Blog
Muốn chê bai Khổng Tử? Vị doanh nhân này nói hai câu mà 2.500 năm không ai tiếp được
Vào thời Xuân Thu, tướng nước Tề là Điền Thường rất có quyền thế, định làm loạn, lại kiêng kỵ mấy thế lực trong gia tộc, liền đem quân đội của mấy gia tộc chướng tai gai mắt phái đi tấn công nước Lỗ.
Chẳng ngờ là không lâu sau đó, Tử Cống đã đi đến cửa nhà Điền Thường. Hóa ra, Khổng Tử vì muốn cứu cha mẹ (ở nước Lỗ) nên đã cử người học trò giỏi hùng biện nhất của mình đi đến đó.
Tử Cống là một nhân vật tôn quý, họ kép là Đoan Mộc, không chỉ là người hiển đạt mà còn có tài hùng biện, làm tướng ở nước Lỗ và nước Vệ, giàu có như một quốc gia. Tương truyền vào lúc ông ra đời, mẹ ông nằm mơ được Thần linh ban cho Bảo Ngọc, cho nên đặt tên là “Tứ” (ban tặng).
Nhìn thấy Tử Cống ngồi trên xe 4 ngựa chạy đến, Điền Thường nhanh chóng tiếp đón. Tử Cống nho nhã lễ phép, dáng vẻ phi phàm, còn mang tới cho Điền Thường lễ vật, Điền Thường không kìm được, trong lòng ngầm khen ngợi: Ài! Người như Tử Cống, chỉ cần nhìn thấy đã khiến người khác cảm thấy cao hứng.
Để có cuộc sống bình an và hút nhiều tài lộc, hãy tham khảo các vật phẩm phong thủy thủ công của Hòn Ngọc nhé!
Lẵng Tài Lộc Buôn May Bán Đắt
Tháp Tỏi Ngũ Hạt Hút Tài Lộc
Vòng Tỏi May Mắn Chiêu Tài Hút Lộc
Nhưng khi Tử Cống nói một chút đến chính sự, Điền Thường lại không vui, vậy Tử Cống đã nói những gì?
Tử Cống nói với Điền Thường: “Ngài tấn công nước Lỗ, chuyện này cũng không đúng, tường thành nước Lỗ vừa mỏng vừa thấp, sông bảo vệ thành vừa hẹp vừa nông, quốc vương không thông minh, cũng không nhân từ, các đại thần vừa dối trá, vừa không dùng được, binh lính dân chúng cũng không muốn đánh giặc, quốc gia như vậy không dễ đánh. Ngài sao không đi tấn công nước Ngô, tường thành nước Ngô vừa cao vừa dày, sông bảo vệ thành vừa rộng vừa sâu, các đại thần rất tài giỏi, quân đội đều là nhân tài tinh nhuệ, quốc gia như vậy mới dễ đánh.“
Điền Thường lập tức nổi giận, chẳng phải đang nói đùa hay sao? Tử Cống để cho Điền Thường bình tĩnh lại một chút rồi mới nói, “Ngài để cho những người đó đi đánh những quốc gia dễ đánh, đánh thắng thì công lao là của người ta, còn ngài thì được cái gì? Chẳng phải là nên để họ đến những chỗ khó nhằn, họ bị thua trận rồi, vậy mới có lợi cho ngài chứ”.
Điền Thường lúc này mới hiểu ra, mới thấy là Tử Cống nói rất có đạo lý.
Nhưng quân Tề đã đến biên giới nước Lỗ, làm sao có thể khiến họ quay lại tấn công nước Ngô, hơn nữa còn phải làm sao để họ đừng nghi ngờ? Điền Thường cảm thấy việc này thật quá khó khăn!
Tử Cống nói Điền Thường cứ án binh bất động, để cho ông đi thuyết phục nước Ngô xuất binh viện trợ nước Lỗ, như vậy nước Tề sẽ có lý do để tấn công nước Ngô. Điền Thường giục Tử Cống đi nhanh, còn mình thì lặng lẽ chờ tin tốt lành.
Thuyết phục nước Ngô
Tử Cống xuôi xuống phía Nam đến nước Ngô, Ngô vương Phù Sai có dã tâm xưng bá Trung nguyên. Thấy Tử Cống đến, cũng rất cao hứng, coi Tử Cống như thượng khách, không cần dùng lễ quân thần, mà là dùng lễ chủ khách.
Tử Cống đến báo tin là nước Tề muốn tiêu diệt nước Lỗ, nói là thi hành vương đạo của nước lớn, không để cho các nước chư hầu, thuộc địa bị tiêu diệt, nói là thi hành bá đạo của nước lớn, không để cho cường địch xuất hiện, nếu như nước Ngô phát binh đi viện trợ nước Lỗ, không những có thể xiển dương uy danh bá chủ của nước Ngô, hơn nữa còn là tấn công cường bạo nước Tề, còn có thể trấn an các nước chư hầu phương bắc, cũng áp chế nước Tấn đang muốn tranh bá cùng nước Ngô.
Phù Sai cho là có lý, nhưng lại lo lắng là Việt Vương Câu Tiễn của nước Việt sẽ báo thù, vì trước đó đã thua trong trận chiến với nước Ngô, liền nói, hay là chờ giải quyết xong nước Việt rồi mới tính tiếp.
Tử Cống vội vàng nói không thể, nếu như nước Lỗ bị tiêu diệt trước, thì cơ hội xưng bá thiên hạ ngàn năm có một sẽ không còn xa vời nữa! Nếu như lo lắng nước Việt, ông có thể thay Ngô vương đi gặp Việt Vương Câu Tiễn, yêu cầu Câu Tiễn phái quân đội cùng nước Ngô tác chiến, như vậy thì không còn gì phải lo lắng nữa, Phù Sai nghe vậy thì cho là đúng! Liền phái Tử Cống lập tức đi nước Việt.
Thuyết phục nước Việt
Lại nói về Câu Tiễn, sau khi thua trận trước nước Ngô, đang nằm gai nếm mật, chờ ngày báo thù, xử sự khiêm cung nhún nhường. Ông quét dọn đường, đi ra vùng ngoại ô nghênh đón Tử Cống, tự mình đi xe đến chỗ của Tử Cống nghỉ để hỏi thăm, nói: “Chúng tôi là một quốc gia xa xôi lạc hậu, đại phu tại sao lại hạ mình đến nơi này?”
Tử Cống đi thẳng vào vấn đề, nói ông đang khuyên nước Ngô đi viện trợ nước Lỗ, mà nước Ngô muốn trước tiên tiêu diệt nước Việt, Câu Tiễn nghe vậy khấu đầu xuống đất, cầu xin Tử Cống cho một chủ kiến, Tử Cống dùng lời hợp lý nói Câu Tiễn xuất ra 3 nghìn cỗ xe, lại dâng cho Ngô vương một chút vàng bạc, cộng thêm một chút lời tán dương cung kính. Ngô vương Phù Sai vậy là an lòng đi tấn công nước Tề.
Thuyết phục nước Tấn
Tử Cống lại bí mật đi đến nước Tấn, nói với quốc vương nước Tấn, hiện tại nước Tề và nước Ngô bắt đầu khai chiến, nếu như nước Ngô chiến thắng, thì sẽ ép tới gần nước Tấn. Nước Tấn cần có phòng bị. Quốc vương nước Tấn nghe vậy thì cho là đúng, liền nhanh chóng phòng bị.
Tử Cống đi một vòng, bố trí xong xuôi tất cả, cảm thấy yên lòng, chậm rãi khoan thai mà trở về nước Lỗ nói lại tình hình cho thầy mình (Khổng Tử).
Kết quả nước Ngô và nước Tề giao tranh một trận khốc liệt, Điền Thường nhân cơ hội cướp đoạt vương vị của nước Tề. Quân Ngô sau khi đại thắng, không chịu thu quân trở về, lại hướng nước Tấn mà tấn công, nước Tấn nhờ có chuẩn bị tốt, cùng quân Ngô gặp nhau tại Hoàng Trì, và quân Ngô đã bị đánh cho một trận tơi bời.
Việt Vương Câu Tiễn nghe quân Ngô thảm bại, lập tức tấn công nước Ngô. Ngô Vương biết được ở nước nhà có biến, vội vàng trở về nước Ngô, đánh ba trận mà không thắng được Câu Tiễn, cuối cùng bị giết. 3 năm sau khi tiêu diệt nước Ngô, nước Việt xưng bá Trung Nguyên, trở thành bá chủ một thời.
Tử Cống nhờ vào tài hùng biện trác tuyệt, dùng tài ngoại giao tung hoành thiên hạ, hoàn thành được nhiệm vụ mà thầy đã giao phó, cứu được nước Lỗ, chuyển nguy thành an, bình an vô sự.
Đây chính là câu chuyện Tử Cống cứu nước Lỗ nổi tiếng trong lịch sử, Tư Mã Thiên trong “Sử ký” cũng có chép lại chuyện này: “Tử Cống ra mặt, bảo vệ Lỗ, làm loạn Tề, phá Ngô, làm mạnh Tấn, khiến Việt trở thành bá chủ. Tử Cống vừa hành động đã khiến các thế lực chống phá lẫn nhau, trong vòng 10 năm, 5 nước đều có biến”.
Tôn sư trọng đạo
Tử Cống vô cùng kính trọng Khổng Tử, là người đệ tử duy nhất bên mộ của thầy 6 năm, tình cảm thầy trò thật là sâu đậm.
Kỳ thực, Tử Cống cũng phải mất một quá trình mới nhận ra được Khổng Tử, theo “Luận hành . giảng thụy”: “Tử Cống theo Khổng Tử, năm thứ nhất tự cho rằng mình cao hơn Khổng Tử; năm thứ hai, tự cho rằng mình ngang bằng với Khổng Tử; đến năm thứ ba mới thấy rằng mình không bằng Khổng Tử”.
Nhưng ông biết, còn người khác không biết. Bởi vì Tử Cống ưu tú như vậy, lúc ấy được rất nhiều quý tộc kính trọng, thậm chí có người tán dương nhân phẩm, học vấn của ông cao hơn Khổng Tử. Đối với việc này, Tử Cống đã phản ứng như thế nào?
Há chỉ là hiền nhân?
Tử Cống không những không thấy cao hứng mà còn nói lại để bảo vệ thầy của mình.
Ví dụ như, Tề Cảnh Công rất bội phục Tử Cống, ông cho rằng Tử Cống là có học vấn cao nhất, trong “Hàn thi ngoại truyện” có chép lại cuộc trò chuyện giữa hai người họ:
Tề Cảnh Công hỏi Tử Cống: “Thầy của tiên sinh là ai?”
Tử Cống đáp: “Trọng Ni (Khổng Tử) người nước Lỗ”
Tề Cảnh Công hỏi: “Trọng Ni là hiền nhân chăng?”
Tử Cống nói: “Đâu chỉ là hiền nhân, là Thánh nhân!”
Tề Cảnh Công hỏi: “Vậy ông ấy thánh minh như thế nào?”
Tử Cống nói: “Không biết”.
Tề Cảnh Công mất hứng, nói: “Ngài ban đầu nói phu tử là thánh nhân, giờ lại nói rằng không biết là sao?”
Tử Cống nói: “Tôi cả đời đều là đội trời trên đầu, chân đạp đất, nhưng lại không biết trời cao bao nhiêu, đất dày thế nào; tôi đi theo Khổng Tử học tập, cũng như là cầm cái gáo đến sông uống nước, uống no bụng mà đi, nhưng đâu có biết là sông sâu bao nhiêu?”
Không biết tự lượng sức mình
Còn có một lần, Thúc Tôn Vũ Thúc, một đại phu nước Lỗ, ở trước mặt mọi người chê bai Khổng Tử và đề cao Tử Cống, Tử Cống nghe vậy thì nói:
“Dùng bức tường cung điện làm ví dụ, hiền đức của tôi cùng lắm là ngang bằng, người ta dễ dàng nhìn thấy đồ đạc trang trí đẹp đẽ ở trong phòng bên trong bức tường; hiền đức của phu tử (ý nói Khổng Tử) cao đến mấy nhẫn (đơn vị đo lường thời xưa, bằng 8 thước hay 7 thước), cũng giống như là miếu đường của chư hầu thiên tử, tông miếu bên trong đẹp đẽ, đủ loại quan lại, không tiến vào trong cửa thì nhìn không thấy. Kiếp này có thể tìm đến cửa có rất ít người. Thúc Tôn Vũ Thúc sở dĩ nói như vậy, đó là đương nhiên!”
Ý nói là, Thúc Tôn Vũ Thúc ngay cả cửa của bức tường cung điện của Khổng Tử còn không biết ở đâu!
Tiểu Phàm biên dịch
Theo: Cổ Phong – Soundofhope