Cùng suy ngẫm về quy tắc làm khách của người cổ đại
Mạnh Tử có câu: “Bất dĩ quy củ, bất thành phương viên” nghĩa là không tuân theo quy tắc, không thành vuông tròn, không thể nói đến văn minh.
Chúng ta đều biết, Trung Quốc cổ đại là một quốc gia coi trọng lễ nghĩa. Tuy nhiên theo thời gian các quy tắc sống của bậc hiền nhân quân tử có thể đã dần mai một. Hôm nay, chúng tôi xin giới thiệu đến độc giả một số quy tắc khi tới làm khách của người Hoa cổ đại.
Khi đến nhà người làm khách, cũng có không ít quy củ, đều là tinh hoa của cổ nhân truyền lại. Có lễ có tiết (chữ ‘lễ’ trong ngữ cảnh này là đi làm khách cần mang theo quà biếu, tiết nghĩa là sự kiềm chế và trật tự), biết quy củ, giữ vững quy củ, mới có thể xử lý tốt quan hệ, chu toàn nhân phẩm, được người khác tôn trọng.
Lễ có ba vật không tặng
1. Đồ cũ đã dùng
Để có cuộc sống bình an và hút nhiều tài lộc, hãy tham khảo các vật phẩm phong thủy thủ công của Hòn Ngọc nhé!
Lẵng Tài Lộc Buôn May Bán Đắt
Giá gốc là: 6.000.000 VND.5.000.000 VNDGiá hiện tại là: 5.000.000 VND.
Tháp Tỏi Ngũ Hạt Hút Tài Lộc
Giá gốc là: 8.000.000 VND.5.168.000 VNDGiá hiện tại là: 5.168.000 VND.
Vòng Tỏi May Mắn Chiêu Tài Hút Lộc
Giá gốc là: 990.000 VND.680.000 VNDGiá hiện tại là: 680.000 VND.Trong “Thường lễ cử yếu” giảng: “Tặng nhân vật phẩm tất khiêm, tất kính”; nghĩa là lễ vật mang đi làm khách phải lựa chọn thận trọng, duy trì thái độ khiêm tốn cung kính. Ngàn vạn lần không thể thuận tiện tiết kiệm, tùy ý đem vật cũ mình đã sử dụng lâu ngày chán chường làm tặng phẩm cho người.
Cho dù đó là vật bạn yêu thích, hoặc không sử dụng đến, nhưng nó có thể gây hiểu lầm và chán ghét. Người tâm tư mẫn cảm, sẽ cảm thấy bản thân bị xem thường, sự kết thân không thành lại kết oán thù.
Những người thân thích sẽ nghĩ người này không đủ quan tâm đến họ, chắc chắn sẽ dần dần xa lánh.
Nếu đồ cũ có giá trị, người ta có thể bán hoặc tặng ở nơi giao dịch đồ cũ.
Khi giao lưu với mọi người, tặng quà cho người khác, nên ưu tiên sự tôn trọng và chân thành đối đãi, như vậy tình nghĩa bền chặt, mối quan hệ trường tồn.
2. Một món quà có giá trị
Trung Quốc có một câu nói cũ: “lễ đa nhân bất quái”; nghĩa là người đa lễ (giữ nhiều lễ) không bị nghi kỵ, đổ lỗi.
Khi đến tận gia chủ làm khách có mang theo một ít quà biếu, khiến cho việc kết thân và hòa khí trở nên dễ dàng hơn, đôi bên cùng thoải mái và vui vẻ hơn. Nhưng nghi thức đề cập đến không thể thiếu của phép xã giao, hơn là sự quý giá của chính món quà.
Bản thân món quà là tấm lòng, nếu quá quý giá có thể phản tác dụng và gây hiểu lầm. Nếu khi đến gia chủ mà tặng lễ vật giá trị cao, đối phương khó tránh khỏi băn khoăn, lo lắng khách có điều muốn nhờ vả, dụng ý không trong sáng.
Nếu như là hàng ngày đều lui tới mang theo tặng phẩm, đối phương lại lo lắng họ không gánh nổi phần tình cảm này, vô cớ thêm áp lực hành lễ. “Lễ khinh tình ý trọng”, giao tình quý ở giao tâm, tặng lễ vật trọng ở dụng tâm, đem lễ đưa đến tâm khảm mới trân quý nhất.
3. Những món đồ kiêng kỵ
Tục ngữ có câu: “Thọ bất tống chung, hỷ bất tống tản, lễ bất tống lê”; nghĩa là mừng thọ không tặng đồng hồ, tiệc hỷ không tặng ô, lễ vật không tặng lê.
Người Trung Quốc quan tâm đến sự may mắn khi tặng quà và họ không dùng những điều cấm kỵ làm lễ vật.
Chẳng hạn như trong ngày sinh nhật/mừng thọ không thể tặng đồng hồ, hỷ sự không thể mang tặng ô, trong quà tặng làm khách không dùng quả lê. Bởi vì hai chữ “tống chung” (送 终) có nghĩa là đưa tiễn người chết, chữ “ô” (伞) nghĩa là phân tán, chữ “lê”(梨) cóhàm ý là cắt, rạch, chia ly.
Ngoài ra, tặng quà tặng hai không tặng một, để chúc cho gia chủ “hảo sự thành song thành” (mọi việc tốt đều thành), cuộc sống mỹ mãn hạnh phúc.
Lời nói có ba điều không nên hỏi
1. Tiền lương của con cái
Trong Luận ngữ của Khổng Tử có câu: “Bất khả dĩ ngôn nhi bất chi ngôn, thất ngôn”, có nghĩa là lời nói chớ nói suông, lỡ lời.
Có một số chuyện, trong lòng biết rõ không nên hỏi, cũng đừng nói ra. Ví dụ như chuyện tiền lương của con cái đối phương, dù tò mò đến đâu cũng tránh không nói đến.
Hỏi người tiền lương là hành vi không biết lễ độ, không có chừng mực; bất kể con số bao nhiêu, cũng sẽ làm cho mọi người lúng túng và chán ghét.
Tuân thủ ranh giới cảm xúc, nắm bắt xích độ (mực thước) ứng xử, tình cảm mới có thể bền chặt, mối quan hệ mới có thể duy trì lâu dài.
2. Quyền riêng tư trong gia đình
“Đệ tử quy” có nói: “Người có việc riêng, tuyệt đối không nói”.
“Mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh”, gia đình nào cũng có câu chuyện khó nói, trong lời nói, kiêng kỵ truy vấn sự riêng tư của người khác. Cho dù là thân nhân ruột thịt, nếu hỏi quá nhiều, nhúng tay vào thì sẽ nảy sinh bất mãn, mâu thuẫn.
“Thanh quan nan đoạn gia sự vụ” nghĩa là đến cả một quan chức trung thực và ngay thẳng cũng sẽ gặp khó khăn trong việc giải quyết tranh chấp trong gia đình. Ngay cả khi đối phương nhiệt tình hỏi phương pháp giải quyết vấn đề, tốt nhất cũng không nên tham dự vào.
Tôn trọng sự riêng tư của đối phương, đặt mình vào vị trí của họ, không can thiệp vào công việc gia đình. Khi đó chúng ta mới có thể bình an, không có vấn đề gì với nhau.
3. Tiền gửi tiết kiệm
Người ta thường nói: “Tài không lộ ra, giàu không lộ tướng”.
Bất kể là ai cũng không muốn nói cho người ngoài biết trong nhà thu nhập bao nhiêu, có bao nhiêu tiền tiết kiệm. Điều bản thân không muốn, không làm với người khác. Không nên tùy tiện mở miệng hỏi thăm gia sản của người khác.
Nếu có hỏi, đối phương không muốn nói, trong lòng mình không thoải mái, trong lòng người cũng phản cảm. Nếu như bất đắc dĩ phải nói, nếu nhiều sợ bị người ghi nhớ, nếu ít lại sợ người xem thường. Cho nên, dù mối quan hệ thân cận đến đâu, cũng phải nắm chắc chừng mực, mới có thể chung sống thoải mái, lâu dài.
Người có ba thứ không nên mang theo
1. Cảm xúc tiêu cực
Khổng Tử nói: “Trì vi tiếu, tình tự ổn định, lạc quan tích cực, nhượng nhân hoan nghinh, tài thị chân chính lễ mạc đích tố khách chi đạo”; có nghĩa là: duy trì nụ cười, cảm xúc ổn định, lạc quan và tích cực, chào đón mọi người, đây là lễ mạo chân chính của đạo làm khách.
2. Tâm so sánh
Giao tiếp bất luận giàu hay nghèo, làm người không nên so sánh.
Giao tiếp với mọi người, thăm người thân và bạn bè, điều cấm kỵ nhất là có tâm so sánh. Khi cảm thấy hơn người, liền dương dương tự đắc, khoe khoang, không bận tâm đến cảm thụ của đối phương. Nếu không bằng người, liền tỏ ra lập dị bất thường, ghen tuông, hoàn toàn không để ý đến trường hợp nào cả.
Bầu không khí dễ chịu ban đầu cũng sẽ bị sự so sánh làm cho trở nên khó xử, thậm chí xảy ra cãi vã. Cho nên, làm khách không nên so sánh, trò chuyện nhiều hơn về tình hình gần đây, nói nhiều hơn về tình cảm, hai bên có thể dễ dàng nói chuyện, vui vẻ giao tiếp.
3. Cử chỉ mạo muội
Mạnh Tử nói: “Người nhân từ yêu thương người khác, người lễ độ tôn trọng người khác”.Một người tuân thủ các quy tắc và lễ độ phải là một người hiểu được sự tôn trọng và các hành vi đúng đắn.
Người lễ độ, mỗi lời nói và hành động đều sẽ ước thúc chính mình. Không ỷ vào quan hệ tốt, liền làm ra hành vi mạo muội. Chẳng hạn như đưa người khác vào làm khách khi chưa được sự cho phép của gia chủ, hay tự ý lục lọi đồ đạc trong phòng. Ngoài ra còn có một số hành vi thiếu văn hóa như: móc ráy tai, ngoáy mũi, hút thuốc lá, khạc nhổ, nằm ườn trên ghế, v.v.
Một số người cho là người ngoài không thấy và không câu nệ tiểu tiết, kỳ thực là do không tu dưỡng bản thân. Điều đó chỉ làm cho gia chủ coi thường, xa lánh.
Làm khách về cơ bản là một loại hành vi xã giao, cẩn thận lời nói và hành động. Đây cũng là phương thức tốt nhất để duy trì cảm tình và thiết lập mối quan hệ giữa người với người gần gũi hơn.
Nguồn: Aboluowang (Vương Hòa).
Minh Nguyệt biên dịch.