Nhặt của rơi, trả lại người: Ân trên cảm động, đất trời thù lao!
Người xưa có câu cổ huấn rằng: “Nhặt được của rơi, trả người đánh mất”. Câu nói này đã trở thành đạo lý và nguyên tắc hành xử trong văn hóa truyền thống khi xưa. Tuy nhiên trong xã hội hiện đại ngày nay, nhiều thuần phong mỹ tục đã ít nhiều bị con người lãng quên, thậm chí là thiếu phần xem trọng. Vậy nên, cũng có những người nhặt được của rơi thì có thiện tâm đem trả lại cho khổ chủ; nhưng cũng có những người vì tư tâm mà chiếm hữu…
Thậm chí ngày nay, nhiều người còn cải biến lời dạy của cổ nhân bằng một câu nói mang đầy ngữ khí tham lam, thực dụng rằng: “Nhặt được của rơi, tạm thời đút túi! Thế nhưng thiết nghĩ, việc tốt – xấu, thiện – ác xưa nay đều đem đến quả báo tương ứng. Câu chuyện về việc thiện nhân nhặt được của rơi trả người đánh mất, nhận được phúc báo to lớn được kể dưới đây sẽ phần nào minh chứng cho điều này:
Đậu Yến Sơn nhờ hành thiện mà chuyển họa thành phúc
Trong “Tam Tự Kinh” có viết bốn câu như thế này: “Đậu Yến Sơn/ sống có nghĩa/ dạy 5 con/ đều thành danh”. Đoạn này nói về câu chuyện của Đậu Vũ Quân hay còn gọi là Đậu Yến Sơn, người U Châu, sống vào thời Ngũ Đại. Ông dạy con có phương pháp khiến 5 cậu con trai đều đậu Tiến sĩ, hơn nữa họ làm quan thì thanh liêm, làm con thì hiếu thuận. Bản thân Đậu Vũ Quân cũng làm quan đến chức Gián nghị đại phu, hưởng thọ 80 tuổi, ông còn biết trước lúc lâm chung của bản thân mà đi từ biệt người nhà cùng bạn bè, tắm rửa thay quần áo, nở nụ cười mãn nguyện rồi rời đi. Phúc báo như vậy phải chăng khiến người người ngưỡng mộ?
Tuy nhiên, đọc qua một lượt câu chuyện về Đậu Vũ Quân, mọi người sẽ phát hiện thấy, trước khi dạy con thành tài, ông đã gặp phải tình huống nguy hiểm được báo trước là không có con nối dõi. Truyện kể rằng, vào một hôm trời tối, Đậu Vũ Quân nằm mơ, mộng thấy ông nội về báo rằng: “Ở kiếp trước nhà ngươi tạo ác nghiệp nghiêm trọng, khiến kiếp này không chỉ không có con mà tuổi thọ cũng rất ngắn ngủi. Chỉ còn cách sớm hồi tâm hướng thiện, cố gắng hành thiện cứu tế, mới có thể cải biến vận mệnh”.
Đậu Yến Sơn nghe theo lời khuyên răn và cảnh báo của ông nội, lập chí quyết tâm không làm điều ác, siêng năng hành thiện. Có thể dẫn ra một vài ví dụ như thế này: “Đậu gia có một người hầu lấy trộm 20 ngàn đồng tiền, vì sợ Đậu Vũ Quân phát hiện, liền viết một tờ giấy ghi nợ lên cánh tay của cô con gái: “Bán cô ấy vĩnh viễn để trả nợ cho cha”. Người hầu đó đã bỏ trốn tha thương. Sau khi Vũ Quân phát hiện ra việc này, ông đã hủy đi trái phiếu ghi nợ, hơn nữa còn nuôi dưỡng tốt cô con gái của người hầu, sau khi cô bé lớn lên, Vũ Quân còn chuẩn bị của hồi môn và gả cô cho một người đàn ông tốt bụng.
Năm nọ, vào ngày Tết Nguyên Đán, Vũ Quân đi chùa Duyên Khánh bái Phật, bên trong bảo điện, ông nhặt được một chiếc túi có chứa 200 lượng bạc và 30 lượng vàng. Ông nghĩ, đây nhất định là do người đi bái phật đánh rơi, ông đã ở trong chùa chờ đợi người mất của. Chờ một hồi lâu, quả nhiên có một người vừa khóc vừa lẩm bẩm đi tới. Vũ Quân liền hỏi duyên cớ là gì. Người này nói: “Cha của cháu bị cướp bắt đi, bị đem xử tử. Cháu vất vả lắm mới vay mượn được 200 lượng bạc và 30 lượng vàng, định đem số tiền đến chuộc mạng cho cha. Nào ngờ, vừa sờ túi tiền thì không thấy đâu nữa. Vậy là cha cháu nhất định phải chết rồi sao!”. Vũ Quân biết rõ cậu thanh niên này là người mất của, liền đem bạc vàng trả lại đủ số, hơn nữa còn cho cậu thêm chút tiền làm lộ phí đi đường…
Cả đời, Đậu Vũ Quân làm không ít việc tốt. Ví như khi nhà bạn bè có tang, không có tiền mua quan tài, ông liền bỏ tiền túi ra mua quan tài giúp bạn. Có nhà hoàn cảnh gia đình nghèo túng quá, không có tiền chuẩn bị làm của hồi môn cho con nên con gái không thể kết hôn, ông lại bỏ tiền giúp con gái bạn kết hôn. Hành động của ông khiến người bên ngoài không ai xâm phạm, người trong nhà không lời oán thán. Đối với những người quá nghèo, ông cho họ vay tiền để có vốn làm ăn. Do đó, rất nhiều người nghèo ở khắp nơi nhờ vậy mà có thể duy trì cuộc sống của họ. Vì để cứu khổ và giúp người, ông sống rất thanh đạm và không lãng phí, thu nhập hàng năm của ông, ngoài việc chi dùng cho chi tiêu sinh hoạt trong gia đình, phần còn lại ông dùng toàn bộ cho việc giúp đỡ người khác trong lúc họ khó khăn…
Nhờ siêng năng hành thiện tích đức, Đậu Yến Sơn đã thay đổi được vận mệnh của mình. Ông được Trời ban cho 5 người con trai, đều là những người con ngoan và thành công trên con đường sự nghiệp. Việc thiện ông làm chẳng những để lại phúc đức cho con mà còn cho cháu. Bản thân ông cũng được cải biến vận mệnh, làm quan lớn và sống đến đầu bạc răng long.
Đường Phong – biên tập và tổng hợp.
– Nguồn tài liệu tham khảo: Bản dịch cùng chủ đề của Đường Minh và một số nguồn tư liệu khác…