Nổi tiếng mến nhân tài, vì sao Tào Tháo buộc phải giết Dương Tu?

Lần này là do Dương Tu tự tìm cái chết, chính vì hành động của Dương Tu mà khiến cho mấy chục vạn đại quân lập tức hỗn loạn không yên. Giả sử nếu như lúc này mà kẻ địch đột nhiên mang quân đến tấn công, thì quân Tào làm sao có thể đối phó được chứ?…

Trong xã hội chúng ta thường xuyên nhìn thấy có một số người, ngày thường sẽ không bộc lộ tính cách và bản lĩnh của mình, nhưng khi đến giờ phút quan trọng lại vô cùng điềm tĩnh và tài giỏi, tạo cho người khác một ấn tượng là người thông minh giả khù khờ. Họ suy nghĩ vấn đề gì cũng xuất phát từ lợi ích chung và rất giỏi học hỏi sở trường của người khác.

Còn một kiểu người khác thì rất giỏi nói đạo lý, rất giỏi nắm bắt ý của người khác, khả năng thấu hiểu rất cao, thông thường bạn chỉ cần nói nửa câu đầu là anh ta đã hiểu được đại ý của toàn bộ câu nói rồi. Họ tùy cơ ứng biến, năng lực xử lý những chuyện nhỏ nhặt cực kỳ tốt, khiến người ta cảm thấy kiểu người này rất thông minh.

Chúng ta gọi kiểu người đầu tiên là người có trí tuệ, kiểu người thứ hai là người khôn vặt. Những người khôn vặt này có thể sẽ có được một số lợi ích và địa vị trong thời gian ngắn, nhưng từ góc độ dài lâu cho thấy, họ luôn luôn là: ‘thông minh bị thông minh hại’.

Câu chuyện của Dương Tu: Kết cục của một kẻ khôn vặt trong lịch sử

Dương Tu, tự Đức Tổ, người Hoa m, Thiểm Tây, sinh ra trong danh gia vọng tộc Hoằng Nông Dương Thị nổi tiếng tại Quan Trung. Trong gia tộc đời đời xuất hiện nhân vật tài hoa, từ cao tổ (kỵ ông) Dương Chấn đến đời cha Dương Bưu, mỗi một đời đều có người từng đảm nhận chức Tam công. Tam công là ba chức vụ cao cấp nhất trong triều đình của các triều đại Trung Quốc thời xưa, chức vị của bộ ba này không cố định, mỗi thời đại có một cách quy định khác nhau.

Nhà Đông Hán lấy chức Thái úy, Tư đồ, Tư không là Tam Công. Sinh thời, cha của Dương Tu là Dương Bưu, giữ chức vụ Thái úy, là trưởng quan quân sự quan trọng nhất của triều đình, tương đương với chức vụ Bộ trưởng Bộ quốc phòng ngày nay.

Tại Đông Hán, một gia tộc khác có bốn đời giữ chức vụ Tam công có thể tạo được thế cân bằng với gia tộc của Dương Tu chính là Nhữ Nam Viên Thị. Mà nhà mẹ của Dương Tu lại chính là xuất thân từ Nhữ Nam Viên Thị, lại còn là chị gái của Phong cương đại sứ Viên Thuật. Có thể nói trên người Dương Tu trộn lẫn huyết thống của hai gia tộc đẳng cấp thời Đông Hán. Ông là con trai duy nhất của thái úy Dương Bưu, có thể nói là như rồng trên trời.

Bởi Dương Tu có xuất thân cao quý, lại cũng rất hiếu học, nên được tiến cử làm Hiếu liêm trong những năm Kiến An, đầu tiên là đảm nhiệm chức Lang trung, về sau đảm nhận chức Chủ bạ trong phủ Thừa tướng của Tào Tháo.

Ông kết giao rất rộng, lại rất hiếu khách, ngay cả Nễ Hành, một kẻ cực kỳ vênh váo, dám đánh trống chửi mắng Tào Tháo, nhìn ai cũng thấy chướng mắt, vậy mà trong mắt y chỉ xem trọng hai người, một trong hai người đó chính là Dương Tu – Dương Đức Tổ. Tuy nhiên điều đáng nói là cuối cùng Dương Tu lại bị Tào Tháo giết chết, có thể nói là thông minh lại bị thông minh hại chết.

Bia Tào Nga

Một hôm, Tào Tháo đem quân đánh Lưu Bị, tiện đường ghé thăm Thái Diễm. Đổng Kỷ làm quan xa chỉ có nàng Thái Diễm ở nhà. Nghe tin Tháo đến, nàng vội ra rước vào. Tháo ngồi trên sập, nàng thi lễ xong chắp tay đứng hầu bên. Tháo nhìn lên vách, chợt thấy một tấm bìa treo, có ghi bài văn bia, bèn đứng dậy bước đến xem và hỏi nguồn gốc. Thái Diễm thưa:

– Đây là bài văn bia đề một nàng Tào Nga. Xưa đời Hòa Đế, ở vùng Thượng Ngu có một người đồng bóng tên Tào Vu, hay lên đồng nhảy múa. Một hôm vào ngày mồng 5 tháng 5, Vu say rượu, đứng múa may trên thuyền, sẩy chân té xuống sông chết. Cô con gái của Vu vừa lên 14 tuổi, quá thương cha, cứ đi dọc bờ sông kêu khóc suốt 7 ngày đêm, rồi nhảy xuống nước mất tích. Qua 5 ngày sau, bỗng thấy nàng đội xác cha nổi lên mặt sông.

Người trong làng vớt xác cả hai chôn cất. Quan huyện Thượng Ngu là Đỗ Thượng tâu việc ấy về triều. Triều đình khen nàng Tào Nga là gái hiếu, truyền cho lập bia. Đỗ Thượng lại sai Hàn Đan Thuần làm bài văn khắc vào bia để ghi lại việc ấy. Hàn Đan Thuần bấy giờ mới 13 tuổi, cầm bút viếc ngay một hơi thành bài văn, chẳng phải sửa chữa một chữ.

Đỗ Thượng chịu là hay, cho khắc vào bia dựng bên mộ nàng Tào Nga. Thời bấy giờ, ai đọc cũng lấy làm lạ. Tiếng văn hay đồn dậy xa gần… Phụ thân thiếp nghe tiếng cũng tìm đến xem, gặp lúc trời tối, không nhìn thấy chữ, phải sờ vào bia, lần từ nét mà đọc. Đọc xong, người lấy bút viết 8 chữ lớn vào sau lưng bia. Về sau, có người khắc cả 8 chữ vào đấy.

Tào Tháo thấy 8 chữ ấy cũng ghi trên bức bia, bên cạnh bài văn như sau: “Hoàng quyến, ấu phụ, ngoại tôn, tê cửu”.
Tháo hỏi Diễm: – Nhà ngươi có hiểu ý nghĩa 8 chữ này không?； Nàng thưa: – Tuy là di bút của cha, nhưng thú thật thiếp cũng hiểu ý nghĩa ra sao； Tháo quay lại hỏi các mưu sĩ, mọi người đều chịu không biết. Bấy giờ có quan Chủ bạ là Dương Tu lên tiếng: – Tôi hiểu ra rồi.

Nhưng Tháo nói rằng Dương Tu không được nói ra, để Tháo tự mình ngẫm nghĩ đã. Sau khi hành quân được ba mươi dặm, Tào Tháo mới hiểu ra đạo lý trong đó. Lúc này, Dương Tu mới giải nghĩa:

– Tám chữ đó là ẩn ngữ của Thái Ung. “Hoàng quyến” là lụa màu vàng, tức là màu sắc của tơ (ti sắc), chữ “ti” với chữ “sắc” hợp lại thành chữ “tuyệt”. “Ấu phụ” nghĩa là con gái còn nhỏ, tức là “thiếu nữ”. Chữ “thiếu” đứng bên chữ “nữ” hợp thành chữ “diệu”. “Ngoại tôn” là cháu ngoại. Cháu ngoại tức là đứa con của con gái mình (nữ nhi tử). Chữ “nữ” chắp với chữ “tử” thành chữ “hảo”. “Tê cửu” là cái cối giã hành tỏi. Cái cối là vật chịu cay (thụ tân). Chữ “thụ” đặt bên chữ “tân” thành chữ “từ”. Tóm lại, đó là ẩn chữ “Tuyệt diệu hảo từ”, tức Thái Ung đã hết lời khen tặng văn chương của Hàn Đan Thuần vậy.

Thế là mọi người đều khen ngợi Dương Tu nức nở, sau đó ai cũng nói rằng Tào Tháo chậm hơn Dương Tu vừa đúng ba mươi dặm.

Đố chữ “khoát”

Một hôm, phủ Thừa tướng sửa lại cổng lớn, khi sửa xong Tào Thừa tướng đi ra kiểm tra, không khen cũng không chê, chỉ viết một chữ “hoạt” (活) lên trên cửa rồi bỏ đi, mọi người đều không biết là có ý gì. Dương Tu nói với đám công nhân, “cửa” (門) thêm chữ hoạt ((活), chính là chữ “khoát” (闊) (khoát nghĩa là rộng). Thế là đám công nhân sửa lại từ đầu.

Sau khi hoàn tất lại mời Tào Tháo đến xem lần nữa, Tào Tháo rất hài lòng, hỏi rằng: “Là ai biết ý của ta vậy?”, người hầu đáp rằng: “Là Dương Tu”. Biết chuyện này, Tuy rằng ngoài mặt Tào Tháo khen ngợi, nhưng trong lòng có ý không vui.

Một hôm nọ, Mã Đằng ở Tây Lương tiến cống cho Tào Tháo một hộp bánh ngọt. Tào Tháo viết ba chữ “một hộp bánh” (nhất hợp tô) lên chiếc hộp rồi để lên trên bàn. Dương Tu nhìn thấy, liền lấy muỗng rồi cùng rủ mọi người ăn hết hộp bánh đó. Tào Tháo quay về phát hiện ra bánh đã bị người khác ăn hết, liền tra hỏi nguyên nhân. Dương Tu nói: “Trên hộp rõ ràng viết là ‘mỗi người một miếng bánh’, sao dám làm trái mệnh lệnh của thừa tướng chứ?”.

Chữ “nhất hợp” (một hộp) “一合”, tách ra sẽ thành “nhất nhân nhất khẩu” (一人一口), nghĩa là mỗi người một miếng. Vì thế nên chữ “một hộp bánh” của Tào Tháo được Dương Tu lý giải thành “mỗi người một miếng bánh”. Tuy rằng Tào Tháo mỉm cười vui vẻ cho qua, nhưng trong lòng ông đã bắt đầu chán ghét Dương Tu rồi.

Chỉ nói riêng chuyện bia Tào Nga thôi, Dương Tu biết sớm ba mươi dặm hay là biết muộn ba mươi dặm thì đã sao chứ? Dưới trướng Tào Tháo toàn là những mưu sĩ bậc nhất như Quách Gia, Tuân Úc, Tuân Du, Trình Dụ, Giả Hủ, v.v… lẽ nào những người này đều không nhìn thấy, không đoán ra được hay sao? Cao nhân thực sự đều là những người nhìn rõ không nói rõ, hoặc là im miệng không nói, hoặc là nói đến một nửa thì dừng lại. Đây chính là cảnh giới cao nhất của kẻ làm thần tử trong thời xưa, làm một người thông minh giả ngốc.

Ví dụ như mưu sĩ Tuân Úc của Tào Tháo, cả đời ông đã đưa ra 20 diệu kế giành chiến thắng cho Tào Tháo, xong chuyện cũng không vì vậy mà đi tìm Tào Tháo để đòi ban thưởng. Sau khi chỉ dẫn cho người khác xong thì giả vờ như không biết gì cả, đây mới là biểu hiện của người thực sự có trí tuệ, trong thời xưa gọi đó là “trí phòng”! Huống hồ gì đây lại là một người vô cùng thông minh, một kiêu hùng, một nhân vật lớn thay đổi triều đại muốn tự mình lên thay thế nhà Hán như Tào Tháo.

Dương Tu giở mấy trò khôn vặt không đáng nhắc đến như vậy trước mặt một nhân tài mưu lược như Tào Tháo, đây không phải là ngu xuẩn thì còn là gì chứ?

Tuy rằng những biểu hiện này của Dương Tu rất vụng về, nhưng không đến mức tạo thành họa sát thân, Tào Tháo cũng chỉ khinh thường mà thôi, hơn nữa suốt ngày bận rộn, cũng không rảnh để quan tâm mấy chuyện nhỏ nhặt này. Nhưng mà hành vi hỗn xược của Dương Tu sau này thực sự đã khiến Tào Tháo tức giận, vậy rốt cuộc là Dương Tu đã làm chuyện ngu xuẩn không biết sống chết gì đây?

Tham dự việc lập đích

Lập đích là một nghi thức tuyển chọn người thừa kế ngôi vua sau này. Sau khi Tào Tháo được Hán Hiến Đế phong làm Ngụy Vương, được nhận lễ vật cửu tích (cửu tích là sự ban thưởng cao quý nhất của hoàng đế dành cho thần tử của mình, gồm 9 món đồ chỉ có hoàng đế mới được sử dụng), khi đó ông tuổi đã cao, nhìn thấy trước mắt thiên hạ của nhà Hán chắc chắn đã nằm trong sự kiểm soát của Tào gia.

Lúc này chuyện đại sự trong lòng Tào Tháo không phải là việc thống nhất thiên hạ, cũng không phải là chinh phạt mà là lập người thừa kế, tuyển chọn người tiếp nối sự nghiệp của mình.

Theo lý mà nói sau khi con trai trưởng của Tào Tháo là Tào Ngang qua đời, con trai thứ Tào Phi đáng ra sẽ được lập làm thế tử. Nhưng trong lòng Tào Tháo có một lựa chọn lý tưởng hơn, đó chính là Tào Thực, đứa con trai thứ ba vô cùng tài hoa của ông. Nhưng xưa nay việc phế con trưởng lập con út làm người thừa kế vốn dĩ là cách làm gây rối loạn, điều này đã có được bài học từ chỗ Viên Thiệu trước đó, cho nên thái độ của Tào Tháo vô cùng do dự không quyết.

Vì vậy mãi không quyết định được sẽ lập ai làm người thừa kế, Dương Tu là chủ bạ của phủ Thừa tướng, đương nhiên biết rõ tâm lý mâu thuẫn này của Tào Tháo, lúc này tính khôn vặt của ông lại bộc phát lần nữa. Thông qua phán đoán, Dương Tu cảm thấy Tào Thực có cơ hội giành phần thắng nhiều hơn, quyết định giúp đỡ Tào Thực, vì vậy ông đã đứng về phe của Tào Thực, bày mưu hiến kế cho Tào Thực.

Vốn dĩ Tào Tháo cảm thấy hai người con trai của mình làm sao để lôi kéo được nhân tài dưới tay ông, đó là bản lĩnh của mỗi người, vì vậy Dương Tu đứng về phía bên nào Tào Tháo cũng không can thiệp. Nhưng cái mà ông quan tâm hơn là người nào thực sự có bản lĩnh xử lý quốc gia đại sự.

Tào Tháo quyết định thử khả năng ứng biến của hai người con trai. Một hôm, ông ra lệnh cho hai anh em Tào Phi và Tào Thực phụng lệnh ra khỏi Nghiệp Thành, nhưng lại âm thầm căn dặn quan viên canh cổng thành không được mở cửa cho họ đi qua. Tào Tháo muốn biết là trong tình huống quân lệnh như núi, người nào có thể hoàn thành sứ mệnh.

Con trai trưởng Tào Phi đi đến cổng thành trước tiên, sau khi nghe người giữ cổng thành nói là nghiêm cấm bất cứ người nào ra khỏi thành, không còn cách nào liền quay về để báo cáo.

Tào Thực đến sau cũng bị người giữ cổng thành ngăn lại, thế là Tào Thực vội vàng chạy đi hỏi Dương Tu nên làm thế nào. Dương Tu hiến kế nói rằng: “Công tử cứ nói với người giữ cổng rằng ta phụng mệnh của Ngụy vương xuất thành, nếu kẻ nào to gan dám ngăn cản, giết không cần hỏi”. Tào Thực làm theo đúng như vậy, thế là được ung dung đi ra khỏi Nghiệp Thành, hoàn thành sứ mệnh một cách thuận lợi.

Sau khi Tào Tháo nghe được chuyện này, đương nhiên là cảm thấy rất vui mừng, nhưng sau này ông phát hiện ra trong những lần thử sức sau này cũng đều là Tào Thực thắng, điều này khiến Tào Tháo cảm thấy rất khó hiểu. Trong lòng ông nghĩ thầm rằng: “Tuy là Tào Thực thông minh hơn, nhưng tính tình phóng túng, làm sao có thể lần nào cũng giành phần thắng chứ?”. Thế là Tào Tháo phái người đi điều tra, mới phát hiện ra là Dương Tu đứng đằng sau hiến kế cho Tào Thực.

Chuyện này khiến Tào Tháo bực tức, nghĩ bụng chuyện chọn người thừa kế vốn là chuyện riêng của Tào gia, sao có thể để người khác đụng tay đụng chân trong đó chứ? Hơn nữa sự ngu xuẩn của Dương Tu còn nằm ở chỗ là ông ta nói thẳng ra cho Tào Thực biết phải làm như thế nào, chứ không phải là đưa ra ý kiến của mình để cho Tào Thực tham khảo và lựa chọn.

Hậu quả của cách làm này chính là: Nếu như tương lai Tào Thực lên kế vị, với tính cách phóng đãng và sở thích “bầu rượu túi thơ” của Tào Thực, Tào Tháo lo lắng sau này đứa con trai này sẽ trở thành con rối của Dương Tu, mặc Dương Tu sắp đặt.

Có một lần Tào Tháo muốn thử tài cán của hai người con trai, Dương Tu không biết sống chết là gì, dám âm thầm chuẩn bị sẵn đáp án cho Tào Thực, kết quả khi khảo thí Tào Thực luôn đối đáp trôi chảy những câu hỏi mà Tào Tháo đưa ra, Tào Tháo liền có chút nghi ngờ.

Tào Phi thi không lại em trai mình nên trong lòng vô cùng không phục, liền bỏ ra số tiền lớn để mua chuộc người ở bên cạnh Tào Thực, lấy trộm đáp án mà Dương Tu đã làm sẵn mang trình lên Tào Tháo, Tào Tháo nhìn thấy liền tức giận nói: “Kẻ thất phu lại dám lừa dối ta”. Vì thế mới có suy nghĩ muốn giết chết Dương Tu.

Cái chết của Dương Tu

Năm 218, Lưu Bị đích thân thống lĩnh đại quân tấn công Hán Trung, chấn động khắp Trung Nguyên, Tào Tháo dẫn 40 vạn đại quân đi nghênh chiến. Tào Lưu hai nhà quyết chiến tại Hán Thủy. Tào Tháo đóng quân đã lâu ngày, đang trong lúc tiến thoái lưỡng nan, gặp lúc đầu bếp bưng canh gà đến.

Ở đáy bát có một miếng xương lườn gà, trong lòng đã sẵn cảm xúc, trong lúc đang trầm ngâm thì đúng lúc Hạ Hầu Đôn đi vào lều để xin lấy mật khẩu trong đêm của doanh trại. Tào Tháo liền buộc miệng nói đại: “Kê lặc! Kê lặc!” (Lườn gà! Lườn gà!). Thế là Hạ Hầu tướng quân mang khẩu lệnh này truyền xuống dưới.

Nào ngờ khẩu lệnh “kê lặc” này đã để Dương Tu nhìn ra được tâm ý của Tào Tháo, thế là Dương Tu lệnh cho các tướng sĩ đi theo thu dọn hành lý chuẩn bị quay về.

Hành động này khiến Hạ Hầu Đôn thấy rất khó hiểu. Dương Tu nói với Hạ Hầu Đôn rằng: “Lườn gà ăn thì không ngon, bỏ đi thì tiếc, Ngụy Vương tuy không nói, nhưng chưa đến một ngày chắc chắn lui binh”. Hạ Hầu Đôn nghe xong cũng căn dặn thuộc hạ mau chóng thu dọn, thế là các tướng quân trong doanh trại Tào quân bắt đầu thu dọn hành lý, chuẩn bị rút lui.

Sau khi Tào Tháo nghe được chuyện này vô cùng tức giận, khiển trách Dương Tu đặt điều để mê hoặc đại chúng, làm nhiễu loạn lòng quân, lại nghĩ đến những chuyện mà Dương Tu đã làm trước đây, thế là Tào Tháo quyết định giết Dương Tu để sau này được thoải mái. Sau khi đưa quân về Trường An, Tào Tháo liền lấy lý do là Dương Tu đã tiết lộ cơ mật quốc gia, câu kết phe phái mưu cầu lợi ích riêng để giết chết Dương Tu.

Lần này là do Dương Tu tự tìm cái chết, chính vì hành động của Dương Tu mà khiến cho mấy chục vạn đại quân lập tức hỗn loạn không yên. Giả sử nếu như lúc này mà kẻ địch đột nhiên mang quân đến tấn công, thì quân Tào làm sao có thể đối phó được chứ? Chuyện quân sự không thể tùy tiện nói tiến thoái, dù muốn lui binh cũng cần phải giữ bí mật.

Lúc lui binh cũng cần có võ tướng dũng mãnh trung thành yểm hộ phía sau mới có thể lui mà không bại. Đây chính là lý do vì sao Gia Cát Lượng lui binh thường dùng Triệu Vân để yểm hộ phía sau.

Chuyện ‘lườn gà” rõ ràng là suy đoán lòng chủ nhân. Từ xưa đến nay thần tử không được có lòng riêng tư, hết thảy đều phải dựa theo lệnh của quân chủ mà làm, đâu cần phải chuyện gì cũng suy đoán tâm tư của chủ nhân, Dương Tu làm vậy chắc chắn là vì tư lợi hoặc có mưu đồ bất chính.

Đầu tiên là mấy chuyện như: bia Tào Nga, cổng lớn tướng phủ, một hộp bánh… dù sao cũng là chuyện nhỏ, không liên quan đến quốc gia đại sự. Về sau chuyện lập đích tuy rằng liên quan đến xã tắc nhưng không đến nỗi khiến cho quốc gia bị lật đổ trong chốc lát.

Tuy nhiên chuyện quân sự có liên quan đến vận mệnh quốc gia, tiết lộ quân cơ, lòng quân hoang mang, thì không chiến cũng tự bại, thậm chí là thua một trận mà quốc gia bị diệt vong. Chuyện này rất hệ trọng, không thể xem thường. Tào Tháo giết Dương Tu là vì suy nghĩ cho đại cuộc, cũng là anh minh thần võ, chứ không phải ganh ghét nhân tài như người đời sau thường nói.

Nguyệt Hòa
Theo dkn.news