Tôn Trung Sơn đã đưa ra 10 ví dụ chứng minh quan điểm “làm thì dễ, biết mới khó” (phần 2)

Vào năm Trung Hoa Dân Quốc thứ bảy, nhiều người đặt câu hỏi về lý tưởng thành lập nước cộng hòa dân chủ đầu tiên ở châu Á của Tôn Trung Sơn, họ cho rằng lý tưởng thành lập đất nước của Tôn Trung Sơn quá cao để có thể thực hiện ở Trung Quốc.

(tiếp theo phần 1)

Tôn Trung Sơn thường hay nhắc tới một câu chuyện. Ông cho biết một hôm ông có một người bạn bị tắc đường ống nước, anh ta đã thuê một người thợ để sửa chữa nó.

Khi người thợ đến nhà, nhìn một cái đã nhanh chóng sửa chữa xong. Người bạn hỏi người thợ: “Bao nhiêu?” Người thợ nói: “Năm mươi đồng bốn hào”.

Người bạn không vừa ý nói với người thợ sửa chữa: “Ông chỉ gõ hai lần là nó đã sửa được, như thế thì tôi cũng làm được. Làm sao ông có thể tính giá đắt như vậy?”

Người thợ thủ công nói: “Năm mươi đồng là giá chuyên môn của tôi, và bốn hào là giá hai lần gõ của tôi. Nếu ông muốn tự mình gõ thông, vậy ông chỉ cần trả cho tôi năm mươi đồng là cái giá trả cho kiến thức chuyên môn của tôi”.

Người bạn nghe xong lời của người thợ thủ công, cảm thấy rất có lý, bị thuyết phục liền trả tiền ngay lập tức.

Tôn Trung Sơn thường lấy ví dụ này để minh chứng rằng: “Biết thì khó, làm thì dễ”, là một điều cụ thể và thiết thực!

Trong tập trước, chúng tôi đã nói rõ rằng Tôn Trung Sơn đã phải trải rất nhiều khó khăn gian khổ để thành lập nước Cộng Hòa Dân Chủ đầu tiên ở châu Á, “Trung Hoa Dân Quốc”.

Vốn dĩ ông nghĩ là có thể thuận lợi phát triển ở Trung Quốc lý luận “tam dân chủ nghĩa” và “ngũ quyền hiến pháp”,  mà không nghĩ tới người dân Trung Quốc bấy giờ đã bị ảnh hưởng bởi quan niệm sai lầm, họ lầm tưởng rằng: “Biết thì dễ, làm thì khó”, cho nên đã đồng loạt phản đối Tôn tiên sinh kiến thiết lại đất nước Trung Hoa.

Tôn Trung Sơn cho rằng nếu không thay đổi được tư duy sai lầm của người Trung Quốc thì việc xây dựng một Trung Quốc mới có lẽ còn khó hơn việc lật đổ nhà Thanh!

Vì vậy, để xây dựng một Trung Quốc mới, ngoài xây dựng các cơ sở hạ tầng bên ngoài, thì điều quan trọng hơn đó là phải thay đổi tâm lý của người Trung Quốc.

Chính vì thế, Tôn Trung Sơn đã đặc biệt dùng sự thật để chứng minh rằng “Biết thì khó, làm thì dễ” mới là chân lý của vũ trụ.

Tôn Trung Sơn lấy ví dụ về “viết văn” để chứng minh rằng “biết thì khó, mà làm thì dễ”

Tôn Trung Sơn cho rằng việc sử dụng văn tự trong văn hóa hàng nghìn năm của Trung Quốc không chỉ có lịch sử lâu đời mà còn có phạm vi ảnh hưởng rất sâu rộng.

Văn hóa Trung Quốc không chỉ lan sang Nhật Bản, Hàn Quốc và Việt Nam, mà ngay cả những người nước ngoài xâm lược cũng bị ảnh hưởng bởi văn hóa Trung Quốc.

Từ xưa đến nay, những chủng tộc ngoại lai xâm lược Trung Quốc này không những không thể truyền bá văn hóa của họ ở Trung Quốc, mà còn bị văn hóa Trung Quốc đồng hóa!

Sở dĩ đất nước Trung Hoa có thể lưu giữ được nhiều tư liệu hoàn chỉnh như vậy, công lao lớn nhất thuộc về các văn bản ghi chép. Tôn Trung Sơn tin rằng “văn tự” là phương tiện trung gian truyền đạt ý tưởng.

Bất quá văn hóa Trung Quốc tuy đã có lịch sử lâu đời, ở các triều đại Trung Quốc trước đây đã có nhiều văn nhân để lại vô cùng nhiều những áng văn hay được lưu truyền qua các thời đại, người Trung Quốc đã có những bài văn từ hàng nghìn năm, nhưng lại không có ngữ pháp nào được truyền thụ lại.

Tôn Trung Sơn đã quan sát những học sinh mười tuổi ở Châu Âu và Hoa Kỳ, chúng có thể sử dụng ngữ pháp đã học để viết các bài luận đơn giản một cách rõ ràng.

Tuy nhiên, từ xa xưa, Trung Quốc đã thiếu lý thuyết về ngữ pháp và văn học, vì vậy, bất kỳ người Trung Quốc nào học viết luận đều phải học thuộc lòng bài văn của người đi trước và học thuộc cách làm bài luận của người khác, đến nỗi mà tại sao phải viết văn như thế, cũng không biết, hơn nữa lại rất ít người đi nghiên cứu.

Khi người Trung Quốc viết bài, họ không bao giờ dạy ngữ pháp, và không có thứ gọi là “ngữ pháp”.

Vì vậy, Tôn Trung Sơn cho rằng người Trung Quốc rất dễ thể hiện suy nghĩ và ý tưởng của mình bằng cách đặt bút viết, tuy nhiên, cần nghiên cứu nguồn gốc và sự chuyển đổi trong bài viết này, phân tích sự thay đổi cấu trúc và mối quan hệ giữa các chủ thể, động từ và giới từ thì lại rất khó.

Vì vậy, Tôn Trung Sơn cho rằng người Trung Quốc viết bài bằng cách học thuộc lòng, viết thì tự nhiên, trôi chảy nhưng cấu trúc ngữ pháp cực kỳ hiếm và cực kỳ khó học. Đây là nguyên tắc “biết thì khó, làm thì dễ”.

Lấy bảy điều, chẳng hạn như xây nhà, đóng tàu, xây dựng thành phố, mở cửa sông, điện, hóa học và sự tiến hóa, để chứng minh rằng: “Biết thì khó, làm thì dễ”

Để thay đổi thói quen “nói mà không làm” của người Trung Quốc, Tôn Trung Sơn đặc biệt trích dẫn cụ thể 3 điều thường gặp nhất đó là: chế độ ăn uống, tiền bạc và viết văn để chứng minh rằng “biết khó làm dễ” mới là đúng;

Chỉ bằng cách khuyến khích người dân Trung Quốc “nỗ lực từ những bước đầu”, nói ít hơn và làm nhiều hơn, thì Trung Quốc mới có thể được xây dựng ổn định.

Tiếp theo, Tôn Trung Sơn đề cập thêm đến 7 điều như sau: xây nhà, đóng tàu, xây thành, đào kênh, điện học, hóa học và tiến hóa. Sự thật là một khi bạn tìm ra phương pháp và nỗ lực hành động theo nó, bạn có thể ngay lập tức thay đổi vận mệnh của chính mình, thay đổi vận mệnh của đất nước, và để Trung Quốc mới, tiến tới thịnh vượng và phồn vinh!

Tôn trung Sơn đưa ra ví dụ về xây nhà để củng cố quan điểm “biết khó, làm dễ”

Tôn Trung Sơn cho biết, ở Thượng Hải có rất nhiều công trình kiến trúc theo phong cách phương Tây rất đẹp và tinh tế, những người chịu trách nhiệm về bản vẽ, thiết kế, bố trí và quy hoạch đều là kỹ sư nước ngoài, người Trung Quốc làm gì? Phần lớn người Trung Quốc là công nhân có nhiệm vụ thi công theo bản vẽ và xây dựng kết cấu. Tại sao lại có điều này?

Do thời đó Trung Quốc chưa có kiến thức về “kiến trúc” nên để xây dựng một tòa nhà kiểu nước ngoài, nó phải được tính toán chính xác từ thiết kế bản vẽ ban đầu, gia cố móng, chống đỡ dầm, cột và cân bằng.

Ngoài ra, diện mạo và phong cách của tòa nhà theo phong cách phương Tây, ánh sáng của từng phòng, khả năng chống nắng và bảo vệ khỏi tác hại của thời tiết cũng đều được xem xét trước khi xây dựng một tòa nhà theo phong cách phương Tây.

Ngoài ra, cách xả nước thải trong nhà vệ sinh, nhà tắm, nhà bếp cũng cần được xem xét kỹ lưỡng trước khi xây nhà. Còn việc bố trí phòng khách, phòng làm việc, phòng ngủ cần phải cân nhắc kỹ lưỡng và thiết kế hợp lý trước khi xây nhà.

Sau khi các mẫu thiết kế này được hoàn thiện, người thợ có thể hoàn thiện công trình miễn là theo đúng bản vẽ thiết kế.

Về góc độ thi công, mọi chi tiết thiết kế của nhà thiết kế đều rất chuyên nghiệp và chỉn chu, sau khi thiết kế xong thì việc thi công theo bản vẽ sẽ đơn giản hơn rất nhiều.

Đây là ví dụ về kiến trúc của Tôn Trung Sơn để chứng minh “Biết khó làm dễ”.

Tôn Trung Sơn đưa ra ví dụ về các chuyến đi của Trịnh Hòa đến phương Tây để minh họa

Minh Thành Tổ, năm Vĩnh Nhạc thứ 3, tức là năm 1405 SCN, Minh Thành Tổ ra lệnh cho Trịnh Hòa đi sang phương Tây. Trịnh Hòa chỉ có mười bốn tháng kể từ khi nhận được lệnh cho đến ngày sẵn sàng lên đường!

Trong mười bốn tháng đó, ngoài việc chuẩn bị lương thực và thiết bị cho hơn 28.000 người, ông còn đóng 64 con tàu lớn!

Theo ghi chép của “Minh sử”, những con tàu do Trịnh Hòa đóng mỗi chiếc dài 44 trượng và rộng 18 trượng (1 trượng thước cổ tương đương 3,3m), theo quan điểm hiện tại, chúng nặng khoảng 4.000 đến 5.000 tấn, tương đương với tàu du lịch hạng nhất ở nước ngoài!

Trong trường hợp của Trung Quốc vào thời điểm đó, không có kiến thức khoa học tiên tiến để dạy họ cách đóng tàu, cũng không có máy móc hỗ trợ đóng tàu, và bản thân Trịnh Hòa cũng không phải là chuyên gia đóng tàu, nhưng ông đã nổi tiếng trên toàn thế giới vì đã hoàn thành một kỳ tích như vậy chỉ trong 14 tháng!

Hãy quay lại và nhìn vào tình hình hiện tại. Dựa vào công nghệ đóng tàu và máy móc đóng tàu hiện đại, con người hiện đại rất khó đóng được con tàu 3.000 tấn. Đây chẳng phải là minh chứng tốt nhất cho việc: “Biết thì khó, làm thì dễ” hay sao?

Ví dụ về xây dựng “Vạn Lý Trường Thành”

Bên cạnh những dẫn chứng đanh thép trên về quan điểm “làm không khó, biết mới khó”, Tôn Trung Sơn còn dẫn ra ví dụ về “Vạn Lý Trường Thành” để củng cố thêm cho lý giải của mình.

“Vạn Lý Trường Thành” là công trình đất nổi tiếng nhất ở Trung Quốc, được xây dựng bởi Tần Thủy Hoàng để chống lại sự xâm lược của người Hồ. Vào thời đại Tần Thủy Hoàng, không có máy móc, khoa học, cũng không có nhiều nhân lực như bây giờ.

Đánh giá tình hình ngày nay, con người hiện đại đã phát minh ra máy móc, và với kiến thức về kỹ thuật, họ có thể tính toán chi tiết vật liệu, nhân công, kinh phí và thời gian cần thiết để xây dựng Vạn Lý Trường Thành.

Tuy nhiên, để hoàn thành công trình “Vạn Lý Trường Thành” với những công cụ và công nghệ hiện đại ngày nay vẫn là điều rất khó. Người xưa chưa có kiến thức này mà đã hoàn thành xuất sắc công trình vĩ đại này.

Việc xây dựng “Vạn Lý Trường Thành” một lần nữa chứng minh rằng: “Biết thì khó, làm mới dễ” chính là chân lý của vũ trụ.

Ví dụ về xây dựng kênh đào

Ngoài ra, Tôn Trung Sơn cũng đề cập đến kênh đào Suez ở Ai Cập và kênh đào Panama ở Trung Mỹ.

Tôn Trung Sơn phân tích rằng kênh đào Suez do người Pháp đào vào năm 1869. Chiến công này đã khiến cả thế giới phải sửng sốt! Con kênh đào Suez là dải giao giới giữa châu Á và Châu phi, đồng thời nối liền Địa Trung Hải và Biển Đỏ, là đường Tắt để giữa châu Á và Châu âu.

Những kỹ sư người Pháp này được thế giới công nhận về kỹ năng và năng lực của họ. Nhưng không ngờ, khi những kỹ sư và công nhân này đến Trung Mỹ vào năm 1882 để chuẩn bị đào kênh đào Panama, họ đã thất bại thảm hại.

Các tầng lớp xã hội đều phân tích nguyên nhân thất bại của quân Pháp, một mặt là do ngân sách thiếu, không bền vững, mặt khác do dịch bệnh ở địa phương nặng nề khiến nhiều người chết.

Thì ra khí hậu ở Panama nóng ẩm, trong đó có dịch sốt vàng da, một khi đã mắc bệnh này thì tỷ lệ tử vong rất cao.

Theo thống kê, trong quá trình xây dựng kênh đào Panama ở Pháp, khoảng 22.000 công nhân đã chết vì bệnh tật. Cuối cùng, Pháp chỉ có thể từ bỏ dự án và quay trở lại trong vô vọng.

Cho đến năm 1904, chính phủ Hoa Kỳ quyết định tiếp tục đào kênh đào Panama.

Cách tiếp cận của Hoa Kỳ trước tiên là tham gia vào công tác kiểm soát muỗi tại địa phương, cải thiện vệ sinh môi trường địa phương, loại bỏ nước tù đọng trong các đầm lầy và tăng cường các dịch vụ y tế cho người lao động.

Sau khi những trở ngại trong việc xây dựng kênh được giải tỏa, việc xây dựng bắt đầu vào năm 1907 và hoàn thành vào năm 1915.

Kênh đào Panama dài 80 km. Sau khi hoàn thành, Đại Tây Dương và Thái Bình Dương cuối cùng cũng có thể nối thông!

Tôn Trung Sơn cho rằng việc đào hai con kênh này cho thấy: “Làm không khó, biết mới khó” là chân lý của vũ trụ!

Ví dụ về “điện học” và “hóa học”

Mối quan hệ giữa điện học và hóa học rất chặt chẽ. Hiện nay, trong cuộc sống hàng ngày, hầu hết mọi nơi đều không thể tách rời điện năng.

Cần có điện để đun nấu, điện liên lạc và điện thắp sáng. Người hiện đại sử dụng các sản phẩm điện trong cuộc sống là điều rất tiện lợi, nhưng để nghiên cứu về “điện học” thì không dễ dàng như vậy.

Sự thật của: “Dễ làm, khó biết” là điều hiển nhiên!

Màu sắc và kết cấu của đồ sứ được làm từ triều đại nhà Minh và nhà Thanh của Trung Quốc chưa bao giờ được sao chép bởi bất kỳ ai.

Đồ sứ được sử dụng bởi người Trung Quốc là một kỹ thuật nấu chảy hóa học. Các nghệ nhân làm đồ sứ ở Trung Quốc thời đó không học hóa học hay vật lý, nhưng những tác phẩm họ làm ra chưa bao giờ được nhân rộng cho đến tận bây giờ.

Tôn Trung Sơn tin rằng chân lý: “Biết thì khó, làm thì dễ” đã một lần nữa được khẳng định!

Ví dụ về “tiến hóa văn minh” – “Trên đường đại đạo, thiên hạ vì công”

Tôn Văn nhấn mạnh quan điểm “hỗ trợ lẫn nhau”, Tôn Văn nhận ra đó chính là nguyên tắc của tiến hóa văn minh. “Kẻ thích hợp mới là người sống sót”, kẻ thích hợp không hẳn là kẻ mạnh, mà là kẻ yếu, kẻ yếu nếu hỗ trợ lẫn nhau thì càng tăng thêm khả năng sinh tồn.

Trung Sơn tiên sinh nói rằng răng và móng vuốt của sư tử, hổ đối với con người thì quá là mạnh, bất quá càng nhanh bị tuyệt chủng nếu không được bảo vệ, đây chẳng phải đại diện kẻ mạnh là gì.

Tôn Trung Sơn nêu ra mười ví dụ cụ thể này để đánh thức lương tâm của người dân Trung Quốc, đoàn kết như một, và cùng nhau tạo ra một thế giới mới tươi đẹp và tự do!

Biên dịch Minh Thư
Theo Tịnh Âm – Soundofhope