Tại sao Bồ tát lại an bài cho Đường Tăng cưỡi long mã đi Tây phương thỉnh kinh? 

Như chúng ta đã biết, con bạch mã hoàng đế Đại Đường tặng cho Đường Tăng đã bị một con rồng nguyên là Thái tử Long cung ăn thịt. Về sau, nó lại biến thành thú cưỡi phò trợ Đường Tăng tiếp tục đi thỉnh kinh. 

Vào thời thượng cổ, khi Hoàng đế Phục Hy trụ thế, trên mặt sông Hoàng Hà ở huyện Mạnh Tân, phía đông bắc Lạc Dương bỗng nổi lên một con long mã, trên lưng cõng theo Hà Đồ tặng cho ngài. Hoàng Đế ngẩng lên nhìn thiên tượng, cúi xuống xem xét quy luật của đất, suy luận ra tiên thiên bát quái, kết thúc sự hỗn độn, mông muội, khai mở nền văn minh Trung Hoa. 

Tại vùng đất Thần Châu con thú long mã có nguồn gốc từ kinh điển như vậy. Nó tượng trưng cho tinh thần tự do, tiêu sái, anh tuấn, mạnh mẽ, không sợ gian khổ, nguy hiểm, dũng mãnh tiến về phía trước. 

Đường Tăng mất ngựa

Chương 15 “Núi Xà Bàn chư thần ngầm giúp sức, khe Ưng Sầu long mã thắng yên cương” trong tiểu thuyết ‘Tây Du Ký’ có miêu tả việc Bồ tát giúp Ngộ Không và Đường Tăng thu phục long mã: 

Tôn Ngộ Không phò tá Đường Tăng đi Tây phương thỉnh kinh, đến khe suối Ưng Sầu trên núi Xà Bàn. Lúc đó đang là mùa đông tháng chạp, gió to, trời lạnh cóng. Núi Xà Bàn có rất nhiều dốc nguy hiểm, và con đường phía trước đầy những vách đá dựng đứng. 

Tới suối Ưng Sầu, Tam Tạng xuống ngựa, đứng xem nước chảy. Không ngờ một con rồng đột nhiên từ trong suối lao lên định chộp lấy ông. Tôn Ngộ Không tinh mắt, nhanh tay đỡ lấy thầy, cõng trên lưng chạy đi. Khi đến một nơi an toàn có thể nghỉ ngơi thì đặt thầy xuống rồi quay lại dắt ngựa.

Nhưng Ngộ Không nhìn không thấy tung tích con ngựa đâu, biết nó đã bị con rồng ăn thịt, bèn quay về thưa lại với sư phụ. Tuy nhiên sự việc đó vượt quá sự hiểu biết của Đường Tăng, ông nói: 

-“Con rồng miệng to cỡ nào mà nuốt nổi con ngựa lẫn yên cương? Hay là ngựa sợ hãi giật đứt dây cương, nấp vào hốc núi nào chăng? Con tìm kỹ lại xem”.

Thấy sư phụ chưa rõ, Tôn Ngộ Không thưa lại rằng, cặp mắt của mình coi xa ngàn dặm, cánh chuồn chuồn mỏng manh cũng thấy rõ ràng. Nếu không trông thấy ngựa, thì chẳng phải do con rồng đã nuốt mất hay sao? 

Đường Tăng nghe nói bạch mã bị ăn thịt thì bật khóc: “Nó đã ăn mất ngựa, ta đi bộ làm sao nổi. Tội nghiệp quá! Trăm núi ngàn sông biết vượt qua làm sao?” 

Tôn Ngộ Không thấy sư phụ than khóc liền nổi xung: “Sư phụ hãy nín rồi ngồi yên ở đây, để con đi kiếm con rồng đòi ngựa”.

Tam Tạng kéo áo Ngộ Không lại: “Con đừng đi, nhỡ nó lén lên bờ ăn thịt con thì sao? Nếu cả ngựa và con đều bị nó nuốt mất thì làm sao ta đến Tây phương được?”

Tôn Hành Giả nổi nóng hét lớn: “Sư phụ thật bất nhân quá! Ngựa người cũng muốn cưỡi, mà không cho con đi. Như vậy thì thầy trò cứ ngồi ở đây, giữ gánh đồ cho tới chết sao?”

Hai thầy trò đang giằng kéo nhau thì trên không trung bỗng vang vọng tiếng nói: “Tôn Hành Giả chớ la rầy nữa! Ðường ngự đệ đừng khóc! Phật Quan Âm sai chúng tôi xuống giúp đỡ người đi thỉnh kinh.”

Tôn Ngộ không thấy có thần tướng nhà trời tới bảo hộ sư phụ, liền để thầy lại, yên tâm ra đi. Đến suối, Ngộ Không gọi Tiểu Bạch Long lên bờ, hai bên đánh nhau mấy hiệp. Tiểu Bạch Long không chống cự được liền biến thành rắn nước, lủi vào bụi cỏ. 

Ngộ Không niệm chú triệu Sơn Thần và Thổ Địa đến hỏi thăm. Hai vị thần này nói rằng: “Con suối này sâu và rộng, xưa nay không có yêu quái. Nước suối trong như mắt mèo, chim ưng và quạ bay qua, thấy hình bóng phản chiếu dưới mặt nước, ngỡ một bầy với nó, liền lao xuống mà chết. Nên gọi là suối Ưng Sầu, nghĩa là chim ưng thường sầu thảm. 

Năm trước, Quan Âm Bồ tát trên đường tìm người đi Tây Thiên thỉnh kinh, có cứu một con rồng. Dặn nói nó tu dưới suối, không cho làm dữ, chờ người thỉnh kinh đi qua sẽ đi theo. Không biết vì cớ sao mà lại nuốt con ngựa của Ðại Thánh?”

Thổ Ðịa nói: “Con suối này cả muôn ngàn lỗ mạch liên kết với nhau, thiếu gì chỗ cho nó ẩn mình. Ðại Thánh đừng nên nóng giận, hãy đi thỉnh Quan Âm để bắt nó.”

Tinh thần long mã

Tôn Ngộ Không đi tìm Bồ tát rồi trách móc:“Ngài đã niềng đầu con khỉ bằng vòng kim cô, sao không niệt luôn cổ con rồng, lại nuôi nó ở suối này, báo hại nó rượt thầy của con gần chết, lại ăn tươi mất con ngựa. Ngài còn phân biệt ghét thương, sao gọi là công bằng chính trực được?”

Quan Âm từ tốn: “Con rồng này có tội, ta xin cho mới còn hồn, dặn nó ở đây chờ, sau làm ngựa cho thầy ngươi cưỡi. Con ngựa phàm tục không thể tới được Tây phương, làm sao mà mất công bằng, mà gọi là thương ghét?”

Bồ Tát đã nói ra một đạo lý, một người muốn thành công, họ cần có tinh thần của một con long mã, không sợ gian khổ, nguy hiểm, dũng cảm tiến lên. Đường về Tây phương dài ngàn dặm, muôn trùng khó khăn gian khổ, những con ngựa bình thường không thể chịu đựng được. 

Để có tinh thần như long mã, trước hết phải kiềm chế được tâm trí phi nước đại như ngựa. Chỉ khi không còn những suy nghĩ tà ác, tâm trí mới trở nên trong sáng, thuần khiết; khiến những thông khiếu kết nối với nhau, tạo thành làn sóng vươn xa, thúc đẩy lòng người không ngừng tiến về phía trước. 

Chính con ngựa phi nước đại trong tâm của Đường Tăng đã cản trở bước tiến của ông ấy. Nếu muốn đến được Tây phương lấy kinh, chỉ có con long mã thực sự phò trợ ý chí thì Đường Tăng mới có thể tiếp tục.

Bồ tát tặng bộ yên cương mới cho Đường Tăng

Theo lệnh của Bồ tát, Thần núi Lạc Già đã biến thành một ông già và tặng cho Đường Tăng một bộ yên ngựa mới: 

“Tôi có một bộ yên cương rất tốt. Ngày thường là vật tôi thích nhất nên dù túng thiếu đến mấy cũng không nỡ bán. Vừa rồi nghe sư phụ nói Bồ Tát cứu mạng con rồng, lại biến nó thành ngựa để thầy cưỡi, tôi già rồi nhưng lại không giúp đỡ được chút ít sao? Xin cúng thầy bộ yên cương quý này để thầy dùng”. 

Sơn Thần ngầm muốn nói với Đường Tăng rằng, bộ yên cương thắng ngựa tượng trưng cho năng lực chế ngự bản thân. Không bán yên cương quý, tức là dù lâm vào cảnh nghèo khổ, khó khăn, cũng không buông lơi ý chí, giữ vững nghị lực thì đó là kho báu quý giá nhất của đời người. 

Chỉ bằng cách kiềm chế tốt cảm xúc bản thân, Đường Tăng mới có thể khuất phục được con ngựa phàm tục, có được tinh thần của một con long mã để đạt được mục tiêu cuối cùng.

 Còn về phần Tôn Ngộ Không, ông vốn không có sợi dây tình cảm ràng buộc. Ngộ Không từ lúc sinh ra căn bản đã không có khái niệm tao nhã và tế nhị, nhưng trong tâm không có quá nhiều niệm trần tục. Vậy nên, trong quá trình thỉnh kinh, Ngộ Không chỉ thu nhận một cây binh khí là chiếc gậy như ý để kiểm soát sức mạnh.

 Sau này, cùng với sự thăng hoa của cảnh giới, dần dần Ngộ Không đã có thể ngâm thơ tao nhã: “Phật ở Linh Sơn/ Không có nơi nào để tìm kiếm/ Linh Sơn chỉ ở trong tâm/ Mỗi người đều có một ngôi chùa Linh Sơn/ Để họ có thể tu luyện dưới chùa Linh Sơn.” 

Đường Tăng nhìn thấy những ngọn núi trùng trùng điệp điệp nên hoảng sợ. Ông nghĩ về chuyện mình sẽ gặp phải yêu quái, vì tâm trí không yên nên nét mặt bối rối. Thấy vậy, Ngộ Không buột miệng ra bốn câu thơ bên trên. Ngộ Không là có ý nhắc nhở Đường Tăng không nên có tâm nghi ngờ, một khi tâm loạn sẽ rời xa đại đạo. 

Câu cuối cùng của chương 15 viết ngắn gọn nhưng rất ý nghĩa. Kể từ khi Đường Tăng có được long mã, ông “lập tức thúc Tiểu Bạch Long chạy thật nhanh”.

 Ngô Thừa Ân cũng có thơ rằng: 

“Nghiễm đại chân như đăng bỉ ngạn,
Thành tâm liễu tính thượng Linh San”

(Tạm dịch là: Quảng đại thực sự giống như sang bờ bên kia,
Tấm lòng chân thành đi đến núi Linh Sơn)

Khi có được tinh thần của long mã, tâm trí sẽ rộng mở, hành giả vững bước tiến đến bờ bên kia, tấm lòng chân thành sẽ mang ta đến đỉnh núi Linh Sơn.

Minh Nguyệt biên dịch

Nguồn: Secretchina.