Vì sao người lớn không nên thường xuyên khen trẻ xinh đẹp, thông minh?

Nếu cha mẹ sử dụng từ “thông minh” để đưa ra định nghĩa cho những cố gắng của con mình, kết quả là: Trẻ sẽ trở nên dễ “tự phụ” (tự cao, tự đại) hơn là “tự tin”, mặt khác, trẻ sẽ có xu hướng né tránh những thử thách trong cuộc sống và ngày càng trở nên hiếu thắng.

Một vị học giả người Trung Quốc có chuyến công tác và học tập tại Bắc Âu, sau đó đã kể lại một trải nghiệm như thế này:

Một cuối tuần nọ, cô ấy đến nhà của một giáo sư, cô trông thấy cô con gái 5 tuổi đáng yêu của vị giáo sư, cô bé xinh xắn, khuôn mặt đầy đặn, mái tóc vàng óc, đôi mắt xanh long lanh to tròn, cô thốt lên khen ngợi: “Ôi, trông con bé thật xinh đẹp, quả thực vô cùng đáng yêu”.

Điều không ngờ được là, sau khi cô bé này rời khỏi, vị giáo sư đã rất nghiêm túc nói với cô học giả người Trung Quốc rằng: “Cô khen con gái của tôi như vậy sẽ không tốt cho con bé đâu!”.

Cô học giả người Trung Quốc cảm thấy vô cùng bất ngờ, bèn nói: “Tôi là có ý tốt khen con bé thôi mà!”.

Vị giáo sư lắc đầu, nói: “Vấn đề con bé có xinh đẹp hay không, đó là do nhân tố di truyền của tôi là cha của con bé quyết định, không có liên quan gì đến yếu tố cá nhân của con bé, nên tốt nhất là không nên khen”.

Con bé đang còn nhỏ, chưa thể phân biệt được, nếu như ai ai cũng khen con bé như vậy, điều này vô hình chung sẽ khiến con bé cảm thấy kiêu ngạo, dương dương tự đắc, từ đó mà ảo tưởng về năng lực của bản thân. Từ đó, con bé sẽ không coi trọng những đứa trẻ xấu xí hơn, thậm chí là có cái nhìn sai lệch về giá trị của mình”.

“Đối với trẻ con mà nói, chúng ta có thể khen ngợi chúng về nụ cười hoặc sự lễ phép, ngoan ngoãn, bởi vậy, tôi cũng thực sự xin lỗi vì lời khen của cô dành cho con gái của mình”. Vị giáo sư nhún vai và nói.

Thông qua sự việc này, vị học giả người Trung Quốc đã nhận ra một đạo lý như sau: “Khi khen ngợi con trẻ, chúng ta không nên khen trẻ thông minh hoặc xinh đẹp. Hãy khen chúng về chính sự nỗ lực, ngoan ngoãn và lễ phép”, từ đó, chúng sẽ thấy tự hào về bản thân, dần dần sẽ ngày càng trở nên tốt hơn.

Bởi vì thông minh và xinh đẹp là ưu thế của chúng ngay từ khi chúng được sinh ra trên cõi đời này, nhưng sự nỗ lực không ngừng và ngoan ngoãn lễ phép, điều này mới có ảnh hưởng trực tiếp đến những phẩm chất cao quý của chúng, là nền tảng tạo nên hết thảy giá trị trong cuộc sống này.

Người lớn nên chú ý, khi khen ngợi con trẻ cần chú ý đến những nguyên tắc sau đây:

1, Khen một khía cạnh cụ thể nào đó, không khen toàn bộ

Hạn chế khen ngợi trẻ bằng những từ ngữ chung chung, ví như “Con thật là tuyệt vời”, như vậy sẽ khiến trẻ cảm thấy bối rối, không biết được bản thân tuyệt vời ở đâu.

Chẳng hạn, trong một bữa ăn, trẻ giúp mẹ dọn bát đũa. Mẹ có thể khen trẻ: “Cảm ơn con! Con thật là một đứa trẻ ngoan ngoãn vì đã giúp mẹ việc nhà”, khi khen trẻ về một việc gì đó cụ thể, điều đó sẽ giúp trẻ cảm thấy dễ hiểu hơn, hơn nữa sau này trẻ sẽ biết cách làm thế nào cho tốt hơn, sẽ ngày càng nỗ lực hơn nữa.

2, Khen trẻ nỗ lực, không khen trẻ thông minh

Nếu cha mẹ sử dụng từ “thông minh” để đưa ra định nghĩa cho những cố gắng của con mình, kết quả là: Trẻ sẽ trở nên dễ “tự phụ” (tự cao, tự đại) hơn là “tự tin”, mặt khác, trẻ sẽ né tránh thách thức và ngày càng trở nên hiếu thắng.

Một nhà nghiên cứu người Mỹ đã đưa ra một số câu hỏi tương đối khó dành cho những trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo, sau đó nói với một nửa số trẻ: “Nếu con trả lời đúng 8/10 câu, con sẽ là đứa trẻ thông minh”, sau đó nói với nửa số trẻ còn lại: “Nếu con trả lời đúng 8/10 câu, con sẽ là đứa trẻ vô cùng nỗ lực”.

Sau đó, họ đã đưa cho tất cả lũ trẻ 2 thử thách và yêu cầu chúng phải đưa ra sự lựa chọn:

Nhiệm vụ thứ nhất có khả năng sẽ xuất hiện nhiều sai sót trong quá trình thực hiện, nhưng cuối cùng nếu vượt qua được nhiệm vụ này, chúng ta sẽ có thể học được những bài học mới.

Nhiệm vụ thứ hai đảm bảo làm sẽ rất tốt. Kết quả: 2/3 những đứa trẻ được khen là thông minh sẽ lựa chọn nhiệm vụ dễ hoàn thành, 90% những đứa trẻ được khen nỗ lực sẽ lựa chọn nhiệm vụ có độ khó và dễ xảy ra rủi ro hơn.

Tuy nhiên, khen trẻ cũng cần có chừng mực và mức độ. Khi người lớn thường xuyên khen trẻ nhiều quá mức, chúng sẽ dần trở nên tự hài lòng về bản thân mình, dần dần cũng trở thành áp lực vô hình chung đối với chúng.

Lan Hòa biên dịch
Nguồn: Secretchina (Ỷ Thiên)