Blog
Người xưa lựa chọn hiền tài cho quốc gia như thế nào?
Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, các bậc quân vương thời xưa lựa chọn hiền tài đều lấy tiêu chí phẩm hạnh đạo đức làm đầu. Một người có phẩm hạnh cao quý, tiết tháo cao thượng thì luôn luôn cảm hóa được những người xung quanh mình, cho dù không cần nói ra, thể hiện ra thì người khác cũng tự mình cảm nhận được.
Nguỵ Văn Hầu (魏文侯, trị vì từ 445-424 trước Công nguyên) tên thật là Ngụy Tư (魏斯), ông là vị quân chủ khai quốc của nước Ngụy – chư hầu nhà Chu trong lịch sử Trung Hoa cổ đại.
Các sử gia ghi chép lại rằng:
Thời bấy giờ, Nguỵ Văn Hầu muốn chính tay mình cất nhắc một vị tướng quốc. Ông hiểu nằm lòng rằng muốn đất nước giàu mạnh thì phần lớn là nhờ hiền tài. Nhưng Nguỵ vương lại có đến hai hiền thần tài giỏi như nhau là Địch Hoàng và Ngụy Thành Tử. Ông phân vân mãi mà không biết lựa chọn ai.
Để có cuộc sống bình an và hút nhiều tài lộc, hãy tham khảo các vật phẩm phong thủy thủ công của Hòn Ngọc nhé!
Lẵng Tài Lộc Buôn May Bán Đắt
Tháp Tỏi Ngũ Hạt Hút Tài Lộc
Vòng Tỏi May Mắn Chiêu Tài Hút Lộc
Một ngày, Nguỵ vương bèn cho gọi Lý Khắc – một vị mưu sĩ tài ba đến để xin lời khuyên. Nhà vua bày tỏ: “Từ cổ chí kim có câu ngạn ngữ: “Đất nước lâm nguy cần đến hiền tài, gia đình hỗn loạn cần đến hiền nữ.” Hiện tại Ngụy Quốc chúng ta quả là đang ở vào tình trạng “quốc loạn”. Trẫm cấp bách cần một vị Tướng quốc vừa có bản lĩnh, vừa đủ đức hạnh để phụ giúp Trẫm lo việc nước nhà. Ngụy Thành Tử và Địch Hoàng là hai thần tử không ai kém ai, nhưng Trẫm nhất thời chưa thể lựa chọn. Lý Khanh gia nói xem giữa hai người họ, trẫm nên cân nhắc sao đây?”.
Lý Khắc nghe xong suy nghĩ một hồi rồi chậm rãi nói rằng: “Muôn tâu bệ hạ, người chưa chọn được ai là vì chưa hiểu hết về bọn họ. Nếu bệ hạ tìm hiểu kỹ lưỡng, ắt sẽ tự có lời giải đáp”.
Nguỵ Văn Hầu đáp rằng:“Làm thế nào để Trẫm có thể thấu thị nhân tâm của hai thần tử này đây. Có tiêu chuẩn đạo đức nào để đánh giá hay không?”
Lý Khắc nói: “Bẩm bệ hạ, tất nhiên là có. Thần nghĩ để có thể chọn được một vị hiền thần tốt thì cần phải xét đến 9 tiêu chuẩn”
Thứ nhất: xem lễ nghĩa
Khi một người có đầy đủ tiền tài, quyền lực trong tay; phải xem xét cách hành xử của họ có còn giữ được sự khiêm tốn và thận trọng, nhã nhặn và tuân thủ các quy tắc hay không.
Thứ hai: xem cách tuyển chọn người
Khi ở địa vị cao sang, phải xem vào cách họ nhìn người, tiến cử người, xem xét họ đề bạt nhân sự có giữ được cái tâm ngay chính hay không, có vì tự tư và nể nang người nhà mà bất chấp tất cả không. Từ đó có thể nhìn ra bản chất họ công tư phân minh hay lợi dụng quyền hạn.
Thứ ba: xem cách chi tiêu
Khi người ta giàu có thì phải nhìn xem cách họ tiêu tiền như thế nào: tiêu tiền cho ai, tiêu tiền vào những việc gì, có phóng túng không? Nếu như tiền bạc rủng rỉnh, có của ăn của để mà vẫn bảo trì được bản tính cần kiệm thì đó mới là người có phẩm hạnh chân chính.
Thứ tư: xem bạn bè
Bằng hữu của người ấy ai? Nếu năng qua lại với quân tử, ắt là người có tiền đồ; còn nếu cả ngày chỉ ở với bọn tiểu nhân, vậy thì ắt không có hy vọng.
Thứ năm: xem uy tín
Có câu: “Hành động quan trọng hơn lời nói”. Cần xét xem người ấy nói được thì có làm được không? Có biết giữ lời hứa, trọng uy tín bản thân hay không. Nếu chỉ nói mà không làm thì đó là người không đáng tin cậy.
Thứ sáu: Xem sở thích
Sở thích, đam mê có thể cho thấy được mục tiêu và giá trị thực sự của một người. Xem người này hằng ngày yêu thích gì, thì có thể nhìn ra bản chất nội tại của họ.
Thứ bảy: xem sự nhất quán
Phải xét xem lời nói và hành động của họ trong quá khứ và hiện tại có nhất quán với nhau không. Nếu lần này gặp mặt mà họ nói như thế này nhưng lần sau gặp mặt lại thấy nói khác thì nhân phẩm của người này là không tốt.
Thứ tám: nhìn vào tâm tính của con người trong hoàn cảnh nghèo túng
Một người có hoàn cảnh nghèo hay giàu không quan trọng. Quan trọng là trong nghèo khó vẫn giữ được tâm hồn thánh thiện, hết lòng vì việc chung, không lợi dụng người khác hay làm giàu bất chính thì ắt hẳn đó là người có bản chất tốt.
Thứ chín: xem những gì người đó tuyệt đối không làm
Dù là địa vị xã hội thấp kém hay chức cao vọng trọng, nếu người đó vẫn giữ thân tâm trong sạch, bền giữ tiết tháo, không kiêu ngạo, không phụ bạc, không xảo nịnh và bảo trì được sự tôn nghiêm của bản thân thì ắt hẳn đó chính là người quân tử.
Nguỵ Văn Hầu nghe xong, cảm thấy trí tuệ bừng tỉnh bèn nói: “Tốt, Trẫm đã hiểu, cho Lý Khanh gia lui”.
Lý Khắc bái biệt quân vương và cáo lui. Ngay sau đó, Lý đại nhân đi gặp Địch Hoàng – một trong những ứng viên mà Nguỵ vương muốn chọn làm Tướng quốc. Địch Hoàng hỏi Lý Khắc: “Ta nghe nói Quân vương triệu Lý đại nhân đến để hỏi về việc chọn ai làm Tướng quốc. Vậy bệ hạ đã quyết định chọn ai chưa?”.
Lý Khắc đáp rằng: “Đúng vậy! Bệ hạ sẽ chọn Ngụy Thành Tử sẽ làm Tướng quốc”.
Địch Hoàng nghe xong, nét mặt biến sắc và phẫn nộ nói: “Địch Hoàng ta có chỗ nào là thua Ngụy Thành Tử? Khi bệ hạ cần Thái Thú ở Tây Hà, ta đã tiến cử Tây Môn Báo. Khi bệ hạ muốn tiến đánh Trung Sơn, ta đã tiến cử Nhạc Dương. Khi Hoàng Thái tử không có ai dạy học, ta đã tiến cử Khuất Hầu Phụ. Kết quả là Tây Hà lập lại thái bình, chiếm được Trung Sơn, phẩm hạnh của Thái tử cũng được rèn luyện ngày càng tốt đẹp. Vậy ngài hãy nói vì sao mà Địch Hoàng này lại không được làm Tướng quốc?”.
Lý Khắc nghe xong liền trả lời: “Ngụy Thành Tử trích ra đến 90% lương bổng của mình để chiêu hiền đãi sĩ, chiêu mộ nhân tài. Nguỵ đại nhân đã mời được 3 vị nhân sĩ rất đạo đức đến giúp bệ hạ là: Bốc Tử Hạ, Điền Tử Phương và Đoàn Cam Mộc. Nguỵ vương còn tôn họ lên làm thầy, và học tập theo họ đạo trị quốc. Còn năm người mà ngài tiến cử, chỉ có tài của người bề tôi. Ngài sao có thể so sánh với Ngụy Thành Tử đây?”.
Địch Hoàng suy ngẫm lại thấy xấu hổ và nói: “Lý đại nhân nói quả không sai! Ta quả thật thua kém Ngụy Thành Tử quá nhiều!”.
Quả nhiên về sau, Ngụy Vương đã chọn Ngụy Thành Tử làm Tướng quốc.
Viên Minh biên dịch.
Nguồn: Visiontimes