Trí huệ của Tổ tiên: “Giàu không ở nhà to, nghèo không đi đường dài” 

Văn hóa truyền thống bác đại tinh thâm, đặc biệt là phong tục tập quán dân tộc trong văn hóa truyền thống, nó gần gũi nhất với cuộc sống dân gian của tổ tiên. 

Ví dụ trong dân gian có câu “trước cao sau thấp, góa bụa mồ côi”, nghĩa là khi chọn nơi ở không được chọn phía Nam cao, phía Bắc thấp, nếu không ngôi nhà sẽ bị hư hại, người sống ở đó không gặp may mắn. 

Giàu không ở nhà to

Về phương diện hoàn cảnh sống, tổ tiên chúng ta có một câu “Giàu không ở nhà to”. Việc nhà càng to không đồng nghĩa là giàu có hơn. Cụ thể, câu tục ngữ “giàu không ở nhà to” không chỉ đề cập đến việc có ngôi nhà lớn mà chủ yếu là nói về phòng ngủ rộng lớn, tức là kích thước của phòng ngủ phải hợp lý và không quá lớn. Sở dĩ có điều đặc biệt này là nếu phòng ngủ quá rộng sẽ có cảm giác trống trải như vậy sẽ khiến giấc ngủ không ngon.

Theo người xưa, phòng ngủ quá trống trải thì “dương khí” sẽ không tương xứng với “âm khí”, sẽ làm mất cân bằng âm – dương và dễ sinh ra bệnh tật.

Hơn nữa, thời xưa không có phương pháp sưởi ấm nào tốt hơn hiện nay. Nếu phòng ngủ quá lớn, việc sưởi ấm sẽ trở nên rất khó khăn, vì vậy phòng ngủ của mọi người thông thường đều không quá lớn.

Phòng ngủ của hoàng đế trong Tử Cấm Thành cũng vậy, cho dù là người có quyền lực lớn nhất trong thiên hạ nhưng chỗ ngủ của họ có lẽ cũng không bằng phòng ngủ của người bình thường ngày nay.

Nghèo không nên đi đường dài

Phía sau câu “Giàu không ở nhà to” vẫn còn có một câu khác đó là “nghèo không đi đường dài”.

Vào thời cổ đại, ngoài việc có nhiều đặc thù và điều cấm kỵ về hoàn cảnh sống, việc đi lại cũng rất được chú trọng. Ví dụ, trong dân gian có một câu tục ngữ là “Chớ đi ngày 7, chớ về ngày 3”. Cái gọi là “Nghèo không thể đi xa” có nghĩa là nếu gia đình bạn tương đối nghèo thì bạn không nên đi xa.

Điều này là do việc đi lại vào thời cổ đại rất không thuận tiện, hơn nữa trị an rất kém. 

Ngày xưa việc đi lại rất bất tiện nên phàm là mỗi khi muốn đi xa, họ phải thờ cúng các vị thần, chính là để cầu mong chuyến đi của mình được an toàn. Thậm chí người xưa còn có câu “một người không ra đường, hai người không canh giếng”, tức là một người đi ra ngoài một mình, nếu có chuyện gì xảy ra thì sẽ không có ai chăm sóc. 

Chính vì sự bất tiện của việc đi lại mà việc đi chơi là một điều rất tốn kém. Các phương tiện đi lại thời xưa kém phát triển và chủ yếu là xe ngựa. Thời nay chỉ cần mất một ngày để đi đường xa nhưng đi xe ngựa thì phải mất cả tháng ròng. Vì vậy mà việc đi lại bằng xe ngựa cũng sẽ khá tốn chi phí. Những người không có tiền thường chọn đi bộ, nhưng nghèo thì lương thực không đủ cho chuyến đi dài nên rất dễ chết đói, bệnh tật, mất mạng nơi xứ người, thì đó chính là cái được nhiều hơn cái mất!

Như vậy, nhà giàu không nên chọn ngôi nhà quá to, và người nghèo nên hạn chế việc đi xa khi chưa có đủ điều kiện để đảm bảo sự an toàn và tiết kiệm tài chính trong cuộc sống.

Những câu nói của các cổ nhân thường phản ánh kinh nghiệm cũng như là lời răn dạy của họ cho con cháu. Đó là lý do tại sao trải qua hàng ngàn năm hầu hết những câu nói của người xưa vẫn được truyền lại cho đến thế hệ sau này.

Đăng Dũng biên dịch

Nguồn: aboluowang