Trong “uống rượu luận anh hùng”, vì sao chỉ một câu nói của Tào Tháo khiến Lưu Bị “buông bát, rơi đũa”

Một câu nói đã khiến Lưu Bị run sợ tới mức rơi bát, rơi đũa, sẵn sàng lực lượng tạo phản…

Giai đoạn Lưu Bị “đào thoát” chạy về dưới trướng Tào Tháo, Bị được Tào đối đãi trọng hậu. “Tam Quốc Chí – Tiên chủ truyện” có đoạn – “(Lưu Bị ) được phong Tả tướng quân. Tào Tháo dùng lễ đối đãi, cùng đi cùng về, ngồi ăn cùng mâm“.

Trong cuộc “nấu rượu luận anh hùng“, Tào Tháo nói: “làm bậc anh hùng trong thiên hạ, trên có thể nhìn thấu vạn vật, dưới có thể nuốt cả trời đất“. Lưu Bị nói: “Thừa tướng nói rất hay, nhưng đánh giá cao như vậy, trong thiên hạ kẻ nào mới xứng?“. Tào Tháo chỉ vào Lưu Bị mà nói – “Anh hùng thiên hạ ngày nay chỉ có Huyền Đức và Tháo ta. Những kẻ như Bản Sơ (Viên Thiệu) không đáng nhắc tới“.

Một câu “tán dương” của Tào Mạnh Đức ngay lập tức đã khiến Lưu Bị kinh sợ đến mức… buông bát, rơi đũa.

Câu thành ngữ Trung Quốc “nhanh như chớp” (Tấn lôi bất cập yểm nhĩ) cũng bắt nguồn từ điển cố này.

Ngày nay, người TQ đều biết thành ngữ nói trên, nhưng rất ít người tìm hiểu nguồn gốc vấn đề, rằng tại sao Tào Tháo lại bất ngờ “ca ngợi” Lưu Bị như vậy?

Hồ sơ “nhiều tỳ vết” của Lưu Bị

Giải thích cho việc Lưu Bị được Tào Tháo tán dương, các nhà nghiên cứu lật lại thời kỳ Bị mới dựng cờ. Giai đoạn sơ khai, Lưu Bị không có “vốn liếng” về chính trị cũng như quân sự, ngoại trừ cái mác là hậu duệ của Trung Sơn Tĩnh Vương Lưu Thắng.

Lưu Bị không đủ khả năng cát cứ độc lập tại một địa bàn, cho nên đã gia nhập lực lượng “chính quy” của Hán triều để trấn áp khởi nghĩa Hoàng Cân, nhờ đó được phong một số chức quan nhỏ “sống qua ngày“.

Tuy nhiên, ngồi trên ghế quan chưa ấm chỗ thì Lưu Bị đã bị triều đình Đông Hán bãi miễn chức vụ “theo quy định”.

Nhân vật nhiều tham vọng này buộc phải lựa chọn con đường “đào thoát”, tìm cách dựa vào các thế lực quân phiệt để tìm cơ hội phát triển.

Đối tượng đầu tiên mà Lưu Bị nương tựa là Công Tôn Toản. Bị được Toản cho làm Biệt bộ tư mã, huyện lệnh Bình Nguyên; sau thăng làm Bình Nguyên tướng, theo Điền Khải tới Từ Châu cứu viện Đào Khiêm.

Khi xuất phát, Lưu Bị chỉ có hơn 1.000 nhân mã, lại phải dắt díu mấy nghìn dân đói. Được Đào Khiêm cấp cho 4.000 quân, Lưu Bị lập tức “trở cờ”, bỏ Điền Khải để nhảy sang phe Đào Khiêm.

Nhờ Đào Khiêm chống lưng, Lưu Bị lấy được chức Thứ sử Dự Châu, thậm chí còn có được “miếng đất cắm dùi” ở Hạ Bì.

Đào Khiêm chính là “bến đỗ thứ 2” của Bị.

Khiêm chết, Lưu Bị theo di chúc nhận chức Châu mục Từ Châu, chỉ qua 1 đêm mà trở thành nhà quân phiệt hùng cứ một phương.

Sau đó, chiến tranh bùng phát giữa 2 thế lực của Lưu Bị và Viên Thuật. Tướng Thuật là Lữ Bố nhờ Tào Báo làm nội ứng bên phe Lưu Bị mà đoạt được Từ Châu.

Lưu Bị rút khỏi tiền tuyến, nhưng vẫn không thoát khỏi sự truy đuổi của Viên Thuật, đến Hạ Bì lại tiếp tục bị đánh bại, khiến lực lượng tiêu tan.

Bị gom góp tàn binh “quyết chiến một phen” với Thuật, song vẫn chuốc lấy thất bại.

Rơi vào tình thế “lưỡng đầu thọ địch“, Lưu Bị đành phải ngồi lại đàm phán với Lữ Bố. Bố chính là thế lực thứ 3 mà Lưu Bị “nương nhờ“.

Giai đoạn “luồn cúi” ở cạnh Lữ Bố, Bị tranh thủ chỉnh đốn lực lượng, được hơn 10.000 binh mã thì bắt đầu có ý định “Đông Sơn tái khởi“.

Tuy nhiên, ý đồ của Lưu Bị bị phát giác, khiến chiến sự nổ ra giữa Bị và Lữ Bố. Đương nhiên, Lưu Bị ở vào thế yếu, và đây là lúc ông tìm đến với “bến đỗ thứ 4” của mình – Tào Tháo.

Lưu Bị lập được không ít công lao cho sự nghiệp của Tào Ngụy.

Tào Tháo dẫn quân phối hợp cùng Lưu Bị vây công Lữ Bố ở Hạ Bì, diễn xuất sắc màn kịch “Bạch Môn lầu trảm Lữ Bố”.

Là khen ngợi hay cảnh cáo?

Lịch sử “lừa lọc” của Lưu Bị đối với Công Tôn Toản, Điền Khải, Lữ Bố… chính là những biểu hiện rõ rệt nhất để Tào Tháo nhìn nhận về Lưu Bị trong bối cảnh xã hội đương thời.

Tào Tháo là nhân vật “có con mắt nhìn người tinh tế“, chắc chắn đã có sự đề phòng khả năng Lưu Bị “bổn cũ soạn lại“.

Việc Tào Tháo phong Bị làm tướng quân, luôn đồng hành cạnh mình, được cho là thực hiện chính xác theo quan điểm “giữ kẻ thù ở gần bên mình”.

Màn kịch “nấu rượu luận anh hùng” mà Tào Tháo “diễn” trước Lưu Bị, cũng không ngoài toan tính của Tào.

Sử liệu Trung Quốc cũng như những người đọc Tam Quốc đều rõ, Lưu Bị “trong lòng có quỷ”, cho nên mới có việc Lưu Bị thất kinh mà “rơi bát, rơi đũa“.

Thực tế, dụng ý của Tào Tháo là gì khi “khen” Lưu Bị mới chính là vấn đề được các nhà nghiên cứu tranh luận hàng nghìn năm nay.

Nhiều ý kiến nhất trí rằng, Tào Tháo đặt Lưu Bị “ngang vai” với mình, đương nhiên không phải vì Tào thực sự tán thưởng tài “văn thao võ lược” của Bị, lại càng không phải đánh giá cao thực lực của Bị.

Tất nhiên, không thể phủ định tinh thần kiên trì bền bỉ của Lưu Bị, cũng như tài năng “giao tiếp xã hội” cao siêu đến mức đủ khiến hàng loạt danh tướng nguyện hy sinh vì mình.

Bản lĩnh này của Lưu Bị, trong lịch sử cũng được đánh giá là hiếm gặp, thậm chí còn là “phẩm chất không thể thiếu của chính trị gia”.

Việc Tào Tháo không để Viên Thiệu trong mắt mà đề cao Lưu Bị, cho thấy nhiều khả năng Tào cũng đánh giá Bị cao nhất ở 2 điểm trên.

Nhiều học giả cho rằng, Tào Tháo đã có nhận thức đầy đủ và toàn diện về Lưu Bị, vì vậy mới có một câu “tán dương”, mà thực chất chính là lời cảnh cáo rõ ràng, yêu cầu Bị “hãy biết điều, đừng nên làm bừa“.

Đả thảo kinh xà – Lưu Bị “phản thùng”

Chiến thuật tâm lý của Tào Tháo lại dẫn tới kết quả đi ngược lại suy tính của Tào, đó là khiến cho Lưu Bị… đẩy nhanh kế hoạch tạo phản.

Kế sách “nằm gai nếm mật” bị vạch trần khiến Lưu Bị nhận thấy cơ hội dưỡng binh phát triển đã tiêu tan, trong khi nguy cơ bị thanh trừng đã xuất hiện trước mắt.

Đổng Thừa từng “bắt mối” với Lưu Bị để mưu sát Tào Tháo, nhưng Lưu Bị không theo vì tuân thủ chiến lược “nhẫn nhịn ẩn mình”. Nhưng Bị cũng không báo với Tào Tháo, cho thấy ông vẫn có ý định “bắt cá hai tay”.

Đến khi âm mưu bị lộ, Lưu Bị mới dứt khoát… đổi phe – “(Lưu Bị) cùng Đổng Thừa, Trường Thủy hiệu úy Chủng Tập, tướng quân Ngô Tử Lan, Vương Tử Phục… đồng mưu, hòng giết Tào Tháo“.

Tuy nhiên, kế hoạch bị bại lộ, Đổng Thừa bị giết cả tộc. Lưu Bị mặc dù chưa bị lộ, nhưng cũng ở vào tình thế hiểm nghèo, và mong thoát khỏi phạm vi kiểm soát của Tào Tháo càng nhanh càng tốt.

Thời điểm này, chiến dịch Quan Độ đang tiếp diễn. Tào Tháo đối đầu với Viên Thiệu trong tình trạng lấy ít địch nhiều.

Trong khi đó, kế hoạch xưng đế ở Dương Châu của Viên Thuật bị thất bại, khiến Thuật phải chạy về nương nhờ Viên Thiệu. Cánh quân của Thuật phải vượt qua địa bàn Hạ Bì do lực lượng Tào Tháo kiểm soát.

Trước tình thế đó, Tào Tháo buộc phải cử Lưu Bị cùng Chu Linh, Lộ Chiêu lĩnh binh ngăn chặn. Nhưng, động thái này của Tào Tháo đã đi ngược với tính toán ban đầu của ông là giữ Lưu Bị trong tầm kiểm soát.

Các nhà nghiên cứu cho rằng, không nhiều khả năng Tào Tháo cố ý đưa ra quyết định như vậy, mà có thể cục diện cấp bách đã buộc Tào phải điều động đến Lưu Bị, từ đó cho Bị cơ hội ngàn năm có một để “phản thùng”.

Đến khi đám Trình Dục, Quách Gia biết tin Tào Tháo điều động Lưu Bị, nói với Tào Tháo rằng – “Không thể để Lưu Bị đi“, thì Tào đã hối hận không kịp.

Lúc này, Lưu Bị đã thoát khỏi Tào doanh, một đi không trở lại.

Nguyệt Hòa biên tập
Theo Soha