Dĩnh Khảo Thúc dành thịt ngon vua ban phần mẹ, bày kế giúp vua tránh tội bất hiếu, sau chết bởi tiểu nhân
Dĩnh Khảo Thúc là quan Đại phu nước Trịnh, ông là một trong những người có những đóng góp to lớn cho sự nghiệp xưng bá của Trịnh Trang công đầu thời Xuân Thu.
Dĩnh Khảo Thúc là một người xuất chúng, văn võ kiêm toàn. Ngoài ra, Dĩnh Khảo Thúc còn là một người thẳng thắn và luôn đưa ra lời can gián Trịnh Trang công để ông không đưa ra những quyết định sai lầm.
Có thể nói, Dĩnh Khảo Thúc chính là trường cột của nước Trịnh và là người có đóng góp to lớn giúp Trịnh Trang công trở thành bá chư hầu thời kỳ đầu Xuân Thu. Nếu không vì Công Tôn Át ghen tài thì có lẽ sự nghiệp lẫy lừng của ông còn có thể kéo dài hơn nữa.
Khuyên Trịnh Trang công giữ đạo hiếu với mẹ
Trịnh Trang công hận mẹ mình là Vũ Khương làm nội ứng cho Cơ Đoàn hòng mưu chuyện lật đổ mình nên đã đày mẹ mình đến đất Dĩnh và thề rằng chỉ gặp lại khi xuống suối vàng. Dĩnh Khảo Thúc vốn là một người chí hiếu, nghe tin Trịnh Trang công đem mẹ đi an trí thì ông cảm thấy không hài lòng, liền vào cung và nói với Trịnh Trang công rằng:
Để có cuộc sống bình an và hút nhiều tài lộc, hãy tham khảo các vật phẩm phong thủy thủ công của Hòn Ngọc nhé!
Lẵng Tài Lộc Buôn May Bán Đắt
Giá gốc là: 6.000.000 VND.5.000.000 VNDGiá hiện tại là: 5.000.000 VND.
Tháp Tỏi Ngũ Hạt Hút Tài Lộc
Giá gốc là: 8.000.000 VND.5.168.000 VNDGiá hiện tại là: 5.168.000 VND.
Vòng Tỏi May Mắn Chiêu Tài Hút Lộc
Giá gốc là: 990.000 VND.680.000 VNDGiá hiện tại là: 680.000 VND.“Dù người mẹ có tội lỗi nhiều đến đâu thì phận làm con cũng không nên bất hiếu. Chúa công làm vậy thì thật là trái đạo quá!”
Dĩnh Khảo Thúc bèn nghĩ ra một kế, ông liền bắt con chim cú đem vào dâng cho Trịnh Trang công. Trịnh Trang công liền hỏi là chim gì thì ông liền trả lời:
“Tâu Chúa công, đây là giống chim cú. Giống chim này ban ngày dẫu một vật lớn như trái núi vẫn không trông thấy, còn ban đêm dẫu vật nhỏ bằng sợi tóc cũng thấy rõ. Thật là một giống vật chỉ thấy được những việc nhỏ nhặt mà không thấy được đại sự. Hơn nữa, lúc còn nhỏ chim mẹ kiếm mồi cho ăn, lúc lớn lên nó không biết gì đến chim mẹ nữa, thật là một giống chim bất hiếu, nên tôi bắt nó để ăn thịt.”
Trịnh Trang công nghe nói vậy thì liền lặng thinh. Chợt lúc đó có người đem thịt dê đến cho vua nhắm rượu. Trịnh Trang công liền cắt một miếng ban cho Dĩnh Khảo Thúc. Nhận được miếng thịt, Dĩnh Khảo Thúc liền chọn những chỗ ngon nhất cắt thành từng phần rồi gói lại trong túi vải. Trịnh Trang công thấy lạ liền hỏi:
“Khanh để dành chi vậy?”
Dĩnh Khảo Thúc tâu:
“Tâu Chúa công, mẹ tôi đã già mà trong nhà lại nghèo khó, ít bao giờ được ăn miếng ngon vật lạ. Nay được Chúa công ban thưởng, nếu không dành cho mẹ tôi thì coi sao đặng.”
Trịnh trang công nói:
“Khanh thật là một người con chí hiếu. Tiếc rằng Quả nhân không thể bằng khanh được.”
Dĩnh Khảo Thúc giả bộ ngơ ngác, hỏi:
“Quốc mẫu vẫn được mạnh giỏi cớ sao Chúa công lại tỏ ý buồn bã?”
Trịnh Trang công đem câu chuyện Cung thúc Đoàn bội phản và đày Khương thị ra đất Dĩnh. Nay hối hận, nhưng vì đã lỡ thề nên không biết làm sao để có thể gặp được mẹ. Dĩnh Khảo Thúc nghe xong liền tâu:
“Thúc Đoàn đã chết và tình cốt nhục chia lìa, nay chỉ còn Quốc mẫu mà Chúa công lại bỏ bê phụng dưỡng e lỗi đạo làm con. Nếu Chúa công đã lỡ thề thì tôi xin dâng kế có thể trông thấy mặt mẹ mà khỏi phạm lời thề đó.”
Trịnh trang công mừng rỡ hỏi: “Khanh có kế gì hãy giúp Quả nhân.”
Dĩnh Khảo Thúc liền hiến kế:
“Chúa công truyền hãy sai người đào đất đến chỗ có suối chảy, rồi làm một cái nhà dưới hầm mà rước Quồc mẫu đến đó, xem như đó là chốn suối vàng. Làm như vậy sẽ không trái lời thề của Chúa công.”
Trịnh Trang công liền làm theo, bèn sai Dĩnh Khảo Thúc đem năm trăm tráng dân khoẻ mạnh đến Khúc Vị (曲洧); đào một cái hầm, dưới núi Ngưu Tì, sâu hơn mười trượng và làm một ngôi nhà gác trên mặt suối và đặt thang dài. Dĩnh Khảo Thúc bái mạng, trước tiên trở về đất Dĩnh yết kiến Khương thị vã nói rõ lòng hối hận của Trịnh Trang công.
Sau đó, mới đến Ngưu Tì lo việc đào suối. Chẳng bao lâu công việc hoàn thành. Dĩnh Khảo Thúc liền đưa Khương thị đến Ngưu Tì và viết biểu dâng cho Trịnh Trang công haỵ. Trịnh Trang công đến nơi thấy mẹ, vội sụp lạy, nói:
“Ngụ Sinh bất hiếu, xin mẫu hậu dung tha”
Khương thị buồn vui lẫn lộn, ứa nước mắt, nói:
“Đó là lỗi của mẹ con đâu có tội gì.”
Nói xong, bà đỡ Trịnh Trang công dậy. Hai mẹ con ôm nhau khóc sướt mướt. Trịnh Trang công cõng mẹ lên thang rồi đưa về cung. Người nước Trịnh trông thấy, ai nấy đều khen vua là người chí hiếu. Trịnh Trang công cảm ơn Dĩnh Khảo Thúc, phong cho ông làm quan Đại phu, cùng với Công Tôn Át quản việc binh.
Góp công giúp Trịnh Trang công thành bá chư hầu
Trịnh Trang công nối chức cha được làm khanh sĩ trong triều đình nhà Chu, thường tỏ ra chuyên quyền lấn át Chu Bình vương mà Bình vương không làm gì được. Sau Bình vương qua đời, Chu Hoàn vương lên nối ngôi, đã bãi chức Khanh sĩ của Trịnh Trang Công khiến Trịnh Trang Công rất khó chịu.
Lúc về nước Trịnh, Trịnh Trang công đem chuyện Chu Hoàn vương đuổi khéo mình kể cho quần thần nghe, ai nấy cũng đều bất bình. Quan đại phu Cao Cừ Di liền khuyên Trịnh Trang công mang quân tiến vào kinh đô nhà Chu và phế Chu Hoàn vương để lập một vị vua khác. Dĩnh Khảo Thúc liền can:
“Không nên thế! Đạo vua tôi như tình mẹ con. Chúa công đã không thù mẹ thì sao lại thù vua được! Chúa công nên kiên nhẫn ít lâu đợi cho Hoàn vương hối hận mà trọng dụng, nếu nóng nảy e người ngoài nhìn vào lại bảo nước Trịnh ta bất nghĩa.”
Năm 717 TCN, Trịnh Trang công mang quân đánh nước Trần báo thù việc Trần hợp binh với Tống và Vệ đánh mình. Ông đem quân đánh phá biên thùy nước Trần rồi theo kế của Tề Túc mà cử Dĩnh Khảo Thúc đi sứ nước Trần và trả lại các đồ đã cướp, Trần Hoàn công xem xong thư của Trịnh Trang công thì tỏ lòng kính phục và liền tiếp đãi Dĩnh Khảo Thúc, hai nước Trịnh và Trần xóa bỏ thù cũ.
Năm 713 TCN, Dĩnh Khảo Thúc góp sức giúp Trịnh công đánh tan liên minh Tống, Vệ, Sái thừa cơ tiêu diệt nước Đái.
Bị Công Tôn Át tật đố dùng tên bắn chết
Năm 712 TCN, Trịnh Trang công hội với Lỗ Ẩn công ở đất Thời Lai bàn việc đánh nước Hứa.
Trịnh Trang công tổ chức một cuộc duyệt binh để biểu dương sức mạnh quân Trịnh. Ông liền sai người làm một lá cờ bằng gấm mỗi bề dài một trượng hai, xung quanh có hai mươi bốn cái lục lạc bằng đồng và giữa lá cờ đề bốn chữ: “Phụng Thiên Thảo Tội“, cán cờ dài hơn ba trượng và cắm trên một cỗ xe rất lớn.
Trịnh Trang công truyền rằng nếu ai có thể cầm lá cờ này vừa đi vừa vẫy như chẳng có gì thì ông sẽ cho người đó được làm tướng tiên phong, đồng thời tặng một cỗ xe lớn. Lệnh vừa ban ra thì quan Đại phu Hà Thúc Doanh xin được thử sức, ông dùng hai tay nâng cán cờ rồi cầm nó đi ba vòng và cắm lại vào chiếc xe.
Hai bên quân sĩ liền vỗ tay rèo hò ầm ĩ, Hà Thúc Doanh đang tiến tới Trịnh Trang công nhận thưởng thì Dĩnh Khảo Thúc nói mình còn làm được hơn thế này. Dĩnh Khảo Thúc nói dứt lời, bước tới xăn tay áo nhổ cán cờ lên múa tít như múa một cây trường thương.
Lá cờ lúc mở ra, lúc cuốn lại uốn theo chiều gió trông rất đẹp mắt. Ai trông thấy cũng phải kinh ngạc và tỏ lòng khâm phục. Trịnh Trang công khen Dĩnh Khảo Thúc là một hổ thần, rồi trao ấn tín tiên phong cùng xe cho ông.
Công Tôn Át liền nói mình cũng có thể làm được như Dĩnh Khảo Thúc, dứt lời định nhảy lên giựt lấy lá cờ nhưng Dĩnh Khảo Thúc đã đánh xe chạy đi mất.
Công Tôn Át đuổi theo không kịp, lúc trở về thì vẻ mặt lộ rõ sự tức giận. Vốn từ lâu Công Tôn Át không ưa gì Dĩnh Khảo Thúc, nay nhân vụ cầm cờ này mà gã lại càng thêm ghét ông.
Trịnh Trang công thấy hai tướng tranh nhau như vậy là không ổn, liền tặng cho Công Tôn Át và Hà Thúc Doanh hai cỗ xe ngựa khác.
Tháng bảy năm ấy, Trịnh Trang công giao việc trìều chính cho Thế tử Hốt và cùng hai nước Tề và Lỗ tiến binh đánh Hứa. Tề Hy công lấy một tờ hịch kể tội nước Hứa không triều cống nhà Chu rồi ba nước cùng chia nhau vây thành.
Nước Hứa là một nước nhỏ nhưng nhờ vua nước Hứa là một người nhân từ nên dân trong nước ai cũng đều mến yêu, họ ra sức cố thủ và khiến cho quân ba nước không thể phá nổi thành. Tề và Lỗ chỉ đánh cầm chừng, duy có Trịnh công thành rất dữ dội.
Dĩnh Khảo Thúc xông lên phá vòng vây, một tay cầm cờ, một tay cầm thương trèo lên thành nước Hứa. Công Tôn Át trông thấy, sợ Dĩnh Khảo Thúc giành được công lao, gã bèn lắp tên bắn lén Dĩnh Khảo Thúc khiến ông bị té xuống đất và bỏ mạng.
Hà Thúc Doanh đi sau tưởng Dĩnh Khảo Thúc bị quân Hứa bắn, bèn giật lấy cây cờ rồi nhảy lên thành hô lớn cho binh sĩ nước Trịnh xông vào. Quân Tề và Lỗ liền thúc quân cùng đánh mạnh vào, chiếm được thành nước Hứa.
Trịnh Trang công về nước khao thưởng cho ba quân, nhưng trong lòng buồn bã vì cái chết của Dĩnh Khảo Thúc. Ông nghĩ mãi mà không biết ai đã bắn chết Dĩnh Khảo Thúc, bèn truyền bọn tướng sĩ làm lễ tế long trọng cho Dĩnh Khảo Thúc rồi đồng thời đọc văn tế nguyền rủa kẻ đã bắn chết ông.
Công Tôn Át trông thấy cảnh tượng đó thì bịt miệng cười thầm. Lễ nguyền rủa cử hành được ba ngày thì bỗng có một người đầu bù tóc rối, chạy đến trước mặt Trịnh Trang công quỳ tâu:
“Tôi là Dĩnh Khảo Thúc. Lúc đánh nước Hứa, nhảy lên mặt thành thì bị tên gian thần Tử Đô hiềm việc giành xe nên đã bắn lén tôi. Tôi đã xin Ngọc Hoàng bắt nó đền mạng. Xin Chúa công thấu rõ ẩn tình, thì dầu ở dưới suối vàng hồn tôi cũng được an ủi.”
Nói xong, kẻ ấy lấy tay móc họng, máu tuông lai láng rồi ngã xuống đất chết ngay lập tức. Trịnh Trang công thất kinh, xem lại thì đó không phải người đàn bà mà lại là Công Tôn Át, ông liền cho người cứu chữa nhưng đã muộn.
Nhờ việc đó Trịnh Trang công biết được người bắn Dĩnh Khảo Thúc chính là Công Tôn Át và ông đã nhập hồn vào thân xác của gã để thú nhận hết mọi việc. Cảm phục tài năng và khí tiết của Dĩnh Khảo Thúc, Trịnh Trang công cho người lập miếu ở Dĩnh Cốc để dân nước Trịnh thờ phụng ông.
Người đời sau xem Dĩnh Khảo Thúc như một tấm gương để học theo, từ cách ông làm việc cho đến tính cách và đức độ của ông. Câu chuyện Dĩnh Khảo Thúc giúp Trịnh Trang công và Vũ Khương nối lại tình mẹ con đã trở thành bài học cho lòng hiếu thảo đối với cha mẹ.
Nguyệt Hòa biên tập
Theo Đông Chu liệt quốc (Phùng Mộng Long)