Vu Cấm, người đầu tiên trong “Ngũ Tử lương tướng” của Tào Ngụy, phút cuối không giữ được chữ “Trung”
Vu Cấm sinh ở Khu Bình quận, Thái Sơn (nay là Thái An, Sơn Đông). Là người đầu tiên trong “Ngũ tử lương tướng” của Tào Ngụy.
Trong “Tam quốc diễn nghĩa” miêu tả Vu Cấm là người kiên quyết nhất và nghiêm khắc nhất, ông tuân theo kỷ luật không ai sánh được.
Khi Tào Tháo ra lệnh Vu Cấm đánh Xương Hi. Xương Hi hàng Vu Cấm, vì Cấm vốn là bạn cũ của Hi. Khi mà thuộc hạ của Cấm khuyên rằng nên áp giải Hi đến cho Tào Tháo phán quyết tính mạng Hi, Vu Cấm nói: “Các người còn không biết luật của Tào Công? Kẻ nào đã bị vây rồi mới hàng không được tha. Ta nên theo luật mà làm, giữ sự nghiêm minh. Xương Hi tuy là bạn cũ của ta, nhưng ta không thể phá luật chỉ vì thế!”.
Cấm tự thân đến điều hành vụ xử tử Xương Hi và chảy nước mắt khi ra lệnh. Khi Tào Tháo nghe được chuyện này, mới thán rằng, “Chẳng phải ý trời sao khi mà Hi đến hàng Cấm chứ không hàng ta?” Sau đó, Tháo càng lấy làm xem trọng Cấm. Vu Cấm được thăng làm Hổ Uy Tướng Quân.
Vu Cấm được triều đình trọng dụng từ cuộc khởi nghĩa khăn vàng. Vương Lãng thấy Vu Cấm là người bất phàm và có tiềm năng trở thành bậc đại tướng, nên tiến cử Vu Cấm cho Tào Tháo, lúc đó Vu Cấm đang ở Duyện Châu.
Sau khi Tào Tháo triệu kiến Vu Cấm phong cho ông làm Tư Mã, Tào Tháo sai Vu Cấm dẫn quân đến Từ Châu, đánh Quảng Vệ đại thắng, bái làm tướng quân. Sau đó theo Tào Tháo đánh Lã Bố, đánh Thọ Chương, Định Đào, Lệ Hồ, chinh phục đội quân Khăn Vàng, vây Kiều Duệ, buộc Trương Tú đầu hàng… bách chiến bách thắng.
Năm 197, Vu Cấm theo Tào Tháo đánh Trương Tú tại Uyển Thành. Trương Tú lúc đầu thì hàng và muốn kết đồng minh với Tào, nhưng nổi loạn sau đó và đánh bại Tào trong một trận tập kích bất ngờ. Quân Tào hoảng loạn và rút cả về Vũ Âm. Chỉ riêng mình Vu Cấm dẫn quân đánh đuổi quân truy kích mà vẫn giữ được trật tự và rút về Vũ Âm.
Quân Vu Cấm tuy chịu nhiều tổn thất, nhưng vẫn giữ được kỷ luật, chiến đấu sát cánh tới cùng. Khi Trương Tú không còn cố mà truy đuổi nữa, Vu Cấm dẫn quân về đường hoàng dù quân Tào vừa thua trận.
Trước khi đến được vị trí của Tào Tháo, Vu Cấm gặp hàng tá người bị thương, kẻ bị mất hết quần áo trên đường. Khi Vu Cấm hỏi chuyện gì đã xảy ra, người dân thưa họ bị cướp bởi Thanh Châu Binh.
Thanh Châu Binh là đội quân của Tào Tháo tập hợp dư đảng Khăn Vàng đã hàng Tào ở Thanh Châu đầu năm 190. Vu Cấm tức giận đáp: “Thanh Châu Binh là quân của Tào Công. Sao chúng dám trở thành quân cướp bóc chứ!” Vu Cấm liền dẫn quân đánh phạt quân Thanh Châu.
Khi Vu Cấm đến được Vũ Âm, ngay lập tức lập trại chống địch mà không báo cáo ngay cho Tào Tháo. Thuộc hạ của Cấm nói “quân Thanh Châu gièm pha về tướng quân. Tướng quân nên đến giải thích với Tào Công sớm nhất có thể.”
Cấm trả lời: “Giặc có thể đuổi đến đây bất kì lúc nào. Nếu chúng ta không lập trại mà phòng ngay đi, thì làm sao cự lại được chúng? Tào Công là bậc thông thái. Những lời buộc tội như vậy cũng chẳng đáng ngại.” Sau khi bố trại đâu đấy, Vu Cấm mới đi gặp Tào Tháo và giải thích mọi điều.
Tào Tháo hài lòng nói: “Thật là nguy cho ta khi bị bại tại Dục Thủy. Tướng quân có thể mang lại trật tự trong lúc loạn, chống cường địch, lại tỏ rõ lòng trung. Dẫu cả bậc danh tướng thời trước cũng chẳng làm tốt hơn tướng quân được!” Vu Cấm được phong làm Ích Thọ Đình Hầu để tưởng thưởng cho những công lao này.
Vì thành tích xuất sắc này, Vu Cấm được Tào Tháo đánh giá rất cao , thậm chí còn phong ông làm vị tướng đầu tiên không phải người trong tộc sau anh em Hạ Hầu Đôn và các tướng lĩnh họ Tào.
Đây là lý do tại sao vào năm Kiến An thứ 24, trận chiến Phàn Thành bước vào giai đoạn gay cấn, Tào Tháo cử Vu Cấm dẫn quân đến hỗ trợ Tào Nhân.
Trước đó Vu Cấm theo Tào Tháo tiêu diệt Trương Tú, Lữ Bố, Viên Thiệu vô cùng xuất sắc, từ phó tướng quân thăng lên làm Thiên tướng quân. Sau khi bình định Đông Hải Vu Cấm được phong làm Hổ Uy tướng quân.
Trong trận Phàn Thành, Tào Tháo cử Tào Nhân tấn công Quan Vũ, cử Vu Cấm làm chủ soái, Bàng Đức làm phó đi để giúp Nhân cự lại Vũ. Vu Cấm vốn không am hiểu địa lý và khí hậu miền Nam, Tào Nhân lại để ông và Bàng Đức đóng binh ở phía bắc Phàn Thành, ông không xem xét địa hình thấp trũng mà đã dẫn quân tới đóng đóng doanh trại.
Khi đó là mùa thu, mưa nhiều ngày trời. Sông Hán dâng cao và gây lụt ở các đồng bằng xung quanh. Mực nước dâng vài trượng. Bảy đạo quân của Vu Cấm bị tiêu diệt bởi trận lụt, tuy Cấm và một số ít người thoát được đến vùng đất cao hơn và bị kẹt lại ở đấy.
Quan Vũ dẫn thủy binh đến đánh Cấm. Vu Cấm phải hàng Quan Vũ, nhưng thuộc hạ là Bàng Đức thì quyết tử chiến không hàng, cuối cùng bị Quan Vũ giết. Khi Tào Tháo nhận được tin Vu Cấm hàng, Tháo khóc thương cái chết của Bàng Đức hồi lâu và nói: “Ta và Cấm đã quen biết hơn 30 năm nay, vậy mà hành động của y khi gặp hiểm nguy cũng chẳng bằng Bàng Đức!”
Vu Cấm trở thành tù binh của Quan Vũ ở Kinh Châu cho đến cuối năm 219, khi tướng của Tôn Quyền là Lã Mông đánh úp lấy Kinh Châu. Quan Vũ bị bắt và bị xử tử bởi Quyền. Vu Cấm được thả và đưa đến Ngô, Cấm được đối đãi như thượng khách. Tuy nhiên, Cấm cũng bị đem ra làm trò cười bởi Vũ Phạm, một viên chức phục vụ Quyền.
Đầu năm 220, Tào Tháo mất, Tào Phi kế thừa. Cuối năm đó, Phi kết thúc nhà Hán, lập ra nhà Tào Ngụy, trở thành hoàng đế đầu tiên. Tôn Quyền muốn giao hảo với Phi, kết làm đồng minh. Năm 221, gửi Vu Cấm về Ngụy vào mùa thu.
Khi đó, Vu Cấm trông xanh xao tiều tụy, tóc cũng bạc trắng. Ông quỳ xuống khấu đầu mà khóc khi gặp Tào Phi. Phi lấy lời an ủi Cấm, kể với ông về truyện Tôn Linh Phúc và Mạnh Minh Thức (các tướng bại trận nhưng sau này lập công lớn) và phong Cấm làm An Viễn Tướng Quân.
Tào Phi muốn sai Cấm làm đại sứ đến giao hảo với Ngô. Trước khi Vu Cấm rời đi, Phi hạ lệnh cho Cấm đến thăm mộ của Tào Tháo ở Cao Lăng, Nghiệp quận.
Ở đó, Cấm thấy bức họa miêu tả trận Phàn Thành, vẽ ông quỳ lạy Quan Vũ mà cầu sống, trong khi Bàng Đức được vẽ hiên ngang, hùng dũng. Cấm từ đấy buồn bã, mắc bệnh mà chết. Tào Phi truy phong Cấm là Lệ hầu (nghĩa là người gay gắt, đòi hỏi cao).
Nguyệt Hòa biên tập
Theo Sound of hope