Tam quốc diễn nghĩa tả Quan Vũ “thân cao chín thước, râu dài hai thước”, và Gia Cát Lượng “thân cao tám thước, mặt sáng tựa ngọc”. Vậy quy đổi ra thước đo hiện nay, hai ông cao bao nhiêu?
Quan Vũ thân cao 9 thước, tương ứng số đo hiện nay là 2,14 m, cũng thuộc hàng rất cao lớn hiện nay.
Trước tiên cần nói một chút, trong chính sử không nói đến Quan Vũ cao thấp bao nhiêu. Nhưng trong “Tam quốc diễn nghĩa” trong hồi thứ nhất có nói đến, khi Lưu Bị cùng Trương Phi ở trong thôn trang uống rượu bàn việc chiêu mộ nghĩa quân chinh phạt Hoàng Cân, thì có một đại hán bước vào. Lưu Bị thấy ông “thân trưởng cửu xích” (thân cao chín thước).
Nguyên văn: Huyền Đức nhìn thấy người này: Thân cao chín thước, râu dài hai thước; môi bóng, mặt như trái táo, mắt như phượng hoàng, mày tựa tằm nằm, tướng mạo đường đường, uy phong lẫm liệt.
Do vậy, Quan Vũ thân cao chín thước là xuất tự “Tam quốc diễn nghĩa” chứ không phải là lịch sử chân thực.
Sau nữa, trong lịch sử Trung Hoa, một thước là bao nhiêu, là có sự khác biệt trong các thời kỳ. Cho nên muốn biết Quan Vũ cao chín thước là cao thế nào, trước hết ta cần xem số đo một thước trong thời kỳ ấy.
Thông thường, những thứ xuất hiện trong tiểu thuyết thường mang đặc điểm địa phương của tác giả, chứ không phải là của thời kỳ lịch sử đối ứng trong tiểu thuyết.
Ví dụ, trong “Tam quốc diễn nghĩa” thường dùng số lượng binh lực 10 vạn, 20 vạn đại quân, nhưng thực tế ở trước thời Tam quốc, chỉ vài vạn là đã được tính là binh lực cực kỳ hùng mạnh rồi. Cho dù là về sau, những trận đánh lớn để tiêu diệt quốc gia khác cũng chỉ huy động đến mười mấy vạn đại quân. Binh lực trong Tam quốc diễn nghĩa, kỳ thực là cảnh chiến tranh nông dân vào cuối nhà Nguyên.
La Quán Trung đã trải qua chiến tranh nông dân thời Nguyên mạt, nên tự nhiên dùng những hiểu biết của mình về quy mô quân đội lúc ấy mà viết vào trong sách.
Như một trong tứ đại danh tác là “Thủy hử”, tiền tệ thường dùng là bạc trắng, nhưng thực tế vào thời Tống thì thông dụng là dùng tiền đồng, còn dùng bạc trắng lưu thông là vào thời Nguyên Minh. Đây là ảnh hưởng của thời đại mà tác giả Thi Nại Am sống.
Từ đây, Quan Vũ thân cao chín thước đề cập trong “Tam quốc diễn nghĩa”, đơn vị đo ‘thước’ này cần chiểu theo số đo thời Nguyên mạt, Minh sơ (cuối nhà Nguyên, đầu nhà Minh).
Cần lưu ý một điểm, trong “Tam quốc diễn nghĩa” còn đề cập đến chiều cao người khác, mà những người này thì có thể tìm thấy những ghi chép tương ứng trong sử thư.
Ví dụ nói khi Lưu Bị tam cố thảo lư (ba lần tới lều cỏ) để mời Khổng Minh xuất sơn, trong Tam quốc diễn nghĩa tả Gia Cát Lượng “Thân cao tám thước, mặt sáng tựa ngọc”. Còn trong “Tam quốc chí” cũng viết Gia Cát Lượng “thân cao tám thước”
Gia Cát Lượng thân cao tám thước, ví mình với Quản Trọng, Nhạc Nghị, người đương thời không ai so được.
Trong Tam quốc diễn nghĩa cũng ghi Triệu Vân thân cao tám thước, còn trong “Triệu Vân biệt truyện” cũng nói Triệu Vân “thân cao tám thước, tư nhan hùng vĩ”
Cho nên về chiều cao của Quan Vũ, rất có thể La Quán Trung dựa vào sử thư, căn cứ chiều cao của Gia cát Lượng mà hư cấu lên. Đơn vị thước ở đây là chiếu theo đơn vị đo độ dài thời cuối Đông Hán.
Căn cứ theo “Trung Quốc độ lượng hằng sử” (Lịch sử về đơn vị đo Trung Quốc) ghi chép, cuối thời Đông Hán một thước bằng 23.75 cm, còn Nguyên Minh mạt niên thì bằng 30.72 cm. Theo hai con số này mà tính, thì Quan Vũ có chiều cao lần lượt là 213.75 cm và 276.48 cm.
Con số sau thì cao quá, cho nên số đầu là đáng tin cậy hơn, vậy Quan Vũ thân cao khoảng 2,14 mét. Còn Gia Cát Lượng cao 8 thước, tức là 1,90 mét, cũng rất cao so với người thời nay.
Nguồn: ntdvn