“Học lễ nghĩa làm người trước, đọc sách Thánh hiền sau” – Nguyên tắc bất biến giáo dục con thành tài của người xưa
Sinh con và giáo dục con cái thật tốt, đó chính là thiên chức của các bậc làm cha, làm mẹ. Cổ nhân có câu: “Cha mẹ thương yêu con, thì phải tính đường xa”, ý nghĩa chính là nói: Cha mẹ yêu thương con cái của mình, thì phải tính nước đường xa cho con, ngay từ khi con còn nhỏ, cha mẹ hãy tạo dựng cho con một nền tảng tương lai sau này, để con trở thành người sống có ích, cống hiến cho xã hội.
Trước khi cho con học kiến thức, hãy bồi dưỡng con học cách làm người.
Học làm người trước, học kiến thức sau
Trong thùng thuốc nhuộm của xã hội hiện nay, con người sống đầy mưu mô, toan tính, nhiều người chỉ vì mục đích cá nhân và chiếm lợi cho riêng mình mà điều gì cũng dám làm, đi ngược lại với đạo đức nhân loại và luân thường đạo lý. Do vậy, trong quá trình nuôi dạy và giáo dục con cái, một số cha mẹ luôn ôm giữ một số quan niệm lệch lạc, không đúng đắn.
Nền giáo dục cổ đại ngày xưa phát triển hơn nhiều so với ngày nay. Thời xưa đi học, giáo dục đạo đức cho con trẻ được coi trọng hơn hết thảy, vượt qua những con số thành tích học tập.
Khổng Tử đã từng viết: “Đệ tử nhập tắc hiếu, xuất tắc đễ, cẩn nhi tín, phiếm ái chúng nhi thân nhân, hành hữu dư lực tắc dĩ học văn”, ý tức rằng: Con trẻ, ở nhà thì hiếu đễ, ra ngoài thì lễ phép; biết cẩn trọng và thành tín; biết yêu quý mọi người, thân cũng như sơ; lúc rảnh thì trau dồi học hỏi thêm. Đức Khổng Tử muốn nêu ra những đức tính căn bản mà người trẻ nên luôn trao dồi:
– Biết đối xử trong nhà cũng như ngoài xã hội.
– Thận trọng lời ăn tiếng nói.
– Sống có tình người và trách nhiệm.
– Luôn trao dồi học vấn cũng như nghề nghiệp.
Được những đức tính trên, người trẻ sẽ có tính hiếu đễ, ăn nói uy tín, có lòng nhân ái và luôn biết trao dồi kiến thức để sáng tạo phục vụ xã hội.
Cổ nhân có câu: “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng”, trẻ con sinh ra vốn thiện lương và đơn thuần, rất dễ ảnh hưởng bởi những người xung quanh, đặc biệt là cha mẹ của chúng. Dưới đây là một ví dụ, hãy xem xem, cha mẹ cổ đại Trung Quốc đã giáo dục con trẻ trở thành người biết giữ lời, thành tín như thế nào:
Giáo dục con về lòng thành tín: Câu chuyện làm thịt lợn của vợ chồng Tăng Tử
Tăng Tử là đệ tử của Khổng Tử, là một nhà tư tưởng nổi tiếng trong lịch sử, là một trong những đại biểu chính của Nho gia. Tăng Tử rất nghiêm khắc và thẩn trọng trong việc giáo dục và tu dưỡng đạo đức cho con cái. Một ngày nọ, vợ của Tăng Tử đi chợ, con trai khóc lóc muốn đi theo cùng.
Vợ Tăng Tử bèn dỗ dành con trai, nói: “Con trai ngoan, hãy trở về nhà, khi mẫu thân quay lại sẽ mổ lợn cho con ăn”. Sau đó, đứa trẻ ngừng khóc và quay trở về nhà. Khi vợ của Tăng Tử trở về nhà, Tăng Tử liền nói cần phải đi mổ lợn, vợ ông liền nói: “Thiếp chỉ nói đùa với con mà thôi, chàng đừng tin là thật”.
Tăng Tử nói: “Trẻ con là không thể nói đùa được, chúng không có năng lực phán đoán và suy nghĩ, tất cả mọi thứ chúng học đều là từ cha mẹ chúng. Bây giờ nàng nói dối con, chính là đang dạy con cách nói dối, sau này con sẽ không tin tưởng nàng nữa, đây không phải là cách giáo dục con đúng đắn”. Sau đó, Tăng Tử đã giữ lời hứa của vợ đối với con trai, cả gia đình đi mổ lợn để ăn.
Ngay từ khi trẻ chào đời và lớn lên, cha mẹ chính là những người thầy đầu tiên của trẻ. Vì vậy, mọi lời nói, việc làm trước mặt trẻ đều phải suy đi tính lại, không thể tùy tiện mà làm, nếu không, sau này lớn lên sẽ khó sửa cho trẻ.
Để trẻ hình thành thói quen tích cực và sự chân thành khi còn nhỏ, cha mẹ cần:
- Cha mẹ không nên tùy ý nói dối trẻ, dần dần, trẻ sẽ cảm thấy lời nói của cha mẹ không đáng tin. Thời gian lâu, chúng sẽ không những không tin mà còn học theo những thói quen xấu của cha mẹ.
- Khi trẻ nói dối, cha mẹ nên giáo dục và uốn nắn trẻ kịp thời, nói cho chúng nghe về tầm quan trọng của sự thành tín, chân thật.
- Cha mẹ hứa gì với con thì nhất định phải giữ lời, làm gương cho con, để con biết thế nào là hai chữ “thành tín”.
- Kể cho trẻ nghe về những câu chuyện Văn hóa truyền thống ngày xưa, những câu chuyện về những nhân vật lịch sử có phẩm cách tốt, để con hiểu được rằng: Làm người liêm khiết, có tấm lòng cao thượng và đạo đức tốt thì mới có được sự tôn trọng của mọi người, từ đó sẽ có được sự tín nhiệm của những người xung quanh.
Lan Hòa biên dịch
Nguồn: Epochtimes Tiếng Trung- Lê Vy