuất thân từ một gia đình bình thường, không có tiền cũng không có tiếng, đã nuôi dạy nên 6 người con vô cùng ưu tú, thành đạt và có địa vị cao trong xã hội: 5 người trong số đó là tiến sĩ và người còn lại là thạc sĩ. Tất cả đều trúng tuyển vào những trường đại học hàng đầu nước Mỹ. Mỗi đứa trẻ đều đạt được thành tích rất cao trong lĩnh vực của mình.
Con trai cả: Thái Thiên Văn, tốt nghiệp tiến sĩ tại ĐH Cornell và trở thành giáo sư thống kê ĐH Pennsylvania ở tuổi 36. Anh là giáo sư trẻ tuổi nhất trong lịch sử của đại học này, bên cạnh đó, anh còn giành được giải thưởng COPSS President’s Award vào năm 2008 – giải thưởng được coi là một trong những danh hiệu cao quý nhất trong lĩnh vực thống kê.
Con trai thứ hai: Thái Thiên Vũ, học chương trình tiến sĩ ở Hoa Kỳ năm 17 tuổi, tốt nghiệp tiến sĩ tại ĐH Rochester năm 25 tuổi, và sau đó trở thành phó chủ tịch của Goldman Sachs – ngân hàng đầu tư đa quốc gia tại New York, Mỹ.
Con trai thứ ba: Thái Thiên Sĩ, 16 tuổi trở thành sinh viên ĐH Ngoại ngữ Bắc Kinh, sau đó học tiến sĩ tại ĐH Saint John’s, Mỹ.
Con trai thứ tư: Thái Thiên Nhuận, 16 tuổi thi đậu vào Viện Y khoa Hoa Tây, thuộc ĐH Tứ Xuyên, sau đó anh học tiếp Tiến sĩ y khoa tại ĐH Bang Arkansas. Anh cũng là người sáng lập một bệnh viện tư nhân tại Mỹ.
Con trai thứ năm: Thái Thiên Quân. Anh có thể không quá xuất sắc như các anh chị em, nhưng anh cũng có thành tích đáng tự hào. Anh tốt nghiệp thạc sĩ ĐH Khoa học và Công nghệ Trung Quốc.
Con gái thứ sáu: Thái Thiên Tây, ứng cử viên cho chương trình tiến sĩ tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) năm 18 tuổi, trở thành Tiến sĩ ĐH Harvard năm 22 tuổi và trở thành Giáo sư trẻ nhất trong lịch sử ĐH Harvard khi mới 28 tuổi.
Nhiều người cho rằng, để nuôi dạy con trở nên xuất sắc như vậy, chắc hẳn chúng phải được giáo dục trong một gia đình đầy đủ điều kiện vật chất. Nhưng gia đình ông Thái không phải là gia đình thượng lưu giàu có, ông là một thầy thuốc nông thôn với thu nhập ít ỏi, gia đình ông có 8 người phải sống chen chúc trong căn nhà thuê rộng 16m2, kinh tế gia đình chỉ ở mức có tạm cái ăn cái mặc. Bởi vậy, ông được mệnh danh là “Cha đẻ của tiến sĩ”.
Các phương tiện truyền thông lần lượt phỏng vấn ông: “Bí quyết nuôi dạy con cái của ông là gì?”
Ông nói: “Tôi coi việc làm cha trở thành sự nghiệp của mình”.
Kinh nghiệm giáo dục của ông được tóm tắt trong 10 câu.
10 câu này rất đơn giản và ai cũng có thể làm được.
Nhưng nó có thể mang lại lợi ích cho trẻ suốt đời.
1. Trừ khi được chỉ định chỗ ngồi, nếu không, con sẽ luôn chọn ngồi ở ghế hàng trước
Đừng ngại nổi bật trước mặt người khác. Hãy nhớ rằng, hết thảy mọi thứ nổi bật đều có quan hệ thành công. Muốn người khác nhận ra điểm sáng của mình thì trước tiên con phải để người ta nhìn thấy mình. Một cậu bé có chút thất vọng khi không được bầu làm lớp trưởng, về đến nhà cậu hỏi mẹ:
“Mẹ ơi, sao các bạn không chọn con làm lớp trưởng vậy ạ?”
Mẹ cậu hỏi lại: “Vậy con chủ động đề cử chính mình rồi chứ?”
“Không ạ, con thấy ngại khi nói”.
Mẹ mang túi cam ra và nói với cậu:
“Con hãy lựa chọn quả cam đẹp mắt nhất”.
“Thế nhưng, những quả cam này nhìn qua đều không sai biệt lắm ạ…?”
“Đúng vậy, nếu muốn người khác nhận ra mình, chẳng phải trước tiên con phải tìm cách để người khác nhìn ra ưu điểm của mình sao?”
Ngồi ở bàn phía trước là bước khởi đầu để con thể hiện mình.
2. Tập cho trẻ bước đi với tư thế ngẩng cao đầu, hai mắt nhìn về phía xa xa
Đừng đánh giá thấp tư thế đi. Người xưa có câu: “Đứng như tùng, đi như gió”. Tư thế đi có thể phản ánh rõ nhất cảm xúc, tư thế và sự tu dưỡng của một người, nó là hiện thân của khí chất một người.
Huấn luyện trẻ ngẩng đầu ưỡn ngực, nhìn về phía xa và có ý thức tăng tốc độ đi bộ sẽ khai mở toàn bộ hào quang của trẻ.
Các nhà tâm lý học từng thử nghiệm 15.000 tình nguyện viên và phát hiện ra rằng những người luôn ngẩng cao đầu và nhìn thẳng về phía trước khi bước đi thường có tâm lý tốt hơn, tự tin hơn và chỉ số hạnh phúc cao hơn. Còn những người khom lưng và lắc lư từ bên này sang bên kia thường có lòng tự trọng thấp hơn, phẩm chất tâm lý kém hơn và bi quan tự ti hơn.
Điều thú vị là, khi các nhà tâm lý hướng dẫn những người gù lưng tập đi và đầu ngẩng cao, ngực ưỡn, họ bất ngờ phát hiện sau một thời gian, suy nghĩ của họ bắt đầu trở nên tích cực hơn và sự tự tin vào bản thân cũng được cải thiện rất nhiều.
Thay đổi tư thế và tốc độ có thể thay đổi tâm lý của bạn.
3. Tập nhìn thẳng vào người khác và mỉm cười
Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn, đôi mắt chân thành và kiên định tượng trưng cho sự tự tin. Một khi chúng ta can đảm nhìn thẳng vào người khác, cùng với ánh mắt kiên định, chẳng khác nào chúng ta đang nói với người khác rằng chúng ta chân thành, cởi mở và đáng tin cậy. Tránh ánh mắt né tránh, hoặc chớp mắt thường xuyên và không dám nhìn thẳng người khác thường là biểu hiện của sự rụt rè và thiếu tự tin.
Tập nhìn người khác không chỉ phản ánh sự tự tin của bạn mà còn thể hiện sự quyến rũ cá nhân của bạn.
4. Từ 1 tuổi rưỡi hãy dạy con biết dẫn đường
Đừng luôn là người hướng dẫn cho con bạn. Mỗi khi ra ngoài, bạn có thể ý thức để con dẫn đường cho bố mẹ. Đây là bước khởi đầu cho việc nuôi dưỡng tính tự lập của trẻ. Hãy buông bỏ một cách thích hợp và để con bạn trở thành người dẫn đầu. Khi trẻ đạt được những tiến bộ nhỏ trong lần đầu tiên, đừng keo kiệt với những lời khen ngợi của bạn.
Sự khẳng định và cổ vũ của cha mẹ chính là “vũ khí tâm lý” tốt nhất để nuôi dưỡng tính độc lập, tự tin của trẻ.
5. Từ 3 tuổi, hãy để con học cách tiết kiệm tiền một cách hợp lý
Tiết kiệm tiền có ý nghĩa gì? Nó có nghĩa là biết rằng nguồn tài nguyên của thế giới là có hạn và biết chuẩn bị cho nguy cơ xấu xảy đến.
Tiết kiệm tiền, trên thực tế chính là mua một loại khả năng khác.
Thái Tiếu Vãn đã thiết kế nhiều trò chơi nhỏ cho các em nhỏ, bé thắng cuộc có thể gửi một khoản tiền vào “Sổ tiết kiệm cá nhân”. Khi số tiền trong sổ ngân hàng tăng lên, cảm giác đạt được thành tích của trẻ ngày càng mạnh mẽ hơn. Chính những trò chơi quản lý tài chính mà các con chơi khi còn nhỏ đã truyền cảm hứng cho tư duy kinh tế của người con trai thứ hai. Cậu bắt chước cha mình và tự tạo ra “sổ ngân hàng” cho các anh chị em khác của mình. Khi lớn lên, cậu có lý thuyết vật lý kinh tế và phương pháp hoạt động tài chính của riêng mình và được công ty tài chính Mỹ Goldman Sachs thuê làm phó chủ tịch.
Dạy trẻ quản lý tiền bạc ngay từ khi còn nhỏ chính là dạy trẻ tính tự lập, tư duy và tính tự giác. Một cử chỉ nhỏ có thể gieo những hạt giống ước mơ cho trẻ, sau khi lớn lên, sẽ trở thành những cây đại thụ cao chót vót.
6. Sau 3 tuổi, hãy dạy trẻ lễ nghi
Khi có khách đến nhà, Thái Tiếu Vãn nhờ bọn nhỏ giúp khách lấy ghế, đãi khách trái cây và nhường ghế cho người già. Trẻ hiểu lễ nghi sẽ không học những thói xấu, rèn luyện những thói quen tốt càng sớm thì càng tốt.
Nghiên cứu của nhà tâm lý học John Gottman cho thấy những đứa trẻ hiểu được lễ tiết và lễ phép sẽ khỏe mạnh hơn về thể chất và tinh thần, quan tâm và nhân ái hơn, có nhiều bạn bè hơn và học tập tốt hơn.
Lễ nghi không chỉ là cách giáo dục tốt nhất mà cha mẹ có thể dành cho con cái mà còn là cách để cải thiện kết quả học tập.
7. Hãy tranh luận một cách có ý thức cùng với con bạn và để chúng thắng
Đừng lúc nào cũng để con bạn thua cuộc.
Cố tình chọn sai vị trí, để trẻ thắng cuộc tranh luận và khen ngợi kịp thời.
Việc thể hiện điểm yếu một cách phù hợp có thể truyền cảm hứng cho sự tự tin và lòng dũng cảm của trẻ.
8. Trau dồi khả năng nói trước đám đông cho trẻ
Tài năng không nhất định là có tài hùng biện, nhưng có tài hùng biện thường là tài năng. Những người có thể bày tỏ quan điểm của mình một cách rõ ràng trước công chúng sẽ có nhiều cơ hội hơn.
9. Thường xuyên dùng phương pháp ám thị, để trẻ tin rằng mình là người đặc biệt và sẽ thành công trong tương lai
Vào thời đại mà áp phích thời trang được treo ở mọi nhà, Thái Tiếu Vãn đã treo gì trong nhà? Đó là chân dung của những vĩ nhân như Newton, Einstein, Marie Curie,… và ông cũng kể cho con nghe tiểu sử về họ, để các con noi gương thần tượng từ khi còn nhỏ: “Thiên tài cũng từng là những đứa trẻ bình thường. Không có khoảng cách nào giữa thiên tài và người bình thường. Một người có trở thành thiên tài hay không, phụ thuộc vào việc người đó có đủ tự tin và kiên trì hay không”, ông nhấn mạnh.
Khi con gái được 4 tuổi, cô quyết tâm trở thành “Marie Curie của Trung Quốc” khi lớn lên và vào học tại trường đại học tốt nhất thế giới. Thái Tiếu Vãn không bao giờ chế nhạo tham vọng của con gái mình mà luôn đưa ra những lời khuyên nghiêm túc. Về sau, con gái ông quả nhiên làm được từng bước một.
Có đôi khi, không phải là làm được rồi mới tin, mà là bởi vì tin tưởng mới cơ thể làm được.
Nhà tâm lý học nổi tiếng người Mỹ Rosenthal đã từng tiến hành một thí nghiệm như vậy:
Anh đến một trường cấp hai bình thường và tiến hành làm trắc nghiệm, sau đó anh khoanh tròn tên một nhóm học sinh trong danh sách, rồi nói với hiệu trưởng và các giáo viên: “Những học sinh này có chỉ số IQ cao và rất thông minh”. 8 tháng sau, kỳ tích đã xảy ra, những học sinh được chọn thực sự đã trở thành những học sinh nổi bật nhất trường.
Thực ra, Rosenthal đã nói dối. Trong danh sách anh đưa ra, những đứa trẻ không có cái gọi là thiên phú, những đứa trẻ này chỉ được chọn ngẫu nhiên.
Hãy để con bạn tin rằng nó sẽ thành công và dần dần nó sẽ phát triển thành chính những gì nó tin tưởng.
10. Đừng thô lỗ phủ nhận ý kiến của con bạn
Ngay cả khi cha mẹ cho rằng điều đó không đúng thì cũng không nên phủ nhận ý kiến của con một cách thô lỗ mà nên tôn trọng ý tưởng của con và đưa ra những góp ý chân thành.
Có một đoạn thời gian, người con trai thứ tư, vốn luôn có thành tích học tập rất tốt, bỗng đưa ra ý kiến rằng không muốn học nữa và muốn đến Thiếu Lâm Tự. Thái Tiếu Vãn không trực tiếp phủ nhận, ông xác nhận với con trai rằng liệu con có thực sự muốn luyện võ ở Thiếu Lâm Tự hay không và nhắc nhở con trai:
“Muốn học võ thì viết cam đoan. Cam đoan kiếp này sẽ học võ, quyết không đi học lại nữa, hơn nữa nhất định phải trở thành đại sư”.
Sau khi nhận được bản cam đoan của con trai, ông thực sự đã gửi con trai mình đến Thiếu Lâm Tự. Lúc đầu, con trai ông rất vui khi ở Thiếu Lâm Tự. Tuy nhiên, dần dần, nỗi thống khổ khi luyện võ bắt đầu tra tấn anh, hai tháng sau, anh cầu cứu cha mình và muốn quay lại đi học.
Thái Tiếu Vãn từ chối yêu cầu của con trai, ông nói: “Mỗi người đều phải chịu trách nhiệm cho sự lựa chọn của mình. Con không thể cứ muốn đi thì đi, muốn quay trở về thì về, nhất định phải kiên trì hoàn thành học kỳ này mới được”. Sau một học kỳ, con trai ông trở lại trường học, và được nhận vào một trường đại học trọng điểm.
Đằng sau những đứa trẻ ưu tú, nhất định phải có sự giáo dục dụng tâm của cha mẹ. Từng chút một, kiên trì bền bỉ, sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống của con bạn.
Nhân tiện, tôi xin chuyển tiếp bài viết này tới các ông bố, vì việc nuôi dạy con cái không bao giờ là việc riêng của một người mẹ.
Kỳ Mai biên dịch
Tống Vân – aboluowang