Bạn đã bao giờ nghe ai đó nói “Tôi sẽ gọi lại cho bạn” hoặc “Lúc đó tôi chắc chắn sẽ đến” và chờ đợi để rồi thất vọng chưa? Những lời này nghe có vẻ chân thành, thực ra có thể đó chỉ là lời nói xã giao nhưng lại khiến không ít người bị tổn thương. Vậy làm thế nào để có thể từ chối người khác mà không làm tổn thương tình cảm?
Chuyên gia tư vấn tâm lý lâm sàng Lâm Thúy Phần đã chỉ ra trong cuốn “Nhìn thấu lòng người qua lời nói” rằng: Khi mới bước chân ra xã hội, người ta thường khó phân biệt được đâu là lời nói xã giao và đâu là lời nói chân thành. Khi có người mời, liền tin rằng đó là sự chân thành; khi có người hứa hẹn, liền tin rằng lời hứa đó sẽ được thực hiện. Tuy nhiên, sau nhiều lần thất vọng, mới hiểu rằng có những lời hoàn toàn chỉ là xã giao, giống như câu “xin chào”, không mang ý nghĩa thực sự. Cho đến nay, những lời xã giao được nghe nhiều nhất là: “Tôi sẽ gọi lại cho bạn” và “Không vấn đề gì, lúc đó tôi chắc chắn sẽ đến”. Hai câu nói này đã khiến biết bao người mong đợi trong vô vọng và chịu không ít chỉ trích.
Những câu nói xã giao phổ biến
Tôi sẽ gọi lại cho bạn
Có một thời gian, mỗi khi cô bạn Tiểu Như rời khỏi chỗ ngồi, dù chỉ là đi vệ sinh năm phút, mua cơm hộp mười lăm phút hay họp một hai tiếng, khi trở lại cô luôn hỏi đồng nghiệp: “Có cuộc gọi nào cho tôi không?” Tần suất xuất hiện của câu hỏi này thực sự quá cao, khiến mọi người cảm thấy hơi phiền. “Thật sự không có à?” Tiểu Như mỗi lần đều không từ bỏ mà hỏi lại, như thể mọi người đã cùng nhau không nói cho cô biết. Cô còn kiểm tra điện thoại, sợ rằng sẽ bỏ lỡ bất kỳ cuộc gọi nào.
Cuối cùng, dưới sự dẫn dắt của mọi người, Tiểu Như đã tiết lộ lý do. Cô buồn bã nói: “Chủ nhật tuần trước tôi quen một người bạn trai, anh ấy nói sẽ gọi điện cho tôi, nhưng đến giờ tôi vẫn chưa nhận được cuộc gọi nào”. Nghe vậy, mọi người đồng thanh nói: “Đó chỉ là lời xã giao, bạn lại coi là thật à?”.
Điều đáng kinh ngạc là, nhiều người bắt đầu thốt ra câu này khi nói lời tạm biệt sau nhiều lần thất vọng. Đây dường như là một câu nói mang tính biểu cảm và lịch sự hơn là chỉ nói “tạm biệt”.
Vì vậy, lần sau khi nghe thấy câu nói này, bạn hãy coi nó như “chào buổi sáng”, “chúc ngủ ngon” – một loại lời nói xã giao, không cần quá coi trọng nó, để tránh tâm trạng phải dao động giữa “mong đợi” và “thất vọng”.
Lúc đó tôi chắc chắn sẽ đến
Mỗi lần tổ chức sự kiện và gọi điện mời, tôi luôn nghe thấy câu này: “Không vấn đề gì, lúc đó nhất định tôi sẽ đến”. Đáng nhớ nhất là lần đầu tiên người bạn thân Tiểu Đinh tổ chức sự kiện, gặp phải sự kiện lớn là tiệc kỷ niệm 10 năm thành lập công ty. Dù trước mặt sếp cậu tỏ ra rất tự tin, nhưng thực tế lại rất lo lắng, chạy khắp nơi tìm kiếm sự trợ giúp: “Làm sao bây giờ? Sếp muốn mời các nhân vật chính trị, doanh nhân nổi tiếng và những người nổi tiếng đến tham dự và phát biểu, nhưng tôi không quen ai cả, mọi người nhất định phải giúp tôi”.
Dưới sự khẩn cầu của Tiểu Đinh, bạn bè đã cho cậu một số số điện thoại liên lạc của những người nổi tiếng. Vài ngày sau, Tiểu Đinh hớn hở báo cho mọi người: “Mời người nổi tiếng không khó như tưởng tượng, đã có mấy người nổi tiếng rất vui vẻ phản hồi: “Lúc đó tôi chắc chắn sẽ đến””. Anh giơ tay hình chữ V chiến thắng, vội vàng báo tin vui cho sếp, cả công ty đều mong đợi một buổi tiệc kỷ niệm 10 năm thành lập công ty thật hoành tráng.
Tuy nhiên, vào ngày diễn ra buổi tiệc, Tiểu Đinh lại quay cuồng như con quay vì nhiều nhân vật nổi tiếng đã hứa “lúc đó tôi chắc chắn sẽ đến” đã không đến. Để tránh phần phát biểu gặp trục trặc, Tiểu Đinh phải chạy khắp nơi tìm người có thể phát biểu thay thế. Sau khi buổi tiệc kết thúc, anh vẫn không hiểu nổi: “Họ rõ ràng đã nói sẽ đến mà. Sao lại thế này?”
Khi mới bước ra xã hội, nhiều người chúng ta cũng giống như Tiểu Đinh, nghĩ rằng đối phương chắc chắn sẽ đến, nếu không thì là họ nói mà không giữ lời. Nhưng qua nhiều trải nghiệm, chúng ta biết rằng nhiều người sẽ hứa trước, nhưng thực tế có thể không đến. Vì vậy, nếu một sự kiện không thể thiếu sự hiện diện của vị khách quý nào đó, thì không thể chỉ dựa vào một câu “lúc đó tôi chắc chắn sẽ đến” của đối phương. Chúng ta cần chuẩn bị tinh thần nhiều lần xác nhận và thông báo chi tiết, để đảm bảo rằng đối phương sẽ đưa lời mời của mình vào lịch trình của họ.
Đặc điểm tính cách người thích nói chuyện xã giao
Những người thích nói lời xã giao thường có tính cách “dễ chịu” và sợ làm mất lòng người khác. Dù trong lòng đã quyết định từ chối, họ vẫn tỏ ra rất nhiệt tình và lịch sự.
Một số người khác sợ sự xấu hổ và xung đột và chỉ muốn giữ sự hòa hợp bề ngoài, bất kể đối phương có bị tổn thương hay không. Cũng có người cảm thấy khó khăn khi từ chối, cảm thấy từ chối là phá hoại mối quan hệ, nên thà thất hứa còn hơn là từ chối thẳng thừng. Một số người lại muốn rằng mọi thứ có thể thay đổi bất cứ lúc nào, nhìn từ mặt tích cực thì đó là sự linh hoạt, nhưng từ mặt tiêu cực thì lại là thiếu nguyên tắc. Đôi khi, càng muốn vẹn cả đôi đường, lại càng dễ khiến cả hai bên không hài lòng.
Thay thế việc nói chuyện xã giao bằng cách nói chân thành
Để một người không giỏi từ chối người khác trực tiếp nói “không”, thật sự đòi hỏi một sự dũng cảm lớn. Nếu người bị từ chối phản ứng mạnh mẽ, thậm chí tấn công cá nhân, ví dụ nói rằng: “Bạn hoàn toàn không hiểu nguyên tắc sống”. Điều này có thể khiến họ càng sợ hãi hơn khi từ chối người khác. Vì vậy, để rèn luyện “dũng cảm từ chối”, có thể áp dụng phương pháp “giảm nhạy cảm theo hệ thống”, tức là thực hành theo từng bước.
Khi rèn luyện “kỹ năng từ chối”, bạn cần giữ thái độ kiên quyết và giọng điệu phải lịch sự. Để giảm bớt lo lắng, bạn có thể lặp đi lặp lại trong lòng: “Tôi không phải đang từ chối người đối diện, tôi chỉ từ chối lời mời lần này”. Điều này sẽ giúp dần dần phá vỡ quan niệm “từ chối người khác là phá hoại mối quan hệ”.
Khi từ chối lời mời hay yêu cầu của người khác, chắc chắn sẽ gặp phải “sức ép tình cảm”. Khi người đối diện cầu xin thật lòng như: “Xin hãy cho tôi chút thể diện”, hoặc nói một cách ngọt ngào: “Tôi biết bạn là người giỏi nhất, và bạn sẽ không bao giờ làm tôi thất vọng“. Lúc này, để từ chối đối phương mà không làm tổn thương tình cảm của họ cần có kỹ năng. Dưới đây là một số phương pháp và gợi ý giúp bạn từ chối người khác mà vẫn giữ được mối quan hệ tốt đẹp.
Cách để từ chối mà không làm tổn thương đối phương
1. Thái độ kiên định, lời nói lịch sự: Khi từ chối, giữ vững thái độ của mình nhưng dùng lời nói mềm mỏng, lịch sự. Ví dụ: “Tôi rất tiếc, nhưng tôi không thể chấp nhận lời mời này”.
2. Đưa ra lý do: Giải thích ngắn gọn tại sao bạn không thể đáp ứng yêu cầu, nhưng không giải thích quá nhiều để tránh cảm giác viện lý do. Ví dụ: “Xin lỗi, hôm đó tôi có cuộc họp quan trọng nên không thể tham gia”.
3. Thể hiện lòng biết ơn: Bày tỏ sự cảm kích đối với lời mời hoặc yêu cầu của đối phương, cho họ thấy bạn trân trọng họ. Ví dụ: “Cảm ơn bạn đã mời, tôi thật sự rất biết ơn”.
4. Đưa ra giải pháp thay thế: Nếu có thể, đưa ra một giải pháp hoặc đề nghị thay thế, cho thấy bạn vẫn sẵn sàng giúp đỡ hoặc tham gia khi có thể. Ví dụ: “Dù không thể tham gia lần này, nhưng lần sau có cơ hội tôi chắc chắn sẽ tham gia”.
5. Sử dụng ngữ điệu “chúng ta”: Đôi khi, việc sử dụng ngữ điệu “chúng ta” có thể làm cho lời từ chối trở nên nhẹ nhàng hơn. Ví dụ: “Chúng ta đều mong muốn có thêm thời gian, nhưng lần này thật sự không thể”.
6. Tự nhắc nhở mình: Để giảm bớt lo lắng, bạn có thể lặp đi lặp lại trong đầu: “Tôi không phải đang từ chối người đối diện, tôi chỉ từ chối lời mời lần này”. Điều này sẽ giúp dần dần phá vỡ quan niệm “từ chối người khác là phá hoại mối quan hệ”.
7. Tập luyện từ chối dần dần: Bắt đầu từ việc từ chối những người thân thiết trong gia đình, sau đó mở rộng ra bạn bè và đồng nghiệp. Cách này giúp bạn giảm bớt sự lo lắng trong việc từ chối.
8. Giữ sự trung thực và trực tiếp: Câu trả lời thẳng thắn và trung thực thường dễ được đối phương hiểu và tôn trọng hơn là những câu trả lời vòng vo.
Thông qua các phương pháp trên, bạn có thể giảm thiểu tối đa việc làm tổn thương tình cảm khi từ chối người khác và vẫn duy trì được mối quan hệ tốt đẹp. Quan trọng là bạn cần tôn trọng đối phương, thể hiện sự biết ơn, đồng thời giữ vững lập trường của mình.
Bảo Châu biên dịch
Nguồn: Secretchina (Sơ Tân)