Từ một kẻ nát rượu lang thang chỉ sau 100 ngày được làm tể tướng, khiến Lý Thế Dân 4 lần mời ra phò tá

du-an-moi-18-1

Sau khi lên ngôi, Lý Thế Dân dẫn dắt thần dân khai sáng thời hoàng kim Trinh Quán thịnh thế thiên hạ an hưởng thái bình, xưa nay chưa từng có. Trong thời kỳ Trinh Quán, các khoa cử được mở rộng, do đó Lý Thế Dân đã có được rất nhiều đại thần tinh anh. Với Lý Thế Dân nhân tài được ông ví như bảo vật.

Một lần Thừa tướng Quyền Vạn Kỷ đã trình tấu lên Hoàng đế về vấn đề thu ngân sách cho triều đình và nói: “Tuyên Châu và Nhiêu Châu phát hiện ngân khoáng, nếu sai người đi khai thác, trong một năm Bệ hạ có thể thu về mấy trăm vạn quan tiền”.

Nghe vậy Lý Thế Dân rất phản đối, ông nói: “Ta mang danh Thiên tử, thứ ta thiếu không phải tiền, thay vì mỗi năm thu về mấy trăm vạn quan tiền, không bằng hàng năm tiến cử cho ta một nhân tài. Ngươi chưa từng tiến cử cho ta một ai, mà chỉ thấy ngươi nói đến lợi ích của việc thu thuế, khai thác ngân khoáng, như vậy bản thân ngươi đã không làm tròn bổn phận”.

Cùng ngày, Quyền Vạn Kỷ bị cách chức. Điều này có vẻ hơi cực đoan, nhưng cho thấy Lý Thế Dân coi trọng nhân tài vào thời điểm đó đến mức nào.

Để có cuộc sống bình an và hút nhiều tài lộc, hãy tham khảo các vật phẩm phong thủy thủ công của Hòn Ngọc nhé!

Vào mùa hè năm Trinh Quán thứ năm (631), Lý Thế Dân dẫn đầu một đoàn đại thần đi thăm các quận, huyện của địa phương rồi trở về kinh đô, ông thấy trình độ của các quan chức địa phương không đồng đều và có nhiều vấn đề cần phải làm, cần được khắc phục khẩn cấp.

Ông lập tức triệu tập các đại thần để bàn bạc, đưa ra kế sách để điều hành như thế nào? Yêu cầu mỗi đại thần viết bản tấu riêng nói lên ý kiến của mình.

Lúc này Trung lang tướng là Thường Hà gặp khó xử. Bản thân Thường Hà là người thế nào? Ông là nhân vật quan trọng trong sự kiện Huyền Vũ môn, giúp Lý Thế Dân lấy được thế chủ động, ông từ nhỏ chỉ biết đánh trận, một cái vũ phu cũng không biết viết cái gì, nên vào lúc này ông đã nghĩ đến môn khách của mình là Mã Chu.

Mã Chu, tự Tân Vương, sinh năm 601. Người gốc Mã Trang, thị trấn Nhẫm Bình, huyện Nhẫm Bình, Sơn Đông. Cha mẹ chết khi ông còn nhỏ. Ông được gọi là kỳ nhân trong thiên hạ, từ nhỏ đã chăm chỉ đọc sách, thông thạo Thi, Thư, Xuân Thu. Nhưng vì xuất thân gia cảnh nghèo khó nên ông luôn bị người khác coi thường.

Năm 17 tuổi, Mã Chu làm chức quan nhỏ ở quận, ông cảm thấy mình bị đánh giá thấp và không đủ tư cách, suốt ngày không vui, nên ông uống rượu để giải sầu, vì thế bị Thứ sử Đạt Hề quở trách, ông càng cảm thấy thất vọng và bỏ đi.

Bức vẽ chân dung Đường Thái Tông, hiện đang được trưng bài tại bảo tàng quốc gia Đài BắcBức vẽ chân dung Đường Thái Tông, hiện đang được trưng bài tại bảo tàng quốc gia Đài Bắc
Bức vẽ chân dung Đường Thái Tông, hiện đang được trưng bài tại bảo tàng quốc gia Đài Bắc

Sau khi đến Biện Châu, ông đã bị huyện lệnh Tuấn Nghĩa là Thôi Hiền làm nhục, trong lòng đầy đau buồn và phẫn nộ. Vì vậy, ông đi về phía Tây đến Trường An và ở tại một phòng trọ nhỏ ở Tân Phong, nhưng bị chủ nhà trọ coi không ra gì. Lúc này ông lấy một vò rượu ra uống, uống như để lấy đi nỗi buồn tủi ở trong lòng, rượu chảy tràn xuống dưới chân như có thể rửa được chân.

Nhìn hành động đó của ông, đã khiến mọi người lé trách và cảnh giác với ông. Trong lòng ông nghĩ: “Nhìn xem đám người trong thiên hạ chỉ biết lấy giàu nghèo để phân biệt phú quý sang hèn, ta đây không tin tương lai ta không thể cất đầu lên được”.

Cuối cùng, Mã Chu đến kinh đô Trường An, ở trong một quán trọ nhỏ, kinh thành ở ngay trước mặt, nhưng vẫn không tìm được việc làm. Tâm trạng ông lúc này rất tệ, nhưng ông hàng ngày vẫn uống rượu như trước đây. Đôi khi phí ăn ở không trả được. Nhưng chủ nhà trọ này rất tốt bụng đều bỏ qua cho ông. Chủ nhà là một thiếu phụ, thấy Mã Chu tuy nghèo nhưng có chí khí anh hùng, nên đã đôn đáo khắp nơi lo việc cho ông.

Trong sử sách có ghi chép, khi Mã Chu nghe tin Viên Thiên Cương là bậc thầy xem tướng số đang ở kinh thành, Mã Chu liền đi cầu kiến Thiên Cương, nhờ ông xem tương lai của mình là hung hay cát? Viên Thiên Cương nhìn Mã Chu hồi lâu rồi nói: “Ngũ thần của ngươi đã rời bỏ ngươi, tính mạng của ngươi đang bị đe dọa, còn có thể xem được gì nữa”.

Mã Chu nghe vậy kinh ngạc hỏi có thể làm được gì để giải trừ tai họa. Viên Thiên Cương nói: “Ông chỉ có thể đi bộ về phía đông, ông sẽ thấy một ông già cưỡi một con bò. Đừng nói gì với ông ấy, chỉ cần đi theo ông ấy, và bệnh của ông có thể thuyên giảm”.

Theo lời của Viên Thiên Cương, Mã Chu đi về phía cửa đông, quả nhiên nhìn thấy một ông già cưỡi bò rời khỏi thành, nên lặng lẽ đi theo phía sau. Đi ra khỏi thành và đi theo con đường làng, sau đó leo lên một ngọn núi lớn.

Sau khi Mã Chu đi theo ông lão lên đỉnh núi, ông lão nhìn lại, thấy Mã Chu, bèn xuống bò ngồi dưới gốc cây nói: “Thái Thượng Lão Quân lệnh cho ngươi đi xuống trần gian để trợ giúp Hoàng thất, nhưng ngươi lại trở thành kẻ nát rượu, đến nỗi thần hồn ngũ tạng đều tiêu tán, chính khí tiêu tán, cái chết đang ở ngay trước mắt, ngươi sao vẫn chưa tỉnh ngộ ra mà hối cải?

Mã Chu sững sờ không biết nên nói gì. Ông lão tiếp tục điểm hóa: “Ngươi vốn là Tiên quan ở Linh Cung trên Thiên thượng, hiện tại Tiên Vương ở Hoa Sơn đang phái người đi tìm ngươi đó”.

Nói xong, ông ta dẫn ông vào một cung điện, trước chính điện, có một vị quan đọc lệnh vua, mắng nhiếc Mã Chu vì đã làm nhục sứ mệnh của mình, và yêu cầu ông trở về phủ của mình để tự kiểm điểm lỗi của mình. Mã Chu đến một cung điện nguy nga và nhìn thấy tên mình được viết trên cửa. Khi ông bước vào, ông thấy rằng đồ đạc, giường và gối trong phòng dường như đã được sử dụng gần đây.

Lúc này đột nhiên xuất hiện năm người, mặc quần áo ngũ sắc Đông, Tây, Nam, Bắc, Trung, dáng người vạm vỡ. Họ nói với Mã Chu : “Chúng thần là ‘lục phủ ngũ tạng’ của người, người nghiện rượu, lang thang khắp thiên hạ, làm ô uế thân thể, nên chúng thần đã bỏ người mà về thiên cung. Bây giờ hãy nhắm mắt lại, Chúng tôi có thể trở lại lục phủ ngũ tạng của người.”

Mã Chu nhắm mắt lại, lập tức cảm thấy sảng khoái, bừng tỉnh đại ngộ, nhớ tới sự kiện của hơn 20 năm trước, giống như chuyện đã xảy ra mười ngày trước vậy. Sau đó ông lại đến đại điện của Tiên Vương vội quỳ lạy tạ lỗi và xin được xuống trần gian một lần nữa. Mã Chu từ tiên giới trở về trần gian Trường An.

Ngày hôm sau Mã Chu đến gặp Viên Thiên Cương một lần nữa. Viên Thiên Cương nói: “Bệnh của ngươi đã được chữa khỏi! Từ nay về sau, trong vòng 60 ngày, ngươi sẽ được thăng mấy chức quan trong một ngày, 100 ngày nữa ngươi sẽ làm tể tướng. Ta hy vọng ngươi sẽ trân trọng sứ mệnh của mình!”

Lúc này người thiếu phụ đưa Mã Chu đến gặp Trung lang tướng Thường Hà, Thường Hà để cho Mã Chu làm người gác cửa để giúp làm thủ tục giấy tờ. Trong nhiều lần trò chuyện, Thường Hà thấy rằng Mã Chu thực sự có hiểu biết.

Vì vậy, khi hoàng đế yêu cầu các đại thần vô luận là quan văn hay tướng võ đều cần nói ra những được mất trong chính sách mệnh lệnh mà triều đình ban bố, đồng thời đưa ra ý kiến cụ thể. Thường Hà không biết viết sao, liền nghĩ đến Mã Chu và yêu cầu Mã Chu soạn thảo giúp mình. Mã Chu không nghĩ ngợi nhiều, cúi người xuống bàn viết liền 20 kế sách đối với triều đình, văn từ vô cùng ưu mỹ.

Tranh vẽ Mã Chu - Ảnh: Sound of hopeTranh vẽ Mã Chu - Ảnh: Sound of hope
Tranh vẽ Mã Chu – Ảnh: Sound of hope

Ngày vào triều sớm hôm sau, Thường Hà tinh thần bất an trình tấu chương lên cho Thái Tông. Thái Tông xem xong liền rời đi, vô cùng cao hứng, cho rằng những điều này xác thực là có thể thực hiện được, tuy nhiên Thái Tông nghi ngờ cho rằng vũ phu Thường Hà quyết không phải là người viết ra loại bút tích này.

Thường Hà thật thà đã nói cho Thái Tông biết đó là do Mã Chu viết, đồng thời nói: “Gia cảnh của Mã Chu bần hàn, chăm chỉ hiếu học, xác thực tinh thông các gia phái và điển tích thời Tiên Tần. Thanh tao mà không cao ngạo, buồn bực sầu não vì không thành công. Cuộc sống nghèo khó nên thường bị người ức hiếp, vượt qua nhiều khó khăn đi tới Trường An, hiện đang ở nhà của hạ thần, chính là một đại kỳ sĩ hiện nay”.

Lý Thế Dân nghe xong liền hiểu ngay đây là một nhân tài xuất chúng ẩn mình trong thiên hạ. Lý Thế Dân cảm thấy trong triều thiếu những nhân tài như vậy nên đã ra lệnh cho Thường Hà mời Mã Chu vào cung ngay lập tức.

Thường Hà về nhà truyền lệnh cho Mã Chu, nhưng Mã Chu nghe xong, quá bất ngờ chưa định thần ngay được. Quản gia của Thường Hà bảo đó là việc tốt, vì vậy ông đã thuyết phục Mã Chu đi tắm rửa và thay quần áo. Sau một hồi tìm kiếm không tìm được bộ đồ ưng ý. May mắn thay, người quản gia thông minh đã tìm được một chiếc áo vừa vặn cho Mã Chu.

Lý Thế Dân sai người đưa xe đến đón Mã Chu - Ảnh: Sound of hopeLý Thế Dân sai người đưa xe đến đón Mã Chu - Ảnh: Sound of hope
Lý Thế Dân sai người đưa xe đến đón Mã Chu – Ảnh: Sound of hope

Sau nửa canh giờ, Lý Thế Dân không thấy ai nên đích thân sai người lấy chiếc xe bốn mã kéo đến mời Mã Chu. Lại thêm nửa canh giờ vẫn không thấy Mã Chu đâu, Lý Thế Dân lại sai người đi thúc giục. Ông liên tục nhìn ra bên ngoài cung điện, thấy Mã Chu vẫn chưa thấy, liền sai người thúc giục lần nữa. Sau bốn lần thúc giục, mới thấy Mã Chu vội vàng đến.

Trong mắt Lý Thế Dân, nếu không có sự khác nhau về thân phận, một người là hoàng đế một người là dân thường, Mã Chu gần như là người bạn trẻ tuổi của ông, Mã Chu và Lý Thế Dân chỉ cách nhau hai ba tuổi.

Thấy Mã Chu ăn mặc giản dị nhưng khí chất phi thường, nóng lòng muốn bàn bạc với Mã Chu tình hình chính trị lúc bấy giờ và đường lối cai trị, Mã Chu tôn nghiêm nhưng không gò bó, nói chuyện thoải mái, có một cái nhìn rất sâu sắc về những thành tựu và mất mát của các triều đại đã qua, khiến Lý Thế Dân vô cùng ấn tượng.

Ông ngay lập tức điều Mã Chu đến tỉnh Môn Hạ nhậm chức. Đây là một ngoại lệ. Vốn dĩ việc tuyển chọn nhân tài phải được Bộ Lại xét duyệt, nhưng lúc này Lý Thế Dân sốt ruột quá, đã phá lệ, cũng như “tiền trảm hậu tấu”.

Thái Tông dựa vào việc Thường Hà biết dùng người nên đã ban thưởng tơ lụa 300 cuộn, điều này đối với Thường Hà cũng rất bất ngờ.

Vào năm Trinh Quán thứ 12 (năm 638), Mã Chu tiếp nhận chức quan Trung thư xá nhân. Thái Tông từng nói với người bên cạnh rằng: “Ta một ngày không nhìn thấy Mã Chu liền nghĩ tới ông ấy”. Lúc đó Tể tướng Sầm Văn Bản cũng nói tài năng của Mã Chu có thể so cùng Trương Lương và Chung Quân của nhà Hán, vô cùng kính nể tài năng của Mã Chu.

Trinh Quán năm thứ 18, Mã Chu thăng lên làm Trung thư lệnh, kiêm thầy dạy cho thái tử Lý Trị, khởi tác dụng trọng yếu cho sự nghiệp trị quốc của Lý Trị sau này. Thái Tông đã từng ban thưởng phi bạch thư cho Mã Chu: “Loan phượng xung thiên, tất nhiên có đôi cánh trợ giúp; dựa vào sự hết mực trung thành”.

Mã Chu thực sự là một người tốt bụng và chính trực, khi đang trên đà thăng tiến, ông đã không ngần ngại cưới người thiếu phụ trong xóm trọ làm vợ, chuyện này đã trở thành câu chuyện bàn tán trên đường phố Trường An.

Trước đó, khi Viên Thiên Cương nhìn thấy người thiếu phụ này trong xóm trọ, ông đã nghĩ: “Người thiếu phụ này có khuôn mặt cao quý như vậy, tại sao lại sống trong một xóm trọ tồi tàn này?” Hóa ra Thiên mệnh là như vậy, luôn có những nhân duyên được an bài từ trước nhưng khiến ta luôn bất ngờ.

Trong quá khứ, Lưu Bị đã xuống núi ba lần mời Gia Cát Lượng, và Lý Thế Dân đã bốn lần mời Mã Chu. Thật tiếc câu chuyện về Lý Thế Dân bốn lần mời Mã Chu đã không được lưu truyền rộng rãi, hôm nay chúng ta cùng chia sẻ cho mọi người biết nhé.

Nguyệt Hòa biên dịch
Theo sound of hope

Xem thêm
Chia sẻ bài viết: