7 suy nghĩ đỉnh cao sẽ giúp bạn thay đổi cuộc đời
Có câu nói rằng: “Người bình thường thay đổi kết quả, người xuất sắc thay đổi lý do, chuyên gia hàng đầu thay đổi suy nghĩ”.
Giáo sư tâm lý học Đại học Stanford Carol Dweck cũng đề cập trong cuốn “Tăng trưởng suốt đời” rằng: “Điều quyết định sự khác biệt giữa con người không phải là tài năng hay sự siêng năng mà là cách tư duy”.
Trình độ tư duy của một người là giới hạn cuộc đời của họ. Một khi bạn phát triển được 7 cách tư duy cấp cao sau đây, bạn sẽ tiến rất gần đến việc đạt được thành công.
1. Suy nghĩ của muỗi
Một giọt mưa nặng gấp 50 lần một con muỗi. Cùng với khả năng tăng tốc khi rơi, tác động của hạt mưa đối với muỗi không kém gì việc một chiếc xe buýt hạng nặng tông vào người với tốc độ tối đa. Vậy tại sao hầu hết muỗi đều an toàn vào những ngày mưa?
Một giáo sư người Mỹ dùng camera tốc độ cao ghi lại cảnh đàn muỗi trốn dưới mưa: Khi những hạt mưa rơi vào cánh và chân của muỗi, con muỗi sẽ nghiêng về phía nơi nó bị trúng, sau đó lăn sang một bên để những hạt mưa trượt khỏi bên mình.
Muỗi được bao phủ bởi vật liệu kỵ nước, giống như lá sen, nên chúng có thể thoát ra một cách duyên dáng bằng cách duỗi thẳng tay và chân.
Và khi những hạt mưa rơi thẳng vào muỗi, trước tiên muỗi sẽ tuân theo lực đẩy mạnh của những hạt mưa và rơi theo chúng. Sau đó, nó nhanh chóng điều chỉnh sang một bên, tách khỏi những hạt mưa và tiếp tục bay.
Dù mưa có lớn đến đâu, muỗi vẫn có thể trốn thoát vì chúng có thể liên tục điều chỉnh chiến lược đối phó khi môi trường và tình hình thay đổi.
Người sáng lập Intel Andy Grove từng đề xuất “Lý thuyết thay đổi mười lần”: “Những thay đổi ở thế giới bên ngoài luôn nhanh gấp 10 lần so với chúng ta mong đợi”.
Nếu bạn không tin tôi, hãy nhìn xem có bao nhiêu bát cơm sắt tưởng chừng như vững chắc đã bị tan vỡ bởi những thay đổi, và bao nhiêu công việc nổi tiếng một thời đang bị thay thế bởi AI.
Làn sóng thời thế đang xô về phía trước, nếu muốn đứng vững và ổn định, cũng có thể học theo muỗi trong mưa và tích cực đón nhận những thay đổi.
Chỉ khi con người chủ động thay đổi bản thân thì họ mới có thể chắc chắn về sự không chắc chắn.
2. Suy nghĩ về lỗ đạn
Trong Thế chiến thứ hai, Đại học Columbia có một nhóm nghiên cứu thống kê chịu trách nhiệm phân tích dữ liệu và xây dựng các chiến lược tối ưu cho Hoa Kỳ trong chiến tranh.
Mỹ không muốn máy bay của mình bị địch bắn hạ nên cần bổ sung giáp cho lớp ngoài của máy bay, nhưng lại có một mâu thuẫn: Lớp giáp không đủ bao phủ sẽ dẫn đến khả năng phòng thủ không đủ, trong khi lớp giáp quá nhiều sẽ ảnh hưởng đến tính linh hoạt của máy bay và vẫn dẫn đến khả năng phòng thủ không đủ. Làm thế nào để tìm ra giải pháp tối ưu?
Sau khi phân loại nhiều dữ liệu khác nhau, quân đội phát hiện ra rằng số lỗ đạn để lại ở các bộ phận khác nhau của máy bay là khác nhau.
Họ tin rằng nếu không thể bổ sung áo giáp cho tất cả các máy bay thì nên bổ sung áo giáp cho những khu vực mà máy bay có nhiều khả năng bị tấn công nhất.
Thoạt nghe thì có vẻ hoàn toàn chính xác. Nhưng thiên tài toán học Wald lại đưa ra phản đối: Bộ giáp nên được bổ sung vào nơi có ít lỗ đạn nhất, đó là động cơ máy bay.
Wald giải thích rằng từ góc độ xác suất, tất cả các bộ phận của máy bay đều có khả năng bị tấn công như nhau. Nhưng tại sao số lỗ đạn để lại trên động cơ lại ít hơn nhiều so với các bộ phận khác?
Ông suy đoán rằng “những lỗ đạn còn thiếu” là trên những chiếc máy bay không thể quay trở lại.
Nhiều máy bay vẫn có thể quay trở lại khi thân máy bay thủng lỗ chỗ, nhưng một khi động cơ bị hỏng, máy bay có thể không thể quay trở lại.
Nó giống như một khu bệnh viện quân đội với nhiều bệnh nhân bị bắn vào chân hơn là vào ngực.
Điều này rõ ràng không phải vì chân dễ bị bắn hơn mà vì người bị bắn vào ngực sẽ chết.
Người bình thường chỉ có thể nhìn thấy máy bay hư hỏng, nhưng các chuyên gia hàng đầu lại nhìn thấy “lỗ đạn biến mất”, sự khác biệt nằm ở tư duy xác suất.
Những người có tư duy xác suất thường có khả năng đưa ra những quyết định đúng đắn hơn.
Charlie Munger từng so sánh sự khôn ngoan trong đầu tư của mình với việc câu cá.
Nguyên tắc đầu tiên của việc câu cá là câu cá ở nơi có cá. Quy tắc câu cá thứ hai là hãy nhớ quy tắc đầu tiên.
Những câu hỏi mà chúng ta phải đối mặt trong cuộc sống này không gì khác hơn ba câu: Phải làm gì? Những gì không làm? Làm gì nhiều lần?
Tư duy xác suất cho phép chúng ta hiểu: điều gì có thể làm được, điều gì không thể làm được và điều gì cần phải làm về lâu dài.
3. Suy nghĩ về việc trả lại sách
Vào những năm 1990, Thư viện Anh đã chuyển từ tòa nhà cũ ở London sang tòa nhà mới ở St. Pancras. Thư viện cũ có hơn 13 triệu cuốn sách, ước tính chi phí di chuyển sẽ lên tới 3,5 triệu bảng.
Nếu bạn là người phụ trách, bạn có thể nghĩ ra cách nào để giảm ngân sách dự án? Thuê công nhân rẻ hơn? Giảm chi phí vận chuyển?
Nhưng trước khối lượng công việc khổng lồ, nhiều kế hoạch khác nhau dường như trở nên vô ích. Những người có tư duy hàng đầu làm điều đó như thế nào?
Một thủ thư trẻ đến gặp giám đốc và nói với ông: “Tôi có cách, chỉ cần đưa cho tôi 1,5 triệu bảng”.
Ngày hôm sau, chàng trai đăng tin này trên báo: Từ nay trở đi, Thư viện Anh mở cửa cho công chúng mượn sách miễn phí và không giới hạn, tuy nhiên do thư viện chuyển địa điểm nên người mượn sách được yêu cầu trả lại sách cho thư viện mới được chỉ định.
Các bạn trẻ đã chuyển đổi tư duy cố hữu “đưa sách” sang tư duy “trả sách”. Với chi phí không quá một phần ngân sách ban đầu, 90% công việc di dời đã được hoàn thành.
Những đòn bẩy của tư duy rất mạnh mẽ. Có một câu nói trong “Thiên tài bên trái, kẻ điên bên phải”: Nếu suy nghĩ là bức tường thì thế giới ở phía bên kia bức tường. Trên thế giới này không bao giờ có ngõ cụt, điều duy nhất có thể ngăn cản bạn chính là tư duy cố định của bạn.
Khi gặp khó khăn và đi vào ngõ cụt, bạn cũng có thể quay đầu lại, biết đâu bạn có thể đến được nơi sáng sủa hơn.
4. Suy nghĩ ngọn hải đăng
Tác giả sách bán chạy nhất người Mỹ Michael Simmons đã dành 5 năm nghiên cứu về các doanh nhân tỷ phú tự thân.
Ông phát hiện ra rằng những doanh nhân xuất sắc này có những điểm tương đồng nổi bật trong cách họ nhìn nhận vấn đề: họ nhìn thế giới từ góc nhìn bốn chiều, trong khi hầu hết mọi người chỉ nhìn thế giới từ góc nhìn một chiều.
Những người có góc nhìn một chiều bị giới hạn trong các lĩnh vực chuyên môn cụ thể, trong khi những người có góc nhìn bốn chiều có thể suy nghĩ về các vấn đề xuyên suốt hàng trăm năm từ quá khứ đến tương lai.
Những người có quan điểm một chiều theo đuổi những lợi ích ngắn hạn, trong khi những người có quan điểm bốn chiều coi trọng những lợi ích lâu dài.
Ví dụ, người sáng lập Amazon, Bezos sẵn sàng tiếp tục đầu tư hàng tỷ USD vào những thử nghiệm có thể thất bại hoặc mất hơn 7 năm mới thu được kết quả.
Masayoshi Son (Tôn Chính Nghĩa), người sáng lập Tập đoàn SoftBank, từng hỏi cấp dưới của mình một câu hỏi: Tại sao hầu hết mọi người đều khó đạt được thành công lớn?
Cấp dưới của ông ta bối rối nên Tôn Chính Nghĩa đã vẽ một ngọn núi trên giấy, một vòng tròn dưới chân núi và một vòng tròn trên đỉnh núi, đồng thời đánh dấu chữ “lý tưởng” trên đỉnh núi.
Lý tưởng là ngọn hải đăng, nếu bạn tiến về phía trước với mục tiêu của mình thì sự kiên nhẫn của bạn sẽ tốt hơn, bạn sẽ bình tĩnh và quyết tâm hơn.
Thành công nhất thời sẽ không làm bạn lạc lối, và thất bại ngắn hạn sẽ không khiến bạn cảm thấy sợ hãi.
Vì vậy, đừng đánh giá quá cao sự tích lũy trong một năm và cũng đừng đánh giá thấp những thay đổi trong mười năm. Hãy luôn làm điều đúng đắn và thời gian còn lại sẽ cho bạn câu trả lời.
5. Tư duy ngược dòng
Nhóm Get Book từng phỏng vấn các lập trình viên hàng đầu trong nước và hỏi họ: Thử thách cốt lõi của nghề này là gì?
Có thể bạn nghĩ rằng họ xử lý mã hàng ngày và những thách thức họ gặp phải không gì khác hơn là làm thế nào để viết mã tốt hơn, thành thạo nhiều ngôn ngữ lập trình hơn, v.v.
Tuy nhiên, câu trả lời mà một số chuyên gia kỹ thuật đưa ra lại không liên quan gì đến việc này, họ nhất trí khóa câu trả lời là “hỏi nhu cầu”.
Đằng Tấn, Phó chủ tịch của Tencent, đã chia sẻ một câu chuyện như vậy: Khi còn ở Google, ông chịu trách nhiệm cải thiện tỷ lệ chuyển đổi thành công từ tìm kiếm sang quảng cáo.
Có lần đội ngũ kinh doanh của công ty phát hiện ra rằng tỷ lệ chuyển đổi của người dùng Trung Quốc thấp và yêu cầu bộ phận kỹ thuật của anh ấy “làm cho phông chữ quảng cáo lớn hơn và màu nền bắt mắt hơn”.
Họ không trực tiếp thực hiện điều chỉnh mà hỏi vấn đề cốt lõi mà họ muốn giải quyết bằng cách này là gì? Sau khi trao đổi, tôi được biết bộ phận kinh doanh muốn cải thiện tỷ lệ chuyển đổi.
Sau khi điều tra, họ phát hiện ra rằng vào thời đó, trên đầu các trang web cổng thông tin điện tử trong nước thường có rất nhiều biểu ngữ dày đặc. Khi người dùng Trung Quốc mở một trang web, họ thậm chí không nhìn vào phần trên mà nhìn thẳng vào phần dưới cùng.
Vị trí đặt quảng cáo Google ở ngay trên cùng. Sau đó, họ chuyển quảng cáo xuống cuối trang và tỷ lệ chuyển đổi được cải thiện.
Khi các kỹ sư hàng đầu giải quyết vấn đề, họ không chỉ tập trung vào mã mà còn nhìn thấy nhu cầu của những người đứng sau mã, đây là một “tư duy ngược dòng” điển hình.
“Phương pháp tư duy sơ đồ McKinsey” cũng đề cập đến một nguyên tắc làm việc – đừng chơi trò đập chuột.
Việc giải quyết vấn đề không thể giống như việc đánh một con chuột chũi, hạ gục chúng ở bất cứ nơi nào chúng xuất hiện.
Bằng cách này, vấn đề sẽ không bao giờ được giải quyết thực sự. Người bình thường gặp vấn đề thay đổi kết quả, người xuất sắc thay đổi lý do, chuyên gia hàng đầu thay đổi suy nghĩ.
Chỉ bằng cách truy ngược nguồn gốc, tập trung vào tình hình tổng thể và tìm ra những điểm mấu chốt của vấn đề, chúng ta mới có thể giành chiến thắng chỉ bằng một đòn.
6. Kiến lười suy nghĩ
Nhóm nghiên cứu sinh học tiến hóa của Đại học Hokkaido ở Nhật Bản từng tiến hành một thí nghiệm: Họ theo dõi ba đàn kiến đen, mỗi đàn gồm 30 con kiến để quan sát sự phân công lao động của chúng. Họ nhận thấy rằng, hầu hết kiến trong đàn đều rất siêng năng, bận rộn dọn dẹp tổ kiến, mang thức ăn và chăm sóc kiến con…
Tuy nhiên, một số loài kiến đặc biệt lười biếng, khi những con kiến khác đang bận rộn, chúng thường thò đầu ra nhìn xung quanh. Các nhà sinh vật học gọi những con kiến này là “kiến lười” và đánh dấu chúng.
Điều đáng ngạc nhiên là khi nhóm nghiên cứu cắt đứt nguồn thức ăn của đàn kiến, những con kiến siêng năng đó dường như bỗng trở nên hỗn loạn.
Ngược lại, những con kiến lười được đánh dấu lại mất thời gian và dẫn dắt đàn đi tìm nguồn thức ăn mới. Hóa ra kiến lười thực ra không hề lười biếng, chúng chỉ dành thời gian cần mẫn để phát hiện mà thôi. Đây chính là “hiệu ứng kiến lười” nổi tiếng.
Bạn đã bao giờ rơi vào hiểu lầm về “con kiến chăm chỉ” chưa? Chuyên gia tâm lý, Giáo sư Jordan Peterson đã biên soạn một danh sách kiểm tra tự đánh giá.
- Dành nhiều thời gian để làm những việc dễ dàng nhất và tự mãn rằng “có việc khó mà không có công”.
- Trì hoãn dưới danh nghĩa “chuẩn bị”, tỏ ra bận rộn nhưng không tiến triển gì.
- Đừng bao giờ xác minh kết quả công việc.
- Tôi đọc rất nhiều sách nhưng chưa bao giờ tóm tắt các quy tắc, ngay cả khi tôi tóm tắt các quy tắc, tôi cũng chưa áp dụng chúng vào thực tế.
Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào ở trên, đã đến lúc phải thay đổi. Khi đang đi trên đường, thỉnh thoảng hãy nhớ nhìn lên và nhìn vào khoảng cách.
7. Tư duy lĩnh vực
Vào giữa thế kỷ 19, nhà tâm lý học Kurt Koffka đã đề xuất một lý thuyết trường: Môi trường bên ngoài được chia thành hai loại, một là môi trường địa lý và hai là môi trường hành vi. Môi trường địa lý là môi trường thực tế và môi trường hành vi là môi trường tưởng tượng. Mọi hành động của con người đều bị ảnh hưởng bởi lĩnh vực mà hành động đó diễn ra.
Kofka kể câu chuyện này: Một đêm mùa đông, có người cưỡi ngựa đến trước cửa một quán trọ trong mưa gió. Tuyết tràn ngập khắp các con đường và biển chỉ đường, anh rất vui khi tìm được một nơi trú ẩn như vậy trong đêm tối.
Người chủ quán bước ra cửa ngạc nhiên chào người lạ và hỏi anh ta từ đâu đến. Người đàn ông chỉ thẳng về hướng bên ngoài quán trọ.
Người chủ quán nghe vậy, kinh hãi nói: “Anh có biết mình đã đi qua hồ Constance không?”
Khi người đàn ông cưỡi ngựa băng qua hồ, hồ là môi trường địa lý và môi trường tưởng tượng của anh ta là vùng đồng bằng băng giá và đầy tuyết.
Nếu người đàn ông biết trước rằng mình sẽ đi qua một cái hồ lớn, anh ta sẽ không bao giờ có đủ can đảm để phi nước đại trên đó.
Con người là sản phẩm của môi trường, và cách tốt nhất để thay đổi bản thân là luôn đặt mình vào môi trường có thể nuôi dưỡng bạn.
Nếu bạn muốn cải thiện khả năng tập trung của mình, hãy cố gắng tạo cho mình một môi trường không bị quấy rầy và học cách ngăn chặn những phiền nhiễu.
Nếu bạn muốn cải thiện khả năng nhận thức của mình, vui lòng gỡ cài đặt các ứng dụng video ngắn có mật độ thấp và chất lượng thấp và đọc sách cổ điển.
Nếu muốn có thái độ tích cực, bạn nên tránh xa những thứ khiến bạn trở nên tiêu cực, ít vướng bận với mọi người hơn và ngắm nhìn thiên nhiên nhiều hơn.
Nếu bạn không hài lòng với tình hình hiện tại của mình, hãy bắt đầu bằng cách thay đổi môi trường của bạn. Hãy thay đổi chính mình ngay bây giờ
Trong “Cổ tức nhận thức” cho biết: “Thành tựu của bạn trong cuộc sống này cao đến mức nào cuối cùng sẽ được hỗ trợ bởi mô hình tư duy của bạn”.
Suy nghĩ quyết định lối thoát, nếu suy nghĩ không thể đạt đến đỉnh cao thì bước chân cũng không thể đạt tới đỉnh cao.
Những cuốn sách bạn đã đọc, những con đường bạn đã đi, những điều bạn đã trải qua và những người bạn đã gặp đều là những bước đệm để nâng cấp tư duy của bạn.
Hãy tiếp tục mài giũa mọi thứ, rèn luyện trong tâm và khai sáng thế giới, một ngày nào đó, bạn sẽ thoát ra khỏi vòng tròn giam hãm mình và nhìn thấy thế giới rộng lớn hơn.
Thùy Dung biên dịch
Nguồn: aboluowang (Tống Vân)