Thời kỳ Tây Chu kéo dài 300 năm không có phát sinh sự việc gì đáng kể. Sau thời Tây Chu, Trung Quốc tiến vào thời kỳ Xuân Thu. Thời Xuân Thu, nước Tề xuất hiện một vị quân vương rất xuất chúng, cũng là một trong Ngũ bá thời Xuân Thu, đó chính là Tề Hoàn công.
Tên của Tề Hoàn công là Khương Tiểu Bạch. Sở dĩ Tề Hoàn công có thể xưng bá là vì ông có một Tể tướng rất xuất sắc là Quản Trọng.
Quản Bào chi giao
Quản Trọng có người bằng hữu rất tốt là Bào Thúc Nha. Trong lịch sử có lưu lại một câu thành ngữ để nói về tình bạn này, đó là “Quản Bào chi giao” (mối giao hảo giữa Quản Trọng và Bào Thúc Nha). Cũng chính là nói mối quan hệ rất tốt giữa Quản Trọng và Bào Thúc Nha.
Bào Thúc Nha đối xử với Quản Trọng không chỉ là có ơn tri ngộ (ơn trọng dụng) mà còn có ơn cứu mạng. Trong “Quản Yến liệt truyện” có ghi lại một đoạn tự thuật của Quản Trọng: “Ta lúc nghèo khó, đã từng buôn bán với Bào Thúc”.
Để có cuộc sống bình an và hút nhiều tài lộc, hãy tham khảo các vật phẩm phong thủy thủ công của Hòn Ngọc nhé!
Lẵng Tài Lộc Buôn May Bán Đắt
Giá gốc là: 6.000.000 VND.5.000.000 VNDGiá hiện tại là: 5.000.000 VND.
Tháp Tỏi Ngũ Hạt Hút Tài Lộc
Giá gốc là: 8.000.000 VND.5.168.000 VNDGiá hiện tại là: 5.168.000 VND.
Vòng Tỏi May Mắn Chiêu Tài Hút Lộc
Giá gốc là: 990.000 VND.680.000 VNDGiá hiện tại là: 680.000 VND.Nguyên gốc câu này là: Ngô thủy khốn thời, thường dữ Bào Thúc cổ (吾始困時，嘗與鮑叔賈). “Cổ” (賈) hiện tại dịch thành thương nhân, nhưng thời xưa, “cổ” và “thương” (商) là hai khái niệm khác nhau.
“Thương” là chỉ người đến nơi khác buôn bán, còn “cổ” là chỉ người bán đồ ở tiệm. Do đó mới có câu “người đi là ‘thương’, người ngồi ở một nơi mà buôn bán là ‘cổ’” (hành thương tọa cổ – 行商坐賈).
Khi hai người Quản Trọng và Bào Thúc Nha cùng nhau buôn bán, mỗi lần chia tiền thì Quản Trọng thường lấy nhiều hơn một chút. Mặc dù Quản Trọng bỏ vốn rất ít nhưng ông lại lấy nhiều hơn. Bào Thúc Nha không cho rằng Quản Trọng là con người tham lam, bởi vì ông biết nhà Quản Trọng rất nghèo.
Quản Trọng đề xuất ý kiến, rằng hai người nên buôn bán thế này thế kia. Có lần ông đề xuất ý kiến ba lần và… thất bại cả ba. Nhưng Bào Thúc Nha lại không cho rằng Quản Trọng là một con người ngu xuẩn, bởi vì ông biết kế hoạch đề ra có lúc thu lợi, có lúc gặp bất lợi.
Quản Trọng đã từng phò tá ba vị đại thần, cả ba lần đều bị đuổi đi nhưng Bào Thúc Nha không cho rằng Quản Trọng là người không có tiền đồ, triển vọng; trái lại Bào Thúc Nha cho rằng vận mệnh thăng hoa con đường công danh của người bằng hữu chưa tới.
Khi đánh trận, Quản Trọng từng thất bại nhiều lần. Những lúc đó ông đều liều mạng… chạy về, hơn nữa lại quay về rất nhanh. Bào Thúc Nha không cho rằng Quản Trọng là người nhát gan. Ông biết rằng Quản Trọng còn có mẹ già, do đó người bạn của mình phải về nhà để tận hiếu…
Quản Trọng phò tá Công tử Củ, nhưng sau khi Công tử Củ thất bại và mất mệnh, Quản Trọng không những không chết theo chủ, mà trái lại ông đến phò tá cho cho kẻ địch của Công tử Củ, chính là đến chỗ Khương Tiểu Bạch (Tề Hoàn công sau này) làm Tể tướng.
Bào Thúc Nha không cho rằng Quản Trọng là người vô liêm sỉ, là con người thất tiết; bởi vì Bào Thúc Nha biết rằng Quản Trọng là người có tài năng, có chí hướng, hoài bão; do đó không thể vì chủ chết mà không cống hiến tài trí để giúp nước giúp dân.
Vì Bào Thúc Nha đối xử với Quản Trọng như thế, cho nên Quản Trọng mới cảm thán mà thốt ra câu này: “Sinh ra ta là cha mẹ, nhưng hiểu ta chỉ có Bào Thúc Nha”. Khi đọc “Sử ký – Quản Yến liệt truyện”, giáo sư Chương Thiên Lượng cho rằng: Cuộc đời chỉ cần có được một tri kỷ (người hiểu mình) là đủ. Vậy thì Bào Thúc Nha quả thật là tri kỷ của Quản Trọng. Ông không chỉ có ơn tri ngộ mà còn có ơn cứu mạng đối với Quản Trọng. Rốt cuộc câu chuyện này như thế nào?
Chuyện kể rằng, năm 698 TCN, Tề Tương công kế vị. Tề Tương công là vị vua có đạo đức hết sức bại hoại. Ông thông gian với em gái là Văn Khương và giết chết em rể là Lỗ Hoàn công.
Sau đó lại vu tội giết người cho Bành Sinh. Ông là con người không có nhân nghĩa, thêm vào đó lại đắc tội với hai vị đại thần là Liên Xưng và Quản Chí Phủ. Để rồi sau này Liên Xưng, Quản Chí Phủ và em họ của Tề Tương công là Công Tôn Vô Tri, ba người họ cùng nhau mưu phản, giết chết Tề Tương công.
Sau khi Tề Tương công bị giết, Công Tôn Vô Tri trở thành quân vương nước Tề, nhưng các bề tôi đều không phục, cho nên sau này một vị đại thần là Ủng Lẫm đã giết Công Tôn Vô Tri. Như vậy khi đó nước Tề không có quân chủ.
Tề Tương công có hai người em trai, một người tên Củ, người nữa tên Tiểu Bạch. Thời bấy giờ hai người em trai thấy anh mình là Tề Tương công làm chuyện thương thiên hại lý, nên cả hai biết rằng sẽ có tai họa, do đó họ lánh nạn sang nước khác. Công tử Củ đến nước Lỗ, còn Công tử Tiểu Bạch đến nước Cử.
Lúc đó Bào Thúc Nha và Quản Trọng có thương lượng với nhau rằng: “Công tử Củ và Công tử Tiểu Bạch, hai người đó chắc chắn sẽ có một người làm vua nước Tề. Hai người chúng ta, mỗi người phò tá một vị”. Thế là Quản Trọng đến nước Lỗ phò tá Công tử Củ, còn Bào Thúc Nha đến nước Cử trợ giúp Công tử Tiểu Bạch.
Sau này khi nước Tề phát sinh nội loạn, tin tức này đều đến tai Công tử Củ và Công tử Tiểu Bạch. Thế là hai vị Công tử gấp rút tiến về đô thành của nước Tề. Bởi vì lúc này vương vị còn trống, người nào đến trước thì sẽ làm vua.
Quản Trọng biết Công tử Tiểu Bạch ở nước Cử là gần nước Tề hơn. Ông bèn mang theo binh mã đi chặn đường của Công tử Tiểu Bạch, mục đích là không cho Công tử Tiểu Bạch đến được nước Tề sớm hơn Công tử Củ.
Ông đã mang binh mã đến trước mặt Công tử Tiểu Bạch, chẳng nói chẳng rằng, giương cung lắp tiễn bắn Công tử Tiểu Bạch. Mà Quản Trọng là tay thiện xạ, sau khi tên bắn ra, Công tử Tiểu Bạch hét to một tiếng, rồi thổ huyết, ngã gục trên xe.
Quản Trọng cho rằng mình đã bắn hạ được Tiểu Bạch nên khi trở về ông nói với Công tử Củ: “Chúng ta không cần gấp, chứ thong thả mà đi, dù thế nào thì Công tử Tiểu Bạch đã bị tôi bắn hạ rồi”.
Quản Trọng dù bắn tên rất chuẩn nhưng “người tính không bằng Trời tính”. Công tử Tiểu Bạch khi đó mang đai lưng (giống như thắt lưng bây giờ), mà phần đầu của đai lưng làm bằng đồng, cho nên ông không bị thương.
Nhưng tại sao lúc đó ông lại thổ huyết? Chính là vì ông cắn lưỡi để thổ huyết, sau đó nằm sấp trên xe ngựa. Vì thế Quản Trọng cho rằng Công tử Tiểu Bạch đã chết, nên khi về mới nói với Công tử Củ là cứ thong thả mà đi. Đợi đến lúc Quản Trọng đi khỏi, Công tử Tiểu Bạch liền ngày đêm nhanh chóng đến nước Tề, rồi sau đó đã làm quân vương.
Tiểu Bạch chí lớn bỏ thù riêng
Sau khi ông đăng cơ thì nước Lỗ rất tức giận, bởi vì nước Lỗ muốn lập Công tử Củ để nối ngôi. Thế là giữa nước Tề và nước Lỗ xảy ra một trận chiến. Trận này nước Tề giành thắng lợi và yêu cầu nước Lỗ phải giết Công tử Củ. Công tử Củ nghe vậy bèn tự sát.
Thời điểm đó Bào Thúc Nha cũng đến nước Tề bởi vì ông phò tá Công tử Tiểu Bạch. Ông nói có với Công tử Tiểu Bạch: “Thần may mắn được theo phò tá quân vương, quân vương cuối cùng cũng đăng cơ. Ngài muốn hơn nữa (thay vì làm vua nước Tề thì có thể ôm mộng tranh bá thiên hạ) thì thần không thể giúp. Việc cai quản ở nước Tề thì chỉ cần Cao Hề (một Thượng Khanh) và Thúc Nha thần là đủ. Nhưng quân vương muốn tranh bá, nếu không có Quản Trọng thì không thể đề cập đến chuyện đó”.
Đoạn này khiến cho chúng ta nhớ đến câu chuyện tương tự xảy ra vào thời “Hán – Sở tranh hùng”. Tiêu Hà đã ba lần tiến cử Hàn Tín nhưng Hán vương Lưu Bang không dùng. Hàn Tín hết sức thất vọng và bỏ đi, Tiêu Hà vội vã đuổi theo Hàn Tín.
Khi Lưu Bang hỏi tại sao làm như vậy, Tiêu Hà mới trả lời rằng: “Quân vương muốn làm vua lâu dài ở Hán Trung thì không cần Hàn Tín. Nhưng nếu ngài muốn tranh bá thiên hạ, không có Hàn Tín thì chuyện không thành”.
Chính là nói Bào Thúc Nha đánh giá cao Quản Trọng cũng tương tự như Tiêu Hà đánh giá tài năng vượt trội của Hàn Tín vậy. Như chúng ta đã biết, Hàn Tín, Tiêu Hà, Trương Lương là ba vị công thần khai quốc triều Hán (Hán sơ Tam kiệt – 漢初三傑), chính là nói họ tựa như rường cột của quốc gia, có vị trí rất quan trọng.
Vậy thì sau khi Bào Thúc Nha tiến cử Quản Trọng, phản ứng của Công tử Tiểu Bạch như thế nào? Tiểu Bạch vốn rất căm hận Quản Trọng bởi vì khi Quản Trọng tiếp cận Tiểu Bạch thì chẳng nói chẳng rằng, cứ thế giương cung lắp tiễn mà bắn thôi, suýt nữa khiến ông mất mạng.
Nhưng Tiểu Bạch nghe Bào Thúc Nha tiến cử liền quyết định mời Quản Trọng đến nước Tề, hơn nữa ông còn đối đãi với Quản Trọng như là bậc cha chú. Tiểu Bạch gọi Quản Trọng là Quản Phủ, vô cùng tôn kính.
Qua sự việc này ta thấy được hai điều về Công tử Tiểu Bạch. Thứ nhất, ông là người có chí hướng cao xa, muốn xưng bá thiên hạ. Thứ hai, ông là người khoan dung độ lượng, dù Quản Trọng đã từng muốn giết ông nhưng ông vẫn trọng dụng. Đây là tố chất cần phải có của một người muốn thành đại sự. Quản Trọng về phò tá Tề Hoàn công vào năm 685 TCN.
Sau này, dưới sự phò tá của Quản Trọng, nước Tề ngày càng lớn mạnh trong các nước chư hầu, Thiên tử nhà Chu còn đem đồ tế lễ tặng cho Tề Hoàn công, đồng thời ban thưởng thêm cho ông cung tên màu đỏ, xe mà Chu Thiên tử dùng để di chuyển. Khi đó Thiên tử nhà Chu nói: “Khi Tề Hoàn công tiếp nhận ban thưởng thì không cần quỳ gối tạ ơn”.
Nguyệt Hòa biên tập
Theo DKN (Phong vân mạn đàm)