Cái giá của việc phá bỏ lời thề
Vào thời Trung Quốc cổ đại, thề nguyền là một việc phi thường trang trọng và nghiêm túc. Cổ nhân tin rằng “Người đang làm, Trời đang nhìn”; vì có Thượng Thiên chứng giám nên chuyện phát thệ tuyệt đối không phải là trò đùa con trẻ. Người tuân thủ thệ ngôn thì sẽ được nhận phúc báo, nhưng nếu bội ước thì sẽ bị giáng tội.
1. Phản bội lời thề, vạn tiễn xuyên tâm
Có một câu chuyện cổ trong “Tuỳ Đường diễn nghĩa” và “Hưng Đường truyện” kể rằng: Tần Quỳnh có một người biểu đệ tên là La Thành, hai người cùng có một thệ ước rằng sẽ dạy cho đối phương môn võ công gia truyền tuyệt học của mình là “La gia thương” và “Tần gia giản”, biết gì thì truyền nấy, không ai giấu ai.
La Thành khởi thệ ngôn: “Nếu tiểu đệ giấu Tần huynh bí kíp gì thì sẽ bị vạn mũi tên xuyên tim!”. Tần Quỳnh phát thệ: “Còn ta giấu La đệ điều gì sẽ bị thổ huyết mà chết!”.
Lúc truyền thụ tuyệt kĩ, La Thành phát tâm lo sợ rằng tương lai biểu huynh sẽ đánh thắng mình nên cất giấu uy lực, không phô chiêu thức, chỉ dạy qua loa tuyệt chiêu “Hồi mã thương”. Tần Quỳnh cũng vậy, khi dạy tuyệt kĩ công phu của Tần gia là “Tát thủ giản”, anh cũng lo sau này sẽ bị biểu đệ áp đảo nên cũng không truyền thụ hết những gì mình biết.
Sau này, khi giao chiến với Tô Định Phương, La Thành bị trúng gian kế nên một mình một ngựa bị mắc kẹt dưới vũng bùn lầy. Giữa cơn hoảng loạn, từ đâu có hàng vạn mũi tên loạn xạ bay đến bắn vào người, xuyên thẳng vào tim khiến La Thành tử vong.
Về phần Tần Quỳnh, vào những năm cuối đời, anh ta có có cuộc tỉ thí võ nghệ với Uý Trì Cung, họ giao kèo nếu ai thắng thì đoạt lấy ấn lệnh. Cuối cùng, trong cuộc giao tranh ấy, Tần Quỳnh đã chết vì bị thổ huyết do kiệt sức.
2. Đứng giữa Trời đất phát thệ bị mù
Theo “Tĩnh Khang chi biến”, Tống Khâm Tông Triệu Hoàn cùng các phi tần, quan lại và hàng vạn cung nhân đã bị quân Kim bắt và giải lên đất Bắc. Trong tình thế đó, Tống Khâm Tông đã nhiều lần thương lượng và đạt được một số hoà nghị với Kim quốc, trong đó có việc Hiển Nhân Hoàng hậu sẽ được phóng thích và hồi quy.
Trước khi Hoàng hậu rời đi, Khâm Tông đã quỳ xuống nắm tay bà và nói trong lã chã nước mắt: “Về đến nơi xin nói lại với cửu đệ và các tể tướng cho nhi thần được về. Dù có phải làm chân Thái Ất cung sứ cũng đã mãn nguyện chứ không có ý gì khác”.
Hiển Nhân Hoàng hậu đã nói: “Ta trở về nhất định sẽ tìm cách hài nhi, nếu không làm được Trời phạt ta mù mắt!”. Sau khi hồi khứ, Hiển Nhân Hoàng hậu đã gặp con trai là Tống Cao Tông để nói về việc tiếp hồi Khâm Tông về nước, nhưng Cao Tông tỏ ý không vui. Hiển Nhân Hoàng hậu đành thuận ý, không nhắc đến lần nào nữa.
Chẳng bao lâu sau, Hiển Nhân Hoàng hậu thị lực yếu dần rồi mất hẳn, rất nhiều thái y tài giỏi đã tận tình cứu chữa nhưng mắt không sáng trở lại. Ít lâu sau, một vị đạo sĩ đã dùng kim châm vào mắt, quả thật mắt trái của Hoàng hậu đã phục hồi. Hoàng hậu vui mừng khôn siết, bà nhờ đạo sĩ chữa cả mắt phải cho mình, nhưng đạo sĩ nói: “Từ nay trở đi, Hoàng hậu chỉ còn một mắt để nhìn thấy đông tây, còn một mắt phải bị mù vĩnh viễn vì đã ứng nghiệm với thệ ngôn trước đây của Người”.
3. Phá bỏ lời thề, thân hoá tro bụi, chết dưới lưỡi cày
Trong “Phong Thần diễn nghĩa”, hai vị Hoàng Tử là Ân Giao và Ân Hồng vâng mệnh Sư Phụ hạ sơn phò tá quân Chu phạt Trụ.
Trước khi hạ sơn, Ân Hồng đã phát thệ với Xích Tinh Tử: “Nếu mai đây đệ tử làm trái ý nguyện của Sư Phụ thì tứ chi sẽ biến thành tro bụi”. Ân Giao cũng phát thệ với sư phụ Quảng Thành Tử rằng: “Nếu con làm trái mệnh thầy, con nguyện chịu chết dưới lưỡi cày”.
Quảng Thành Tử đem tất cả các bảo bối của mình trao cho Ân Giao. Hai vị hoàng tử vốn chỉ là thuận miệng thề thốt, vì vậy sau khi hạ sơn bị Thân Công Báo dẫn dụ, Ân Giao và Ân Hồng đã bội tín và không tin rằng sẽ gặp báo ứng. Họ không phò Chu phạt Trụ mà trái lại, còn cảm thấy bản thân là con trai Trụ Vương, phò tá Trụ Vương là lẽ đương nhiên.
Nào ngờ thiên mệnh không thể trái, lời đã nói ra miệng, tức đã trở thành thệ ước. Ân Hồng đã chết trong Thái Cực Đồ của Lão Tử, quả thật xương tan thịt nát hóa thành tro; còn Ân Giao cũng bị mấy vị Đại Tiên kẹp trong khe núi, chết dưới lưỡi cày. Kết cục của cả hai người đều ứng nghiệm với lời thề chính mình phát ra.
Kết luận
Trong “Danh hiền tập” có một câu nói: “Người nói thì thầm, Trời nghe như sấm”. Trong văn hoá truyền thống xưa kia, cổ nhân vốn rất trọng lời hứa, giữ chữ tín; một khi phát ra thệ ngôn thì không dễ dàng bội ước. Nhưng thời nay, con người hiện đại đã bị ảnh hưởng sâu sắc bởi “Thuyết vô Thần” nên đã không còn coi trọng “tín” nữa.
Nhưng “Trên đầu ba thước có Thần linh”, dẫu con người có tín Thần hay không thì một niệm suy nghĩ phát xuất ra, Thần Phật đều biết. Một lời thề thốt ra cũng được Trời Đất ghi lại.
Vì thế, bất kỳ ai có hứa hẹn hay thề nguyền gì thì cần giữ vẹn và thực hiện thệ ước. Nói phải đi đôi với làm, thề được thì phải thực hiện được. Nếu không thì thiên báo rất rõ ràng.
Viên Minh biên dịch
Nguồn: Secretchina