Từ tiểu tiết nhìn ra nhân phẩm: 12 điều cấm kỵ khi dùng đũa và cách thức dùng đũa bạn nên biết
Đũa là dụng cụ ăn truyền thống của một số nước Á Đông như Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam, Hàn Quốc… Ở Việt Nam, không có tài liệu nào nói về nguồn gốc của đũa. Nhưng ở Trung Quốc, người ta cho rằng tục ăn đũa được bắt đầu từ thời nhà Thương.
Ngay từ 3.000 năm trước, người Trung Quốc đã biết sử dụng đũa. Vào thời cổ đại, đũa thường được làm bằng tre, gỗ, ngà voi, kim loại quý như bạc và các vật liệu khác. Trong “Hàn Phi Tử – Dụ Lão” có ghi “ngày xưa thời nhà Chu được gọi là đũa voi.” Đũa voi ở đây ám chỉ những chiếc đũa làm bằng ngà voi.
Mặc dù không rõ nguồn gốc của tục ăn đũa, nhưng chúng ta đều biết rằng, từ rất xa xưa, người Việt Nam đã biết dùng đũa để gắp thức ăn. Chính vì lý do này mà trong quá trình phát triển, nhiều phong tục ăn uống và kiêng kỵ liên quan đến đũa cũng đã hình thành.
Mặc dù ngày nay việc dùng đũa không còn để phân biệt đẳng cấp nhưng vẫn có một số điều cấm kỵ cần lưu ý khi sử dụng. Cụ thể những điều cấm kỵ, chuẩn mực đó là gì? Dưới đây, chúng ta hãy cùng nhau xem xét:
1. Không gõ đũa
Khi ngồi chờ thức ăn mang lên hoặc chờ mọi người ngồi đầy đủ, bạn không được lấy đũa gõ vào bát hoặc vào bàn. Đây là hành vi bất lịch sự vì gõ đũa bị cho là hành vi xin ăn của những người ăn xin.
Trước đây, chỉ có người ăn xin mới gõ bát khi xin ăn, âm thanh do bát tạo ra cộng với tiếng rên rỉ từ miệng có thể thu hút sự chú ý của người qua đường, khiến họ mủi lòng bố thí cho một vài đồng. Vì lý do này, người xưa cấm con cái họ gõ đũa vào bát, đĩa trên bàn để pha trò.
2. Tránh ném đũa
Khi cần tạm đặt đũa xuống trong khi đang ăn hoặc đã ăn xong, bạn không nên vứt đũa bừa bãi ra bàn, mà hãy đặt nhẹ nhàng đôi đũa ăn xuống bên cạnh mâm cơm hoặc cạnh đĩa ăn. Ngoài ra, trong bữa ăn, cần đặc biệt chú ý cầm chắc đũa để tránh làm rơi xuống đất, vì đây là biểu hiện của sự bất cẩn, cẩu thả, không phép tắc.
3. Tránh cắm đũa thẳng vào bát cơm
Khi cần rời đi tạm thời trong bữa ăn, bạn không thể cắm đũa vào bát cơm. Vì đây là cách người ta cúng cơm cho người đã khuất và tưởng nhớ tổ tiên. Đây cũng là hành vi không tôn trọng người lớn tuổi.
Trong bữa tiệc, bạn cũng không được cắm đũa vào ly rượu, cũng không được đặt đũa nằm ngang trên bát, đĩa vì đây là biểu tượng không may mắn và bị coi là thiếu tôn trọng những người còn đang ăn cơm.
Theo phong tục truyền thống, việc người đang sống ăn cơm mà đũa cắm thẳng đứng là không thể chấp nhận được, điều này cũng dễ làm mất lòng người khác, tạo ra những mâu thuẫn không đáng có.
4. Khi gắp thức ăn, không dùng đũa đảo quanh đĩa
Hành vi dùng đũa gắp lên rồi đặt xuống để chọn miếng không chỉ khiến người ta cảm thấy mất vệ sinh mà còn bị coi là vô văn hóa, gây khó chịu cho người khác, ảnh hưởng đến cảm giác ngon miệng của người khác.
Đồng thời, không để đũa của hai người chạm nhau trên đĩa thức ăn, tức là tránh gắp thức ăn của nhau và tránh gắp cùng lúc với nhau. Nếu muốn gắp thức ăn từ đĩa đối diện, bạn có thể đợi người kia gắp xong rồi mới gắp, cũng không được đè đũa lên người khác để gắp, nếu không đây bị coi là hành vi thô lỗ, mất lịch sự, không được dạy dỗ tử tế.
5. Tránh múa đũa
Trong bữa ăn không được khua đũa lên để minh họa câu chuyện. Vì đây là biểu hiện của sự thiếu tôn trọng mọi người.
Ngồi ăn tại bàn không chỉ liên quan đến việc ăn uống mà còn liên quan đến tính cách và sự tu dưỡng. Trong bữa ăn, cần chú ý đến cảm xúc và lễ nghi của người khác, vừa nói chuyện vừa cầm đũa cũng là biểu hiện của bất lịch sự.
6. Tránh liếm đũa
Khi ăn không nên liếm đũa hoặc đưa một đầu đũa vào miệng ngậm qua lại, nhất là khi để phát ra tiếng “rít”. Bởi vì loại hành vi này không chỉ bất lịch sự mà còn cản trở việc trải nghiệm ăn uống của người khác, đồng thời là biểu hiện của sự thiếu tu dưỡng bản thân.
Ngoài ra, bạn không nên dùng đũa như một chiếc tăm để xỉa răng trong hoặc sau bữa ăn. Làm như vậy là mất vệ sinh và có thể gây phản cảm, khó chịu cho người khác.
7. Tránh bắt chéo đũa
Khi ăn không được tùy tiện bắt chéo đũa trên bàn vì đây là hành vi không đẹp. Đặt chéo đũa trên bàn ăn cũng giống như việc học sinh trả lời sai và bị thầy đánh dấu chéo đỏ, đây là sự phủ nhận của người khác và phủ nhận chính mình. Nó được coi là một dấu hiệu của sự vô lễ và thiếu tôn trọng người khác.
8. Tránh dùng đũa chỉ vào người khác
Một số người có thói quen duỗi ngón trỏ hoặc ngón giữa khi gắp thức ăn, đây thực chất là một hành vi báng bổ nghiêm trọng đến những người cùng ăn. Theo phong tục và nghi lễ truyền thống, việc chỉ tay vào ai đó thường có nghĩa là đổ lỗi, buộc tội người khác. Hành vi này tương đương với chửi thề. Ngoài ra, việc đưa ngón tay chỉ vào người khác cũng là hành vi phản cảm cho nên bạn không nên dùng đũa chỉ vào người khác khi đang ăn.
9. Tránh đặt đũa trên miệng bát
Khi ăn tại bàn ăn, nếu chủ nhà đặt đũa lên miệng bát, chẳng khác nào ra lệnh đuổi khách. Đây là một dấu hiệu của sự thiếu tôn trọng khách. Nếu khách đặt đũa vào miệng bát sau khi ăn nghĩa là chưa no, đây là sự bất mãn, thiếu tôn trọng chủ nhà.
10. Tránh cầm đũa quá cao hoặc quá thấp
Tư thế cầm đũa cũng rất quan trọng, cầm đũa quá cao hoặc quá thấp đều không tốt. Dân gian có câu nói rằng, tư thế cầm đũa có thể đoán trước được quãng đường từ nhà đến nhà chồng khi người con gái lấy chồng. Nếu cầm đũa cao hơn nghĩa là cô ấy lấy chồng xa nhà, nếu cầm đũa gần hơn nghĩa là lấy chồng ở gần nhà hơn. Tất nhiên, đây là một tuyên bố không có căn cứ. Nhưng điều chắc chắn là việc cầm đũa quá cao hoặc quá thấp đều không phải là cách ăn tốt và nên tránh.
11. Tránh sử dụng đũa nhiều màu sắc
Chúng ta cũng tránh sử dụng một đôi đũa có nhiều màu sắc, màu sắc loang lổ, hoa văn khác nhau, v.v. Vì màu sắc loang lổ có nghĩa là gia đình bất hòa, đây là điều cấm kỵ trong các bữa tiệc trên bàn ăn.
12. Không được dùng đũa khuấy chén bát
Dùng đũa khuấy chén cũng không phù hợp, hành vi này tương tự như hành vi đốt hương trong tế lễ và là một hình thức thiếu tôn trọng mọi người.
Nhìn chung, khi sử dụng đũa cần tuân thủ những quy tắc sau:
- Chọn đũa phù hợp: Việc chọn loại đũa phù hợp mới có thể làm tăng cảm giác thoải mái khi dùng bữa.
- Chú ý đến nghi thức dùng đũa: Nên sử dụng đũa đúng cách, chú ý những điều cấm kỵ khi sử dụng đũa, không vứt đũa và các bộ đồ ăn khác bừa ra bàn, duy trì thói quen sinh hoạt có văn hóa và tốt cho sức khỏe cộng đồng.
Những điều cấm kỵ và quy định về sử dụng đũa không chỉ liên quan đến vệ sinh ăn uống mà còn liên quan đến trải nghiệm ăn uống của những người cùng bàn và lễ nghi xã hội. Vì vậy, bạn nên để tâm đến vấn đề ăn uống một chút, đồng thời chú ý đến vệ sinh và phép lịch sự tối thiểu.
Việc tuân thủ những điều cấm kỵ và chuẩn mực khi dùng đũa không chỉ nâng cao hình ảnh cá nhân và sự thừa nhận của xã hội mà còn giúp duy trì môi trường sống hài hòa và an toàn sức khỏe cộng đồng, góp phần tạo ra một môi trường sống văn minh và lành mạnh. Đồng thời, đây cũng là biểu hiện tốt đẹp của việc thừa kế và phát triển văn hóa, phong tục truyền thống tốt đẹp.
Nguồn: Aboluowang (Vương Hòa).