Những đứa con trở nên đáng ghét đều được lời nói của cha mẹ chiều chuộng
Dạy trẻ học cách tôn trọng và nuôi dưỡng những chuẩn mực hành vi tốt là những bài học quan trọng để tích hợp sự phát triển trí não cho trẻ. Những trải nghiệm trưởng thành này đối với trẻ thực sự quan trọng hơn nhiều so với việc trở thành một đứa trẻ “thành công” với điểm số xuất sắc.
Tôi đã mang con trai của mình là Niên Cao ra nước ngoài vài lần trong năm nay và phát hiện ra một điều rất đáng lo ngại: “những đứa trẻ nghịch ngợm” thực sự đã trở thành một vấn đề quốc tế!
Lần trước mang Niên Cao đi Mỹ, ngay khi bước vào cabin, tôi đã cảm nhận được sự cảnh giác thù địch từ mọi hướng – những cái cau mày và vẻ mặt không vui của những hành khách xung quanh gửi gắm rõ ràng một thông điệp: đứa trẻ nghịch ngợm khủng khiếp đang đến.
Khi dùng bữa tại một nhà hàng cao cấp ở Vancouver, chúng tôi còn trải nghiệm nhiều điều khó khăn hơn nữa.
Vừa bước vào cửa, nữ bồi bàn liên tục từ chối với thái độ lịch sự và lạnh lùng: nói rằng bữa ăn dành cho trẻ em sẽ không được cung cấp và hỏi xem bọn trẻ có bị dị ứng thực phẩm hay không. Cô ấy vẫn giữ thái độ miễn cưỡng cho đến khi chúng tôi ngồi vào chỗ.
Lúc đầu tôi khá ngạc nhiên: khi tôi đưa Niên Cao ra ngoài khi nó còn nhỏ, không có “sự đối xử đặc biệt” như vậy?
Chúng tôi lặng lẽ ăn trong nhà hàng. Sau khi dùng bữa xong và chuẩn bị ra ngoài. Người phục vụ thay đổi thái độ, nhẹ nhàng nhiệt tình giúp Niên Cao đẩy xe đẩy.
Tôi chợt hiểu tại sao trước đây mình lại được “đối xử đặc biệt” – tuổi của Niên Cao đúng là độ tuổi tiêu chuẩn của những “đứa trẻ nghịch ngợm” năng nổ và rắc rối!
Nghĩ về cuộc hành trình vốn yên tĩnh, có thể sẽ tràn ngập tiếng la hét của những đứa trẻ nghịch ngợm; môi trường ăn uống ấm áp vốn có sẽ sớm bị phá hỏng bởi sự chạy nhảy của những đứa trẻ nghịch ngợm, sợ rằng sẽ không có ai vui vẻ phải không?
Chẳng trách một số nhà hàng cao cấp nước ngoài quy định “không cho trẻ em dưới 7 tuổi vào” nhưng lại cho phép nuôi chó. Họ cho rằng cấm trẻ em thì “làm ăn tốt hơn”.
Suy cho cùng, khắp nơi đều có tin tức về những “đứa trẻ nghịch ngợm” chạy giành đồ ăn trên bàn người khác, la hét suốt ngày và ném đồ ăn khắp nơi – chuyện này không phải là hiếm dù ở trong hay ngoài nước!
Mỗi khi trẻ chơi trò “gấu” ở nơi công cộng, nhiều bậc cha mẹ sẽ tự tin nói rằng: bé vẫn là trẻ con!
Mấy chuyến đi ăn cùng với Niên Cao, làm tôi lại suy nghĩ về vấn đề này: Về giáo dục, chỉ vì nó còn là một đứa trẻ thì bạn không bao giờ được “bỏ rơi”. Khi nói đến sự tôn trọng, vấn đề không nằm ở con cái mà đòi hỏi cha mẹ phải tự mình nỗ lực.
1. Thái độ của cha mẹ quyết định việc nuôi dạy con cái
Nhiều bậc cha mẹ sẽ nói rằng họ không muốn chăm sóc con khi gặp phải hành vi “gấu”, nhưng đã cố gắng nhiều lần mà không có kết quả nên đành bỏ cuộc.
Điều đầu tiên tôi muốn nói với bạn là: về cơ bản không có đứa trẻ nào nghe lời ngay khi được bảo.
Cũng giống như khi dạy Niên Cao, tôi phải lý luận và thực hành ít nhất 20 lần. Lấy việc xin lỗi làm ví dụ, lúc đầu Niên Cao không muốn nói lời xin lỗi.
Thực ra, tôi có thể hiểu. Những đứa trẻ nhỏ hơn không hiểu rằng “biết lỗi và sửa chữa là điều tốt”. Theo cách hiểu của chúng, thừa nhận sai lầm có nghĩa là thừa nhận mình là một cậu bé hư.
Vì thế tôi đã chứng minh đi chứng minh lại cho cháu thấy: người lớn cũng có thể làm điều sai, việc sai mà xin lỗi là điều tốt để nhận trách nhiệm và thể hiện bản lĩnh.
Từ việc dẫn dắt cháu nhận lỗi cho đến việc bản thân nhận lỗi, tôi cứ lặp lại với cháu một lần, hai lần, mười lần, hai mươi lần… Dần dần, việc thừa nhận sai lầm của mình không còn quá khó khăn đối với cháu nữa.
Nhưng sự tiến bộ nhỏ này lại là thử thách cho sự kiên nhẫn và kiên trì của cha mẹ.
Tất nhiên, khi nuôi dạy con, bạn chắc chắn sẽ gặp phải một số tình huống mất kiểm soát – suy cho cùng, trẻ em có bản năng đàm phán và sẽ luôn tìm mọi cơ hội có thể và dùng mọi cách để làm bạn xấu hổ, chẳng hạn như nằm xuống sàn, la hét, khóc lóc, v.v. Chúng đấu tranh cho quyền lợi của mình.
Lúc này, nguyên tắc tôi tự đặt ra cho mình là: “Đừng đàm phán với những kẻ khủng bố”.
Nếu hành vi của đứa trẻ xảy ra ở nơi công cộng và ảnh hưởng đến người khác, tôi sẽ đưa nó ra khỏi hiện trường ngay lập tức. Sau khi con ổn định về mặt cảm xúc, hãy nói rõ cho con biết hành vi nào là phù hợp, hành vi nào là không phù hợp và hậu quả của hành vi không phù hợp ra sao.
Chỉ bằng cách tuân thủ nguyên tắc ranh giới, trẻ mới thực sự hiểu được ranh giới của các quy tắc có ý nghĩa gì.
2. Nuôi dạy một đứa trẻ có học thức mang lại cho cha mẹ cảm giác thành tựu lớn nhất
Ngoài việc làm cho trẻ được yêu mến hơn, giá trị quan trọng hơn của “giáo dục” là làm cho trẻ cảm thấy thành đạt hơn và từ đó tự tin, lạc quan hơn.
Nếu suy nghĩ kỹ, không khó để nhận ra rằng khi bạn nói “nó vẫn còn là một đứa trẻ” và để nó gây rắc rối một cách vô lý, chẳng khác nào nói với nó rằng: trẻ con thấp kém và khác với người lớn.
Và khi bạn nói với con rằng con nên tuân thủ các quy tắc, bạn thực sự đối xử và tôn trọng con như một người độc lập.
Tôn trọng lẫn nhau là nguyên tắc cơ bản trong thế giới người lớn và tôi áp dụng nó trong nhiều lần tương tác với Niên Cao.
Ví dụ, khi tôi yêu cầu con xin lỗi, tôi sẽ nói với con rằng: “Mẹ tôn trọng con nhưng con cũng phải tôn trọng người khác. Hành vi thô lỗ vừa rồi của con là thiếu tôn trọng nên con phải xin lỗi”.
Một ví dụ khác là khi đi ăn ở nhà hàng, khi cháu biết mẹ nói “suỵt” khi muốn chạy quanh, cháu sẽ quay lại ngay và ngoan ngoãn ngồi xuống khi mẹ nói không, tôi cũng sẽ nói với cháu: Con đang tôn trọng người khác, người tôn trọng người khác cũng sẽ được người khác tôn trọng.
Tôi sẽ không bao giờ để nó nghĩ rằng trẻ con có thể vô lý và không quan tâm đến cảm xúc của người khác. Vì vậy mà sự tôn trọng, sự công nhận và ý thức về giá trị bản thân đã ăn sâu vào trái tim Niên Cao.
Trên thực tế, những đứa trẻ luôn vô lý và rắc rối thường là những đứa trẻ không có ý thức về thành tích.
Đối với một đứa trẻ, cảm giác thành tựu lớn nhất có thể là mình có thể giống người lớn.
Nhiều bậc cha mẹ tin rằng đọc viết, tiếng Anh, đếm và đọc là nền giáo dục cho sự phát triển trí não.
Nhưng theo tôi, học cách tôn trọng và nuôi dưỡng những chuẩn mực hành vi tốt là những bài học quan trọng để tích hợp sự phát triển trí não.
Hơn nữa, vấn đề này thực sự không phải là việc của một mình cha mẹ, bởi bạn không chỉ phải bảo con làm gì mà còn phải tự mình thực hiện những hành động thiết thực và yêu cầu cả gia đình phải duy trì sự gắn kết, nhất quán.
Những trải nghiệm trưởng thành này đối với trẻ thực sự quan trọng hơn nhiều so với việc trở thành một đứa trẻ “thành công” với điểm số xuất sắc.
Thùy Dung biên dịch
Nguồn: aboluowang (Tống Vân)