Ảnh hiếm chụp Tử Cấm Thành khi quân Nhật chiếm thành Bắc Kinh thời Quang Tự Đế

Sau khi liên minh tám nước chiếm thành Bắc Kinh, họ đã thay đổi hoặc phá bỏ một số chi tiết trong Tử Cấm Thành. Những gì mà người ta thấy ngày nay không phản ánh hiện trạng tại thời điểm đó. Dưới đây là những bức ảnh quý giá do một kiến trúc sư người Nhật chỉ đạo chụp lại. Nó đã trở thành tư liệu quý giá cho các nhà nghiên cứu lịch sử về sau này.

Năm 1900, năm thứ 26 triều đại vua Quang Tự, triều đại nhà Thanh đã suy yếu từ lâu. Vào ngày 14 tháng 8 năm đó, Lực lượng Đồng minh Tám nước tấn công thành Bắc Kinh. Quang Tự Đế cùng với các vương công, đại thần chạy trốn về phía tây. Kể từ khi tám nước chiếm giữ Tử Cấm Thành, họ đã cướp phá, thay đổi nhiều di tích văn hóa.

Sau khi chiếm được Bắc Kinh, Bát Quốc liên quân chia lãnh thổ thành các khu vực riêng biệt, trong đó quân Nhật phá được cửa Triều Dương nên chiếm đóng Tử Cấm Thành ở bắc Triều Dương Môn và phía đông Đức Thắng Môn.

Vào ngày 12 tháng 7 năm sau, tức năm 1901, ông Chuta Ito – chuyên gia lịch sử kiến trúc người Nhật, 34 tuổi, đã đến Bắc Kinh. Ông là một người rất ngưỡng mộ kiến trúc Trung Quốc và luôn tin rằng, kiến trúc cổ đại Nhật Bản có nguồn gốc từ kiến trúc truyền thống Trung Quốc. Nhưng vào thời điểm đó, mọi thứ của phương Đông, bao gồm Trung Quốc đều bị người phương Tây coi thường.

Một học giả người Anh từng đến khảo sát Trung Quốc và cho rằng kiến trúc Trung Quốc thiếu văn hóa và ít giá trị. Sau khi nghe điều này, Chuta Ito nhận định, người này có cái nhìn thiển cận, chỉ nhìn thấy mèo mà không nhìn thấy hổ.

Ảnh hiếm chụp Tử Cấm Thành khi quân Nhật chiếm thành Bắc Kinh thời Quang Tự Đế — Nhiếp ảnh gia Kazuma Ogawa và kiến trúc sư Chuta Ito (ảnh: Aboluowang).

Lần này đến Trung Quốc, Ito đã khảo sát Tử Cấm Thành dưới hình thức tới trang hoàng lại Đông Cung nơi Hoàng thái tử Nhật Bản sinh sống. Từ góc độ nghiên cứu kiến trúc, Ito đã kết hợp khảo sát, chụp ảnh và lập bản đồ Tử Cấm Thành từ dưới lên trên, sau đó về nước. Đây là những bức ảnh quý giá còn sót lại của ông.

Chuta Ito đích thân chỉ đạo toàn bộ quá trình chụp ảnh. Ông là người viết chú thích chi tiết cho từng bức.

Kazuma Ogawa là người chịu trách nhiệm chụp ảnh cho Chuta Ito. Ông ấy là một nhiếp ảnh gia từng du học ở Hoa Kỳ, học các phương pháp in lụa và chế tạo bản in. Sự kết hợp của cả hai đã để lại những bức ảnh đặc biệt cho Tử Cấm Thành tại thời điểm bị tám đế quốc xâm lược.

Những bức ảnh này là cảnh gốc chân thực nhất, bởi vì nhiều phần của Tử Cấm Thành đã bị thay đổi và phá hủy ở các mức độ khác nhau trong các cuộc chiến tranh thời kỳ đầu thành lập nước Cộng hòa Trung Hoa. Những bất đồng về tư tưởng kiến trúc giữa các nền văn hóa đã khiến Tử Cấm Thành bị sửa đổi khá nhiều.

Sau 30 ngày khảo sát, Chuta Ito vội vã trở về quê hương. Trải nghiệm này đã giúp ông hiểu sâu hơn về văn hóa kiến trúc Trung Quốc. Sau đó ông đã viết một số cuốn sách về lịch sử kiến trúc Trung Quốc.

Hoa Biểu trước Thiên An Môn

Bức ảnh dưới đây được chụp từ góc đông sang tây trên Đại lộ Trường An, và cổng ở phía tây hẳn là cổng bên phải của Trường An, nhưng hiện nay nó không còn tồn tại. Vị trí của Hoa Biểu cũng đã thay đổi trong quá trình mở rộng Đại lộ Trường An.

Ngọ Môn

Vào năm canh tý quảng trường Ngọ Môn đã trở thành một địa điểm bị cấm. Cổng thành không còn được bảo vệ, binh lính nước ngoài đi lại khắp nơi. Hầu hết các khung cửa trên thành lầu đã biến mất, mọi người có thể nhìn thông từ phía bắc sang phía nam.

Có cỏ cây mọc ở phía đông trên thành lầu. Bên dưới có chỗ đậu ô tô và cây dại mọc um tùm.

Phía bắc Ngọ Môn

Một người đàn ông Trung Quốc đứng ở ngự lộ (đường của nhà vua) đầu đội lương mạo (tên một loại mũ) và mặc áo choàng dài. Từ trang phục cho thấy, người này là một hoạn quan phục dịch trong cung.

Thái Hòa Môn

Từ phía bắc Ngọ Môn nhìn ra toàn bộ Quảng trường Thái Hòa.

Quảng trường điện Thái Hòa

Đồng hồ mặt trời ở phía trước điện Thái Hòa

Người đứng trên bậc thang dẫn lên đồng hồ mặt trời có lẽ là người thợ sửa chữa được Ito Chuta và Ogawa Kazuma thuê. Tòa nhà phía sau là Thể Nhân Các.

Điện Thái Hòa

Điện Thái Hòa ngày nay được khôi phục lại nguyên trạng theo mô hình này, nhưng tấm bảng bên ngoài hội trường bị thiếu văn bản tiếng Mãn Châu.

Bệ sơn son thiếp vàng bằng gỗ trong điện Thái Hòa

Bệ chầu có các bậc thang ở phía nam, phía đông, phía tây và có lan can vây xung quanh. Từ những bức ảnh, có thể thấy đồ nội thất của điện này không được chỉnh chu, thảm trải không bằng phẳng và viền thảm thì rách nát.

Vào thời điểm này, điện Thái Hòa là biểu tượng của quyền lực đế quốc, đồng thời uy nghiêm của hoàng gia Trung Quốc đã không còn.

Cột trụ rồng cuộn (bàn long) sơn mài vàng trong điện Thái Hòa

Khi Ogawa Kazuma đang chụp ảnh cột trụ rồng, ông yêu cầu một người Trung Quốc mở rộng cánh tay ôm cột để người ước lượng kích thước của nó. Người trong bức ảnh mặc một chiếc áo ngắn và có các đốt ngón tay thô, cho nên anh ta có thể là một người lao động chân tay.

Phấn phủ (lớp bột, sơn) trên cột trụ rồng cuộn nổi bật hơn những gì chúng ta thấy bây giờ, và các đường nét sắc sảo hơn.

Người ghi chép trong hình trên là nhân vật chính là kiến trúc sư Chuta Ito. Cách đây một trăm năm, chiếc ghế vải hình tam giác có thể gập lại là một vật dụng thời thượng.

Trên chiếc bàn dài ở bậc thềm, có thể nhìn thấy một chiếc cốc uống trà. Trải qua một mùa xuân hè mưa gió, giấy dán cửa sổ đã rách nát.

Cung Càn Thanh

Nhiều sản phẩm hàng ngày khác nhau có thể được nhìn thấy dưới mái hiên của hành lang phía đông và phía tây của cung Càn Thanh. Người ta suy đoán rằng chúng vẫn có thể sử dụng được.

Ở góc dưới bên trái của bức ảnh, bạn có thể thấy một bộ gồm ấm trà, cốc trà và bát đựng trà trên bàn.

Ngự lộ khắc đá của cung Càn Thanh

Ngai vàng trong cung Càn Thanh

Tấm gương lớn chạm khắc rồng bằng gỗ đàn hương đỏ đặt ở phía đông cung Càn Thanh

Tủ rồng (long cử) gỗ trắc tử đàn được đặt ở phía tây của cung Càn Thanh

Phía đông của điện Giao Thái

Bức mành ở phía đông của điện Giao Thái bị rách nát. Mái của ngôi nhà dưới bậc thang mọc đầy cỏ dại, và giấy dán cửa sổ hầu như đã thủng hết.

Điện Giao Thái

Kazuma Ogawa đã mở tất cả các nắp hộp chứa “20 năm phong ấn kho báu” trong quá trình quay phim. Dây buộc ở cạnh trước của bệ bị hỏng.

Chiếc đồng hồ trong điện Giao Thái đang nhỏ giọt

Nửa phía tây của cung Khôn Ninh

Trên cửa vách ngăn có một tấm rèm, và Đông Noãn các là nơi động phòng trong hôn lễ của hoàng đế, và nó chỉ được sử dụng bốn lần vào thời nhà Thanh, và mỗi lần chỉ có ba ngày.