Tôn Tử và 5 trận đánh để đời, không làm quan, mai danh ẩn tích, binh pháp thất truyền
Tôn Vũ (545 TCN – 470 TCN) là một danh tướng kiệt xuất của nước Ngô ở cuối thời Xuân Thu, nhờ cuốn binh thư của mình mà được tôn là Tôn Tử.
Cách dụng binh của Tôn Vũ đòi hỏi sự sáng tạo thông qua việc quan sát và tận dụng các thông tin hữu ích từ trạng thái và môi trường của chiến trường. Một trong những câu nói nổi tiếng của ông là “Tất cả chiến tranh đều dựa trên sự lừa dối“.
Để đánh lừa kẻ thù thành công, người ta phải có khả năng sử dụng các chiến thuật bên ngoài phạm vi kiến thức thông thường – nói cách khác, các trò lừa hiệu quả cần có sự đổi mới và sáng tạo.
Trong sự nghiệp quân sự của mình, Tôn Vũ trực tiếp chỉ huy năm trận đánh và chính năm trận chiến “để đời” này đã góp phần đưa tên tuổi của ông bất hủ cùng thời gian
Lần chỉ huy thứ nhất
Tháng 12 năm 512 TCN, khi đó Ngô vương là Hạp Lư ra lệnh cho Tôn Vũ chỉ huy quân tiêu diệt hai nước nhỏ là nước Chung Ly và nước Từ. Trong lần cầm quân đầu tiên này, Tôn Vũ đã xuất sắc hạ gọn hai nước trên đồng thời thừa thắng chiếm được đất Thư thuộc nước Sở, lập công lớn, được Ngô vương ban thưởng.
Lần chỉ huy thứ hai
Năm 511 TCN, Tôn Vũ lại thống lĩnh ba quân cùng Ngũ Tử Tư, Bá Hi đi chinh phạt nước Sở bởi lý do “Sở vương từ chối không chịu trao thanh bảo kiếm Trạm Lư cho Ngô vương Hạp Lư“. Dưới quyền chỉ huy của Tôn Vũ quân Ngô đánh hai trận thắng cả hai, chiếm được hai xứ Lục và Tiềm thuộc đất Sở.
Lần chỉ huy thứ ba
Năm 510 TCN, lúc này giữa nước Ngô và nước Việt lần đầu tiên xảy ra cuộc chiến tranh quy mô lớn mà sử sách còn ghi lại đó là cuộc “Đại chiến Huề – Lý“. Trong cuộc chiến này lần đầu tiên Tôn Vũ đưa ra cách dụng binh Quý hồ tinh bất quý hồ đa trong đánh trận, do vậy chỉ với ba vạn quân với phép dụng binh tài tình của mình, Tôn Vũ đã đánh bại 16 vạn quân nước Việt.
Lần chỉ huy thứ tư
Năm 509 TCN xảy ra cuộc Đại chiến Dự Chương giữa nước Ngô và nước Sở. Khi đó vua Sở sai con trai là công tử Tử Thường và công tử Tử Phàm dẫn đại quân tiến đánh nước Ngô, nhằm báo thù nỗi nhục mất đất năm xưa. Một lần nữa Ngô vương Hạp Lư lại giao cho Tôn Vũ cầm quân chống giặc.
Lần này Tôn Vũ khôn khéo vòng tránh đội quân chủ lực của công tử Tử Thường; dùng lối đánh vu hồi tập kích doanh trại bắt sống công tử Tử Phàm, quân Sở từ thế mạnh, chuyển sang yếu cầm cự chưa đầy một tháng phải rút chạy về nước.
Lần chỉ huy thứ năm
Hai nước Ngô – Sở một lần nữa xảy ra chiến tranh vào ngày 18 tháng 11 năm 506 TCN sử sách gọi đây là cuộc chiến Bách Cử. Đây là cuộc chiến lớn nhất trong lịch sử hai nước. Lần này quân Sở huy động 25 vạn quân tiến đánh nước Ngô, khí thế báo thù rất sôi sục.
Theo kế của Tôn Vũ và Ngũ Tử Tư, vua Ngô bí mật liên kết với hai nước nhỏ là Đường và Sái làm thành liên minh chống Sở. Khi tác chiến, Tôn Vũ triệt để lợi dụng địa hình thuận lợi của hai nước đồng minh để triển khai chiến thuật “Khống chế chính diện“, “Tập kích vu hồi mạn sườn” của mình. Sau năm lần giao chiến với quân Sở, Tôn Vũ đều giành thắng lợi. Cuối cùng 3 vạn quân Ngô đã phá tan 25 vạn quân Sở buộc Sở vương phải tháo chạy.
Với năm trận đánh “để đời” này, uy danh và tài thao lược quân sự của Tôn Vũ lừng lẫy khắp thiên hạ. Nhưng sau khi lập được công lao ông không muốn làm quan, cố tình về núi làm dân thường, mai danh ẩn tích, không rõ kết cục.
Cuốn sách Việt tuyệt thư nói rằng: ở mười dặm ngoài thành Cô Tô có mộ Tôn Vũ, thực giả ra sao cũng khó xác định. Cuối đời Tôn Tử viết lại binh pháp của mình, hoàn thiện những điều mà 13 cuốn binh pháp còn thiếu thành 82 quyển và 9 trận đồ hình.
Ngô vương Phù Sai muốn chiếm đoạt làm của riêng nhưng Tôn Vũ không muốn tâm huyết cả đời của mình rơi vào tay những kẻ không hiểu và không vận dụng được cho việc trị nước nên quyết định đốt hết 82 quyển binh pháp và 9 trận đồ.
Chỉ khi sau này cùng Vương Hủ chu du thiên hạ ông mới viết lại một lần nữa nhưng lúc này ông đã quy ẩn thâm sơn, tung tích 82 quyển binh pháp và 9 trận đồ cũng thất truyền.
Nguyệt Hòa biên tập